1, 2. Petero onongo tye ka geno gin ango i kare ma Yecu oloko ki jo me Kapernaum, ento ngo ma dok otimme?

PETERO ongiyo wang lwak ma gubino ka winyo lok pa Yecu. Man otimme i kacokke ma onongo tye i Kapernaum. Gang pa Petero onongo tye i boma man; biacarane me mako rec bene onongo tye kany, i tung kumalo me dog Nam me Galilaya; dok lureme mapol, wadine, ki lutim biacara ma en ngeyogi ducu gibedo kany. Petero onongo tye ki gen ni jo me Kapernaum bene gibiniang ni Yecu aye Meciya, dok cwinygi bibedo yom mada me nongo pwony i kom Ker pa Lubanga ki bot lapwony madit loyo. Ento meno aye pe gin mutimme.

² Jo mapol onongo dong gukwero winyo lok pa Yecu woko. Mogo onongo gitye ka nguru lok, kun pe giye lokke. Ento gin ma onongo tye ka cwero cwiny Petero loyo aye kit ma lupwonnye pa Yecu mogo gudok kwede i lokke. Onongo cwinygi pe yom pi lok ada ma Yecu opwonyo. Ento man dong gukeco adada. Jo mukene guloko doggi woko, kun giwacci lok pa Yecu-ni winyone lik adada. Gukwero winyone, ci gua woko ki i kacokke—dok guweko lubo kor Yecu woko.—Kwan Jon 6:60, 66.

3. Ngo ma niye pa Petero okonye me timo tyen mapol?

³ Man onongo kare matek mada pi Petero kacel ki lukwena luwote. Petero pe oniang jami ducu ma Yecu oloko i nino meno. Labongo akalakala mo, en onongo twero neno gin mumiyo lok pa Yecu-ni romo cwero cwiny dano ka pe kiniang tere maber. Petero onongo mono bitimo ngo? Man pe obedo tyen mukwongo ma kitemo gennene bot Laditte; dok pe onongo bibedo tyen me agikkine. Kong wanenu kit ma niye pa Petero okonye kwede me gwoko genne kadi bed okemme ki atematema ma kit meno.

4, 5. Yecu otimo jami i yo ma pe rwatte ki gin ma dano onongo gitamo nining?

⁴ Petero obedo ki ur tyen mapol pi jami ma Yecu otimo dok  oloko. I kine mukene Laditte oloko dok otimo jami i yo ma pe rwatte ki tam pa dano. I nino acel mukato angec, Yecu onongo otimo tango ci opito dano alip ki alip ki cam. Pi meno, gutemo kete calo kabaka. Ento gubedo ki ur i kare ma en olwi woko ki botgi ci ociko lupwonnyene ni gudony i yeya, gukwang gucit Kapernaum. Ma lupwonnyene onongo gitye ka kwango yeya ki dyewor, gubedo ki ur madit i kare ma Yecu owoto i wi pii me Nam Galilaya ma tye ka twagge magwar, kun miyo bot Petero pwony ma pire tek i kom niye.

⁵ I odiko, gin guniang ni lwak onongo gulubo korgi ki yeya. Nen calo dano gubino pien gimito ni Yecu otim tango me pitogi doki, ento pe gubino ka nongo pwony ki bote. Yecu ocikogi matek ni gitye ka yenye pi jami me kom aye. (Jon 6:25-27) Gumedde ki nywako lok meno i kacokke me Kapernaum, ka ma Yecu dok opwonyogi lok ada mo ma pire tek ma lwak gunongo ni lik adada.

6. Lapor ango ma Yecu omiyo dok jo ma onongo gitye ka winyone gudok iye nining?

⁶ Yecu onongo pe mito ni dano gubin bote pienni etwero pitogi. En onongo mito ni guniang ni Lubanga bimiyo botgi kwo ma pe tum, keken ka gubedo ki niye i kom ginkok pa Yecu kun gilubo lanenne. Pi meno, en omiyo lapor kun pore kekene ki manna, kwon ma obino piny ki i polo i kare pa Moses. I kare ma jo mukene gukwero lokke, en otiyo ki lapor mukene kun tito ni pire tek me camo kome ki mato remone wek gunong kwo. I kare ma owaco meno aye dong kinigagi omedde matek. Jo mogo guwacci: “Man lok matek; anga ma twero winyo?” Lupwonnye pa Yecu mapol guweko lubo kore woko. *—Jon 6:48-60, 66.

