1, 2. Ngo ma onongo tye ka timme i kare ma Camuel oloko ki jo Icrael, dong pingo onongo mitte ni en owek gin gunguti?

CAMUEL oneno wang jone. Jo Icrael onongo gugure i boma me Gilgal, pien laco ma lagen man ma otiyo calo lanebi ki langol kop pi mwaki mapol-li onongo olwongogi. Onongo obedo dwe me Mai nyo Juni ka kitiyo ki kalendawa me kare-ni; Oro onongo dong ocakke woko. Bel ngano onongo tye ma oromo akaya. Lwak guling tiktik. Camuel onongo twero gudo cwinygi nining?

² Joni onongo pe gingeyo kit ma gitye marac kwede. Gin gubedo ka rido ni omyero gibed ki kabaka ma dano me loyogi. Gin pe guniang ni ginyuto dit wic i kom Lubangagi, Jehovah, ki lanebine. I atir atir, gin onongo gitye ka kwero Jehovah me bedo Kabakagi! Dong Camuel onongo bimiyo gingut nining?

3, 4. (a) Pingo Camuel oloko i kom tinone? (b) Pingo lanen me niye pa Camuel pire tek botwa i kare-ni?

³ Camuel oloko ki lwak kun wacci, “An dong ati woko ma wiya ki lwar.” Lwar ma i wiye omedo pek pa lokke. Ci en owaco ni: “Abedo ka tic i nyimwu cakke wa ka tinona o kwede wa onyoo.” (1 Cam. 11:14, 15; 12:2) Kadi bed Camuel onongo otii, en wiye pe owil i kom kare me tinone. Wiye onongo pud po i kom kare meno maber adada. Tam ma en omoko i kare ma en pud latin awobi, otere i bedo ki kwo ma opong ki niye ki lworo Lubangane, Jehovah.

⁴ Camuel odongo dok ogwoko niyene, kadi bed ni kare ki kare  jo ma gurumo ngete gubedo jo ma gipe ki niye dok pe gubedo lugen. I kare-ni, tek marom aroma me dongo niye, pien wakwo i lobo ma odwone woko dok niye pe iye. (Kwan Luka 18:8.) Kong wanenu gin ma watwero pwonyone ki i lanen pa Camuel, cakke ki i tinone.

5, 6. Kwo me tino pa Camuel kite dok obedo pat nining, ento pingo lunywalle onongo gipe ki akalakala mo ni kibigwoke?

⁵ Camuel odongo i yo mo mapat mada. Cutcut i nge kwanye ki i cak, gwok ki mwaka adek nyo makato manok, en ocako tic i kema me woro Jehovah, ma tye i Cilo. Bor-re onongo kato mairo 20 me a ki pacogi i Rama. Lunywalle Elkana ki Anna, gudyero awobigi-ni bot Jehovah me tiyo tic mo ma kite dok pat, ma omiyo en obedo Ajula pa Lubanga pi kwone kulu. * Man mono nyuto ni lunywalle onongo gukwere woko ma pe gimare?

⁶ Pe kumeno! Gin gungeyo ni kibigwoko awobigi-ni maber i Cilo. Ngene kene ni Lalamdog Madit Eli oneno ni kigwoko, pien Camuel obedo ka tic macok kwede. Mon mapol bene onongo gitiyo tic mapatpat ma lubbe ki kema me woro-ni, nen calo i yo ma woto kore ki kore.—Nia 38:8; Lungol. 11:34-40.

7, 8. (a) Mwaka ki mwaka, lunyodo pa Camuel gubedo ka cuko cwinye nining? (b) Lunyodo me kare-ni gitwero pwonyo ngo ki bot lunywal pa Camuel?

⁷ Medo i kom meno, wi Anna ki Elkana pe owil i kom latin kayo me amaragi, ma nywalle obino calo lagam me lega ma kilego. Anna olego bot Lubanga pi latin awobi, kun kwonge ni ebidyero awobi meno bot Lubanga pi tiyo ticce maleng. Mwaka ki mwaka ka Anna ocito ka lim, en onongo tero bongo ma bade pe manyen ma en oyubo wek Camuel oti kwede i kema me woro. Awobi-ni i ada onongo maro lim meno. Ngene kene ni en onongo maro cukocwiny ki tira ma lunywalle gimiye ka gipwonye ni tic pi Jehovah i kabedo meno obedo twon mot madit.

⁸ Lunyodo me kare-ni gitwero nongo pwonnye mapol ki bot Anna ki Elkana. Pol kare lunyodo giketo tamgi i kom jami me kom ento pe i lok kom Jehovah ka gitye ka pito lutinogi. Ento lunywal pa Camuel guketo lok kom Jehovah me bedo mukwongo, dok meno ogudo kwo pa awobigi tutwal i kare me dongone.—Kwan Carolok 22:6.

