Benɛ Yesu ngɛ Yerusalem ɔ, Yuda bi komɛ ya e ngɔ. A ti ni komɛ suɔ nɛ e tsɔɔ mɛ ní, se a ti ni komɛ hu lɛɛ a ya konɛ a ya ka lɛ. A kpɛti nɔ kake nɛ e le Mlaa a saminya a bi Yesu ke: “Tsɔɔlɔ, kɛ ma pee kɛɛ nɛ ma ná neneene wami?”​​—Luka 10:25.

Yesu yɔse kaa pi nɛ nyumu ɔ ngɛ hlae nɛ e maa kase nɔ́ ko. Eko ɔ, e ngɛ hlae nɛ Yesu nɛ de nɔ́ ko nɛ maa wo Yuda bi ɔmɛ a mi mi la. Yesu yɔse kaa nyumu ɔ hɛɛ juɛmi ko. Lɔ ɔ he ɔ, lɛ hu e gu ga blɔ nɔ nɛ e ha nɛ nyumu ɔ je nɔ́ nɛ ngɛ e juɛmi mi ɔ kpo.

Yesu bi lɛ ke: “Mɛni a ngma ngɛ mlaa womi ɔmɛ a mi? Kɛ o nuɔ sisi kɛɛ?” Nyumu nɛ ɔ le Mawu Mlaa a, lɔ ɔ he ɔ, e da ngmami ɔ nɔ kɛ ha heto. E tsɛ munyuhi nɛ ngɛ 5 Mose 6:5 kɛ 3 Mose 19:18 ɔ se, nɛ e de ke: “‘Suɔ Nyɔmtsɛ o Mawu ɔ, kɛ o tsui tsuo, kɛ o klaa tsuo, kɛ o he wami tsuo, kɛ o juɛmi tsuo’; nɛ ‘Suɔ o nyɛmi kaa bɔ nɛ o suɔ mo nitsɛ o he ɔ.’” (Luka 10:26, 27)

Yesu de nyumu ɔ ke: “Bɔ nɛ o ha heto ɔ da; ke o pee jã a, o yi ma ná wami.” Se anɛ heto nɛ jinɛ nyumu ɔ ngɛ hlae ɔ ji nɛ ɔ lo? Pi lɔ ɔ he pɛ nɛ nyumu ɔ ya Yesu ngɔ ngɛ. E ngɛ hlae nɛ “e maa bu e he bemi.” Jehanɛ hu ɔ, e ngɛ hlae nɛ Yesu nɛ ma nɔ mi ha lɛ kaa e susumihi da nɛ nɔmlɔ kpakpa ji lɛ. Enɛ ɔ he ɔ, e bi Yesu ke: “Mɛnɔ ji ye nyɛmi?” (Luka 10:28, 29) Sane nyafii nɛ ɔ nɛ nyumu ɔ bi Yesu ɔ mi kuɔ pe bɔ nɛ nyumu ɔ susu ɔ. Ngɛ mɛni blɔ nɔ?

Yuda bi ɔmɛ nu munyungu nɛ ji “nyɛmi” ɔ sisi kaa nɔ ko nɛ yeɔ Yuda bi a mlaahi a nɔ, nɛ eko ɔ, a ngɔɔ munyu nɛ ngɛ 3 Mose 19:18 ɔ kɛ fĩɔ se. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yuda bi ɔmɛ susuɔ kaa “mlaa ngmɛ́ blɔ” kaa Yuda no kɛ ma je no nɛ bɔ. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 10:28) Enɛ ɔ he ɔ, nyumu nɛ ɔ, kɛ Yesu kaseli ɔmɛ ekomɛ po susuɔ kaa ke a pee Yuda no kpakpa a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa a ji dali. Se a bui ma je no kaa a “nyɛmi.”

Mɛni blɔ nɔ Yesu maa gu kɛ dla nyumu nɛ ɔ juɛmi nɛ e be hae nɛ nyumu ɔ kɛ Yuda bi kpahi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ a mi mi nɛ fu? Yesu de nyumu ɔ sane ko. E de lɛ ke: “Nyumu ko je Yerusalem kɛ yaa Yeriko, nɛ ojo fiali ya tua lɛ ngɛ blɔ ɔ nɔ. A je e he níhi tsuo, nɛ a kongo lɛ, nɛ a si lɛ nɛ e gbo fa kɛ fa. Tlukaa a, osɔfo ko hu ya gu jamɛ a blɔ ɔ nɔ kɛ yaa; se benɛ e na nyumu ɔ, e tsɔ e he kɛ be. Kikɛ nɛ ɔ nɔuu Levi no ko hu pee; lɛ hu nɛ e su lejɛ ɔ, nɛ e na nyumu ɔ, e tsɔ e he kɛ be. Se Samaria no ko nɛ nyɛɛ blɔ ba su he nɛ nyumu ɔ ngɛ ɔ, nɛ benɛ e na lɛ ɔ, e ní pee lɛ mɔbɔ.”​​—Luka 10:30-33.