7, 8. (a) Ngo ma Petero onongo peya oniang madok i kom tic pa Yecu? (b) Petero ogamo lapeny pa Yecu bot lukwenane nining?

⁷ Petero onongo bitimo ngo? Lok pa Yecu-ni nen calo bene ocungo wiye woko. En onongo peya oniang ni wek Yecu otim miti pa Lubanga, en myero kong oto. Petero tika onongo mito juko lubo kor Yecu woko, kit ma lupwonnye mogo gutimo kwede i nino meno? Pe; Petero onongo tye ki kite mo ma pire tek mumiyo en pat ki co magi.

⁸ Yecu olokke bot lukwenane ci owacci: “Wun bene wumito ket woko?” (Jon 6:67) En oloko ki lukwenane 12, ento Petero aye odok i lokke. Pol kare en onongo kwongo lok ki lukwena  mukene-ni. Oromo bedo ni Petero aye onongo mwakane dit loyo i kingi. Pe wangeyo ka ce en okwongo lok pienni ladit loyo nyo pe, ento wangeyo ni en aye onongo lalok matek loyo i gurupgi; pol kare en onongo pe galle ki tito tamme. I kare meno, gin ma onongo tye i tamme aye lok man maber atika ma wiwa pe biwil iye ni: “Rwot, wabicito bot anga? In itye ki lok me kwo ma pe tum.”—Jon 6:68.

9. Petero onyuto gennene bot Yecu nining?

⁹ Lok meno mono pe gudo cwinyi matut? Niye pa Petero i kom Yecu okonye me dongo kit ma pire tek adada—bedo lagen. Petero oniang maber ni Yecu keken aye Lalar ma Jehovah ocwalo dok ni Yecu laro dano pi lokke—pwonye i kom Ker pa Lubanga. Petero ongeyo ni kadi tye jami mogo ma pe eniang, pe dok tye ka mo mukene ma eromo cito iye me nongo cwak pa Lubanga ki mot me kwo ma pe tum.

10. Watwero lubo lanen pa Petero me bedo lagen nining?

¹⁰ In mono iwinyo kit meno? Tye me cwercwiny ni pol pa dano i kareni giwaco ni gimaro Yecu, ento pe gitye lugen bote. Me bedo lugen bot Kricito, omyero wamar pwonye kit ma Petero otimo-ni. Omyero wapwonygi, waniang te lokke maber, dok waket i tic i kwowa—kadi bed pe rwatte ki tamwa nyo mitiwa. Yo acel keken ma watwero nongo kwo ma pe tum ma Yecu mito piwa-ni, aye ka wabedo lugen.—Kwan Jabuli 37:28.

11. Yecu otero lulub kore kwene?

¹¹ Cokcok i nge kare meno, Yecu otero lukwenane ki lupwonyenne mogo ka mo mabor tung kumalo. Got Kermon ma wiye omakke pee, tye tung kumalo me Lobo ma Kiciko Pire, dok onongo nen wa ki i Nam me Galilaya. Yecu ki lupwonnyene onongo gitye ka wot i caro mogo macok ki Cecaria Pilipi, kun ginyiko cok ki Got-ti. I kabedo mamwonya atika-ni, ka ma Lobo ma Kiciko Pire nen woko maber-ri, Yecu openyo lupwonnyene lapeny mo ma pire tek.

12, 13. (a) Pingo Yecu onongo mito ngeyo anga ma lwak gitamo ni en ebedo? (b) I lagam ma Petero omiyo bot Yecu-ni, en onyuto nining ni etye ki niye me ada?

¹² Yecu openyo lapeny ni, “Dano mono giwacci an anga?” Waromo goyo cal Petero ka neno wang Yecu, kun niang maber kica ki ryeko pa Laditte. Yecu onongo mito ngeyo anga ma lwak gitamo ni en ebedo. Lupwonnye pa Yecu gugamo lapennye kun  ginwoyo goba mogo muywek ma dano loko i kom anga ma Yecu obedo. Ento Yecu onongo mito ngeyo gin mukene bene. Tika lulub kore macok-ki bene gitye ka ye lok goba magi? En openyogi ni: “Wun kono wuwacci an anga?”—Luka 9:18-22.