9, 10. (a) Tit kong lok i kom kema me woro ki kit ma Camuel onongo tamo kwede i kom kabedo maleng meno. (Nen bene lok ma tye i tere piny.) (b) Tic pa Camuel oromo bedo ni onongo kwako ngo, dok in itamo ni jo matino giromo lubo lanene nining i kare-ni?

 ⁹ Watwero goyo cal pa awobi-ni ka tye ka dongo doko dit kun woto i kin piny me ngeyo wi cere ma orumo Cilo. Ka oneno boma kacel ki lung kulu ma tye piny tungcel, cwinye nen calo onongo pong ki yomcwiny ki awaka ka oneno kema me woro Jehovah. Kema me woro-ni onongo obedo kabedo maleng mada. * Onongo kiyubo cokcok mwaki 400 con dok Moses aye odoro ticce, meno aye onongo obedo cwiny kabedo me woro Jehovah i wi lobo kulu.  

¹⁰ Camuel i kare ma pud tidi omaro kema me woro-ni. I lok ma en ocoyo lacen, wakwano ni: “Camuel obedo ka tic i nyim Rwot [Jehovah] ma onongo pud tidi, kun tweyo epod bongo camanini i pyere.” (1 Cam. 2:18) Bongo ma bade pe ma en onongo ruko-ni nyuto ni nen calo en okonyo lulamdog i kema me woro. Kadi bed ni en pe obedo lalamdog, Camuel onongo tiyo tic mogo calo yabo doggola ma donyo i dyekal me kema me woro i odiko kacel ki konyo Eli ma otegi woko-ni. En onongo maro ticce gire, ento motmot jami mogo ocako yelo tamme. Gin mo onongo tye marac adada i ot pa Jehovah.

11, 12. (a) Kopuni ki Finekaci gubedo ki bal madit ango? (b) Tim maraco ango ma Kopuni ki Finekaci gutimo i kema me woro? (Nen bene lok ma tye i tere piny.)

¹¹ I kare ma pud tidi, Camuel oneno tim maraco. Eli onongo tye ki awobe aryo ma nyingi Kopuni ki Finekaci. Lok pa Camuel wacci: “Onongo awobe pa Eli kitgi raco; pe giparo pi Rwot [Jehovah] wacel.” (1 Cam. 2:12) Lok aryo ma gitye i tyeng man giwoto kacel. Kopuni ki Finekaci onongo “kitgi raco”—ma i atir atir nyuto ni gubedo “awobe ma konygi pe”—pien onongo pe giparo pi Jehovah. Onongo pe giparo pi rwom me kit matirre kacel ki mitine. Balgi mukene-ni onywal ki i kom bal acel meno.

 ¹² Cik pa Lubanga onongo nyuto tic pa lulamdog kacel ki kit ma omyero gutyer kwede gityer i kema me woro. Cik-ki onongo tye kumeno pi tyen lok matir! Gityer-ri onongo cung pi jami ducu ma Lubanga otimo pi jwayo bal wek dano gubed maleng i wange, ma miyo gibedo ma gupore me nongo motte ki tirane. Ento Kopuni ki Finekaci gutelo wi lulamdog luwotgi i tero gityer labongo woro mo matwal. *

13, 14. (a) Jo ma cwinygi tye atir onongo giwinyo nining pi bal ma timme i kema me woro? (b) Eli pe ocobo ticce macalo wego ki lalamdog madit nining?

¹³ Go kong cal pa Camuel ma tye ka nenone ki wang malac, ka jami ma kit man timme labongo ngat mo me jukone. Dano adi ma en oneno, ma tye iye lucan, jo ma gimwol ma kidiyogi—ma gibino i kema maleng-ngi pi nongo kwe cwiny ki teko, ento gidok ki turcwiny, ma giwinyo ni kinywarogi? Dok en owinyo nining i kare ma oniang ni Kopuni ki Finekaci bene onongo gicayo cik pa Jehovah i lok kom tim me tarwang, pien gubedo ka buto ki mon mogo ma gitiyo i kema me woro kunu? (1 Cam. 2:22) Gwok en obedo ki gen ni Eli bitimo gin mo iye.

¹⁴ Eli aye onongo tye ki twero me tyeko peko meno. Macalo lalamdog madit, en aye onongo loyo tic ma timme i kema me woro. Macalo wego, en onongo tye ki twero me tiro awobene. Ki lok ada, gin onongo gitye calo ogwal acel ma obalo wang pii pi jo ducu me lobo meno. Ento, Eli pe ocobo ticce macalo wego ki dong macalo lalamdog madit. En otemo ciko awobene i yo mamwol dok magoro. (Kwan 1 Camuel 2:23-25.) Ento awobene onongo mito ni kicikgi magwar adada. Gin onongo gitye ka timo bal ma pore ni myero kinekgi!

