БӨЈҮК СӘҺРАДА јашајан ҝүмүшү сәһра гарышгасы (Cataglyphis bombycina) ән гызмар истијә дөзән һәшәратлардан биридир. Ҝүмүшү сәһра гарышгасы илә гидаланан һејванлар ҝүнүн гызмар вахты көлҝә ахтармаға башлајанда о, гида ахтармаг үчүн гыса мүддәтлик јувасындан чыхыр. Бу гарышга ҝүнәшин истисиндән тәләф олмуш һәшәратларла гидаланыр.

Мәлумат. Ҝүмүшү гарышга нәјин сајәсиндә сәһранын гызмар истисинә таб ҝәтирә билир? Онун гејри-ади зиреһи вар: бәдәнинин үст вә јан тәрәфләри гејри-ади түкҹүкләрлә өртүлүдүр, бәдәнинин алт тәрәфи исә түксүздүр. Гарышганы ҝүмүшү рәнҝә бојајан бу түкҹүкләрин һәр бири үчбуҹаг формалы балаҹа бору шәклиндәдир. Онларын һәр ики јан сәтһи гырышлардан ибарәтдир, алт тәрәфи исә һамардыр. Түкҹүкләрин бу ҹүр гурулушу ики функсијаны јеринә јетирир. Биринҹиси, онлар ҝөрүнмәјән гызмар ҝүнәш шүаларыны әкс етдирир. Икинҹиси, бунун сајәсиндә гарышга бәдәнинә јығылан истини азалдыр. Гарышганын бәдәнинин түксүз алт һиссәси исә елә гурулуб ки, торпагдан ҝәлән истилији әкс етдирир *.

Ҝүмүшү сәһра гарышгасынын бу гејри-ади зиреһи көмәк едир ки, бәдәнинин температуру онун дөзә биләҹәји максимум температурдан (53.6°Ҹ) ашағы олсун. Тәдгигатчылар бу балаҹа мөҹүзәдән илһамланараг өз-өзүнә — һәр һансы вентилјатор вә диҝәр аваданлыг олмадан сојујан хүсуси өртүкләр иҹад етмәјә чалышырлар.

Неҹә фикирләширсиниз? Ҝүмүшү сәһра гарышгасынын мүрәккәб истилик зиреһи тәкамүл нәтиҹәсидир, јохса јарадылыш мөҹүзәси?