¹³ Petero dok odok iye cutcut. En oloko woko ka maleng gin ma jo mapol ma onongo gitye kenyu dong gumoko i cwinygi. En owaco ni: “In i Kricito ma Lubanga oyero, Wod pa Lubanga makwo.” Waromo goyo cal Yecu ka bwunyo ki Petero kun pwoye ki yomcwiny. Yecu opoyo wi Petero ni obedo Lubanga Jehovah—pe ngat mo mukene—ma omiyo lok ada ma pire tek-ki ongene bot jo ma gitye ki niye me ada. Petero oniang lok ada mo acel ma pire tek adada ma Jehovah omiyo ongene—ngat ma Meciya, nyo Kricito ma kiciko pire con-ni obedo!—Kwan Matayo 16:16, 17.

14. Yecu omiyo bot Petero tic ma pire tek ango?

¹⁴ Kricito aye ngat ma lunebi macon guporo ki got ma lugedo onongo gibikwerone. (Jab. 118:22; Luka 20:17) Yecu onongo tye ka lok i kom lok pa lunebi magi i kare ma owaco ni Jehovah bigero kacokke i kom got meno kikome, nyo pata ma en aye obedo Kricito. Ci omiyo bot Petero mot ma pire tek adada i kacokke meno. En omiyo bot Petero tic mapol kato pa luwote. Ento pe omiyo bote rwom makato pa lukwena luwote kit ma dini mogo gipwonyo-ni. En omiyo bot Petero “layab me ker.” (Mat. 16:19) Petero onongo binongo mot me yabo yo bot gurup pa dano adek me bedo ki gen me donyo i Ker pa Lubanga. Gurup mukwongo onongo bibedo Lujudaya, me aryone Lucamaria, ki dong me adekke Lurok.

15. Ngo mumiyo Petero ojuko Yecu, dok en ojuke nining?

¹⁵ Ento, Yecu lacen otito ni jo ma kimiyo botgi madwong gibimito madwong ki botgi, dok Petero onongo tye i kin jo magi. (Luka 12:48) Yecu omedde ki tito lok ada ma pire tek i kom Meciya, dok man onongo kwako can ma en myero ocir ki tone i Jerucalem. Winyo jami magi ocwero cwiny Petero mada. En otero Yecu cen ci ocako jukke kun waco ni: “Lubanga myero pe oye ni gitimi kit meno, Rwot! Gin macalo man pe bitimme i komi wacel.”—Mat. 16:21, 22.

16. Yecu otiro tam pa Petero nining, dok watwero nongo pwony ango ki i lok man?

¹⁶ Petero onongo tamo ni etye ka konyo Yecu, pi meno nen  calo en obedo ki ur i kare ma owinyo lagam pa Yecu. Yecu oloko ngeye ki Petero, ci oneno lupwonnye mukene-ni—ma nen calo bene gubedo ka tamo tam acel-li—ka dong owaco ni: “Dok cen i ngeya in Catan! Idoko ariya woko bota, pien tammi pe lubo pa Lubanga, ento pa dano.” (Mat. 16:23; Mar. 8:32, 33) Lok pa Yecu-ni tye ki pwony ma konyo wan ducu. Obedo gin mayot tutwal botwa me lubo tam pa dano me ka lubo tam pa Lubanga. Ka watimo kit meno ci kadi bed wamito konyo ngat moni, waromo nongo ni labongo ngeyone, watye ka cuko cwinye me timo gin ma yomo cwiny Catan ma ka yomo cwiny Lubanga. Petero mono odok i lok man nining?

17. Yecu onongo mito ni Petero otim ngo i kare ma owacce ni, “dok cen i ngeya”?

¹⁷ Petero nen calo oniang ni Yecu onongo pe tye ka lwonge ni Catan Larac-ci kikome. Waromo moko meno pienni Yecu pe oloko bot Petero i yo ma oloko kwede ki Catan. Yecu owaco bot Catan ni: “Nyik icit cen”; ento bot Petero ni: “Dok cen i ngeya.” (Mat. 4:10) Yecu pe okwero lakwenane ma onongo oneno ni tye ki kit mabeco mapol, ento otiro mere tamme i lok man. Onongo mitte ni Petero owek keto ariya i nyim Yecu, ci odok i ngeye ka cwako en aye.

18. Petero onyuto nining ni en lagen, dok watwero lubo lanenne nining?

¹⁸ Petero tika opyem, okeco, nyo okun? Pe; en omwolle kun jolo tira meno. Meno dok onyuto ni en lagen. Jo ducu ma gilubo kor Kricito myero giminigi tira i kare mogo. Ka wajolo tira ki mwolo, kun wanongo pwony ki iye, meno aye bimiyo wanyikke cok bot Yecu Kricito kacel ki Wonne, Lubanga Jehovah.—Kwan Carolok 4:13.