15. Jehovah ocwalo kwena magwar ango bot Eli, dok jo me ot pa Eli gutero nining?

¹⁵ Tim pa awobe-ni oo ka mo ma omiyo Jehovah ocwalo “dano pa Lubanga,” lanebi ma pe kituco nyinge, bot Eli ki kwena mo magwar me ngolo kop. Jehovah owaco bot Eli ni: “Iworo lutinoni makato an.” Lubanga owaco bot Eli ni awobene aryo-ni gubito i nino acel ki ni jo me ot pa Eli gubideno can ma dot, kun girwenyo mot ma gitye kwede me bedo lulamdog. Tika lok magwar man okelo  alokaloka i kom jo me ot man? Ginacoya nyuto ni alokaloka mo obedo pe i cwinygi.—1 Cam. 2:27–3:1.

16. (a) Lok ango ma wakwano madok i kom dongo pa Camuel ma pud tidi? (b) In mono inongo ni lok meno yomo cwinyi? Tit kong.

¹⁶ Tic maraco magi ogudo kom Camuel nining? Kicel kicel i lok marac man, wanongo jami mabeco mutimme, calo kwena maber i kom dongo pa Camuel. Wi po ni i 1 Camuel 2:18, wakwano ni Camuel “obedo ka tic i nyim Rwot [Jehovah] ma onongo pud tidi.” Kadi ma pud tidi, Camuel oweko kwone ocung i tic pi Lubanga. I tyeng 21 me cura acel meno, wakwano gin mo ma yomo cwinywa doki ni: “Latin man Camuel odongo i nyim Rwot [Jehovah].” I kare ma tye ka dongo, watte ki Wonne me polo odoko tek. Wat matek kit man ki Jehovah aye obedo yo maber me gwokke ki i tim marac mo keken.

17, 18. (a) Lukricitayo matino giromo lubo lanen pa Camuel nining ka gukemme ki tim maraco? (b) Ngo ma nyuto ni Camuel oyero yo matir?

¹⁷ Onongo twero bedo yot bot Camuel me tamo ni ka lalamdog madit ki awobene gitwero timo bal, ci en bene dong eromo timo gin ma iye mito. Ento bal pa jo mukene, kadi wa pa jo ma gitye ki twero, pe omyero obed calo layab me timo bal. I kare-ni, Lukricitayo matino mapol gilubo lanen pa Camuel kun ‘gidongo i nyim Rwot [Jehovah]’—kadi bed jo mukene ma gitye kwedgi pe ginyuto lanen maber.

¹⁸ Yo ma Camuel okwanyo-ni okelo adwogi ango bote? Wakwano ni: “Ci latin man Camuel omedde ki dongo, kun yomo cwiny Rwot [Jehovah] kacel ki dano.” (1 Cam. 2:26) Dong jo mapol onongo gimaro Camuel, tutwalle jo ma tamgi pire tek bote. Jehovah kikome omaro awobi-ni pi bedo ngat ma genne. Dok Camuel onongo  ngeyo ada ni Lubangane bitimo gin mo pi bal ma tye ka timme i Cilo, ento awenene aye onongo pe ngeyo. I dyewor mo acel, lagamme ononge woko.

19, 20. (a) Tit gin ma otimme i kom Camuel i dyewor mo i kema me woro. (b) Camuel onongo tero Eli nining? (c) Camuel ongeyo ngat ma kwena-ni oa ki bote nining?

¹⁹ Onongo dong okogweno, ento pinye pud col; mac tara mogo ma gilyel oyuoyu i kema me woro Lubanga onongo pud gitye ka lyel. Ma piny oling litik, Camuel owinyo ka dwan mo lwongo nyinge. En otamo ni meno onongo Eli, ma dong oti mada dok wange cok pe. Camuel ogware oa malo “ci oringo” bot mujee-ni. Tika itwero goyo cal pa awobi-ni i wangi, ka tye ka rune ki tyene nono me niang gin ma Eli mito? Gudo cwinywa mada me niang ni Camuel onongo tero Eli ki woro ki dok kica. Kadi bed ni balle pol, Eli onongo pud obedo lalamdog madit pa Jehovah.—1 Cam. 3:2-5.

²⁰ Camuel ocoyo Eli, kun waco ni: “An atye ene, ibedo ka lwonga.” Ento Eli owacci en pe elwongo awobi-ni ci ocwale ni ocit obut piny. Ento, lwongo-ni dok onwone ka dok onwone! Ci Eli oniang gin ma tye ka timme. Jehovah onongo dong pe maro cwalo ginanyuta nyo lok pa lunebi bot jone, dok onongo pe tek me niang pingone. Eli ongeyo ni Jehovah dong tye ka lok doki—ento bot awobi-ni! Eli owaco bot Camuel ni odok cen ka buto ci otitte kit ma myero ogam kwede maber. Camuel olubo lokke. Manok keken, en owinyo ka dwan-ni lwonge ni: “Camuel!, Camuel!” Awobi-ni ogamo ni: “Wac lokki. An laticci, atye ka winyone.”—1 Cam. 3:1, 5-10.