Atsinyɛ jemi ko be he kaa nyumu ɔ nɛ Yesu kɛ lɛ ngɛ ní sɛɛe ɔ le kaa osɔfohi kɛ Levi bi fuu jeɔ Yeriko kɛ ba sɔmɔɔ ngɛ sɔlemi we ɔ. Blɔ ko ngɛ nɛ a guu nɔ kɛ yaa sɔlemi we ɔ, nɛ blɔ ɔ kɛmi maa pee si tomi 14. Jamɛ a blɔ ɔ nɔ ngɛ gbeye be komɛ, ejakaa juli tuaa nihi ngɛ nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ke osɔfo ko loo Levi no ko na e nyɛmi Yuda no ngɛ blɔ ɔ nɔ nɛ e ngɛ nɔ́ nae ɔ, e sa nɛ e ye bua lɛ. Se ngɛ Yesu sane ɔ mi ɔ, e tsɔɔ kaa a pee we jã. E ngɛ mi kaa Yuda bi kɛ Samaria bi yi mohu lɛɛ, se Samaria no lɛ ya ye bua nyumu ɔ.​​—Yohane 8:48.

Mɛni Samaria no ɔ pee kɛ ye bua Yuda no nɛ a plaa lɛ ɔ? Yesu de ke: “E ya nyumu ɔ ngɔ nɛ e plɛ nu kɛ wai ngɔ pue e pa amɛ a nɔ nɛ e fi nɔ. Lɔ ɔ se ɔ, e wo nyumu ɔ ngɔ hi lɛ nitsɛ e lohwe nɔ, nɛ e ngɔ lɛ kɛ ya nibwɔhi a to he, nɛ e ya hyɛ e nɔ. E nɔ jena a, e je sika hiɔ yi enyɔ ngɔ ha nibwɔhi a to he hyɛlɔ ɔ. E de lɛ ke, ‘Hyɛ e nɔ saminya! Nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ o ma pa puɛ ngɛ e he ɔ, ke i kpale kɛ ba a, ma wo mo hiɔ.’”​​—Luka 10:34, 35.

 Benɛ Yesu de nɔ́ nɛ ɔ se ɔ, e bi nyumu ɔ ke: “Kɛ o susuɔ kɛɛ? Ni etɛ nɛ ɔmɛ a kpɛti ɔ, mɛnɔ ji nɔmlɔ nɛ ojo fiali ɔmɛ ya tua lɛ nɛ ɔ nyɛmi?” Akɛnɛ e pee nyumu ɔ tai kaa e ma de ke “Samaria no ɔ” he je ɔ, e de ke: “Nɔ nɛ na lɛ mɔbɔ ɔ.” Yesu ha nɛ oti nɛ ngɛ sane ɔ mi ɔ pee heii, nɛ e wo nyumu ɔ he wami ke: “Mo hu yaa nɛ o ya pee kaa bɔ nɛ e pee ɔ.”​​—Luka 10:36, 37.

Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yesu le ní tsɔɔmi saminya! Kaa Yesu de mɛ tɛɛ kaa nihi nɛ a pi Yuda bi hu ji a nyɛmimɛ ɔ, anɛ nyumu ɔ kɛ Yuda bi kpahi nɛ a ngɛ lɛ tue bue ɔ ko kplɛɛ nɔ lo? Dɛbi. Se kɛ̃ ɔ, sane kpiti nɛ ɔ nɛ Yesu de kɛ ha nyumu ɔ sane bimi nɛ ji “Mɛnɔ ji ye nyɛmi?” ɔ heto ɔ sa saminya. Nɔ tsuaa nɔ nɛ suɔ e nyɛmi nɔmlɔ nɛ e peeɔ e nyɛmi kpakpa kaa bɔ nɛ Ngmami ɔ fa wɔ ke waa pee ɔ ji wa nyɛmi nitsɛnitsɛ.