19. Yecu oloko lok me ur madit ango, dok lapeny ango ma Petero nen calo obedo ka pennye kwede kekene?

¹⁹ Yecu dok oloko gin mukene ma obedo me ur madit ni: “Adada, awacciwu ni, tye jo mogo ma gucung kany ma pe gibibilo to wacel, ma peya guneno Wod pa dano ka bino i kerre.” (Mat. 16:28) Labongo akalakala mo, lok meno okelo lapeny mapol i wi Petero. Lok pa Yecu-ni mono te lokke ngo? Gwok nyo  Petero obedo ka tamo kace tira matek ma Yecu pud omiye amiya-ni nyuto ni en dong pe ebinongo mot maber meno.

20, 21. (a) Tit kong ginanyuta ma Petero oneno. (b) Gin ma jo ma i ginanyuta-ni guloko okonyo me tiro tam pa Petero nining?

²⁰ Ento i nge cabit acel, Yecu otero Yakobo, Jon ki dong Petero i “wi got [mo] mabor”—nen calo onongo Wi Got Kermon, ma onongo tye cok kenyu. Oromo bedo ni onongo dong dyewor, kit ma co adek-ki gubedo ka lweny ki nino. Ento ma Yecu tye ka lega, gin mo otimme ma orwenyo nino woko ki i wanggi.—Mat. 17:1; Luka 9:28, 29, 32.

²¹ Yecu ocako lokke ki i ka wanggi. Wange ocako lokke mapat, nio ka ocako ryeny calo ceng. Ginarukane bene odoko matar ma ryeny lidangdang. Ci jo aryo gunen kacel ki Yecu, ma ngat acel cung pi Moses ki lawote-ni cung pi Elia. Gin guloko kwede i kom “ane ki i lobo man, ma en myero ocob i Jerucalem”—meno onongo kwako to ki cer pa Yecu. Petero oniang  maber ni tamme onongo pe tye atir i kare ma en otamo ni Yecu pe bideno can dok pe bito!—Luka 9:30, 31.

22, 23. (a) Petero onyuto mit kom ki cwiny me mar i yo ma nining? (b) Petero, Yakobo, ki Jon gunongo mot mukene ango i dyewor meno?

²² Petero owinyo calo en bene omyero enywak i ginanyuta ma kite dok pat-ti dok onongo mito ni omedde pi kare malac. Onongo nen calo Moses gin ki Elia gitye ka a woko ki bot Yecu. Ci Petero owacci: “Ladit bedo kany ber; kono wagero aduc adek, acel meri, acel pa Moses, ki acel pa Elia.” Labongo akalakala mo, jo aryo ma gunen i ginanyuta-ni onongo gitye lutic pa Jehovah ma guto woko wacon, pi meno aduc/gony onongo pe mitte. Petero onongo pe ngeyo gin ma tye ka lokone. Mit kom ki cwiny me mar ma Petero onyuto-ni gudo cwinywa mada.—Luka 9:33.

²³ Petero, Yakobo ki Jon gunongo mot mukene i dyewor meno. Pol obino ci oumogi woko i wi got meno. Ci dwan Lubanga Jehovah okatti ki iye! En owaco ni: “Man aye Woda ma dong ayero; wuwinye.” I ngeye, ginanyuta meno ogik, ci gudong kengi ki Yecu i wi got.—Luka 9:34-36.

24. (a) Petero onongo adwogi maber ango ki i ginanyuta ma oneno-ni? (b) Watwero nongo adwogi maber ango ki i ginanyuta meno?

²⁴ Ginanyuta meno obedo twon mot madit atika bot Petero—ki botwa bene! Mwaki mapol lacen, en ocoyo lok i kom mot ma en onongo i dyewor meno me neno Yecu macalo Kabaka ma kibiketo deyo i kome, ki me bedo i kin jo ma ‘guneno deyo me ditte ki wanggi.’ Ginanyuta meno omoko lok pa lunebi mapol dok ojingo niye pa Petero wek en obed atera me lweny ki atematema mukene i anyim. (Kwan 2 Petero 1:16-19.) Ginanyuta man bene twero jingo niyewa i kom lok pa lunebi ma kwako Yecu ki Ker pa Lubanga. Watwero nongo yomcwiny i mot me Ker-ri ka wagwoko gennewa bot Yecu, wanongo pwony ki bote, waye tirane, dok walubo kore ki mwolo kare ducu.