21. Watwero winyo Jehovah i kare-ni nining, dok pingo porre?

²¹ Jehovah olo dong obedo ki latic ma winye i Cilo. Meno odoko kit me kwo pa Camuel. In mono kare ducu iwinyo Jehovah? Pe omyero wakur ni dwan mo me tango kong olok kwedwa i dyewor. I kare-ni, Lubanga kare ducu loko kwedwa kadi bed pe atir atir. Loko kwedwa ki i Lokke, Baibul. Ka wabedo ka winyo Lubanga ki dong lubo lokke, ci niyewa bidongo. Otimme kit meno bot Camuel.

22, 23. (a) Kwena ma Camuel kong obedo ki lworo me wacone-ni ocobbe nining? (b) Nying Camuel omedde ki doko ber nining?

²² Dyewor meno okelo alokaloka mo madit i kwo pa Camuel i Cilo, pien i kare meno en ocako bedo ki wat macok adada ki Jehovah, kun doko lanebi ki lalok pa Lubanga. I acakkine, awobi-ni obedo ki lworo me cwalo kwena pa Jehovah bot Eli, pien obedo kwena me agikki ma tuco ni lok ma kiloko i kom jo me ot meno cok timme. Ento Camuel ocamo co ci oloko—dok Eli oye lok me ngolo kop meno ki mwolo. Ma pe otero kare, lok ducu ma Jehovah  oloko otimme: Icrael ocito i lweny ki jo Piliciti, Kopuni ki Finekaci ducu kinekogi woko i nino acel, ki Eli kikome bene oto i nge winyo ni kimayo canduk me gicikke woko.—1 Cam. 3:10-18; 4:1-18.

²³ Ento, nying Camuel macalo lanebi ma lagen odoko ber omedde. Ginacoya waco ni ‘Jehovah onongo tye kwede,’ kun medo ni Jehovah pe oweko lok mo ma Camuel owaco obut opoto piny ma pe ocobbe kakare.—Kwan 1 Camuel 3:19.

24. I nge kare mo, jo Icrael gumoko tam ango, dok pingo meno obedo twon bal madit?

²⁴ Jo Icrael tika gulubo lanen pa Camuel ci gudoko lugen ma watgi obedo cok ki Jehovah? Kulu. I nge kare mo, gin gumoko tamgi ni pe gimito ni lanebi mamwa aye obed langol kopgi. Gin onongo gimito ni gibed calo lobe mukene-ni kun gibedo ki kabaka ma dano ma loyogi. Ma lubbe ki tira pa Jehovah, Camuel oye lokgi. Ento en onyuto bot jo Icrael kit ma balgi dit kwede. Gin onongo pe gitye ka kwero dano adana, ento gukwero Jehovah kikome! Pi meno en olwongogi i Gilgal.

25, 26. I Gilgal, Camuel okonyo jone nining me niang ni balgi-ni onongo dit mada i kom Jehovah?

²⁵ Kong dong wago ni watye kacel ki Camuel i cawa me lok ki jo Icrael i Gilgal i kare ma lok odoko lyet. Camuel ma otii woko-ni opoyo wi jo Icrael i kom genne ma onyuto i ticce pi mwaki mapol-li. Ci wakwano ni: “Camuel olego Rwot [Jehovah]” ni ocwal kot ma cwer kun mor matek.—1 Cam. 12:17, 18.

²⁶ Kot ma mor ki yamo magwar? I kare me oro? Ma naka yam gin ma kit meno onongo peya owinye! Ka akalakala mo manok nyo ngala mo obedo tye bot dano, ci pe orii. Polo otugi cido licuc atura ki pol kot. Yamo okodo ma reto tyen bel ngano ki i poto. Kot ocako mor ma ayom dene. Ci kot oero cwer. Adwogine obedo nining bot dano ma kunu? “Lwak ducu gubedo ki lworo madwong mada i kom Rwot [Jehovah] ki i kom Camuel.” Olo, guneno kit ma gibalo kwede.—1 Cam. 12:18, 19.

27. Jehovah winyo nining i kom jo ma gilubo lanen me niye pa Camuel?

²⁷ Lubanga, Jehovah, aye ogudo cwinygi ma opong ki bal-li, pe Camuel. Cakke ki i tinone nio wa i tiyone, Camuel oketo niye i kom Lubanga. Ci Jehovah omiye mot. Jehovah peya olokke wa i kare-ni. En pud teno kor jo ma gilubo lanen me niye pa Camuel.