ҜӨЈДӘКИ гушлар Аллаһын әл ишләри һагда бизә чох шеј дејир. 3000 ил бундан өнҹә јашамыш Һәзрәти Әјјуб да бу гәнаәтә ҝәлмишди. Гушларын бир-бириндән фәргли ҹәһәтләринин олмасы онлар һагда мәсәлләрин, метафораларын јаранмасына сәбәб олмушду. Аллаһын Кәламында гушлар һагда јазыланлардан һәјатла вә инсанларын Аллаһла мүнасибәтләри илә бағлы чох шеј билмәк олар. Ҝәлин ҝөрәк онлардан нә өјрәнә биләрик.

Гарангушлар гәдим Јерусәлим сакинләринә чох таныш иди. Онлар өз јуваларыны евләрин дамында гурурдулар. Бу гушлар Сүлејман пејғәмбәрин тикдији мәбәддә дә јува гурмушдулар. Ҝөрүнүр, онлар бураны балаларыны бәсләмәк үчүн тәһлүкәсиз јер һесаб едирдиләр.

Мәбәддәки бу јувалар 84-ҹү мәзмуру јазан Гарун оғулларындан биринин диггәтини чәкмишди. Бу мәзмурчу һәр алты ајдан бир мәбәдә ҝәлиб орада бир һәфтә хидмәт едирди. О истәјирди ки, гарангушларын еви олан бу мәбәд онун да еви олсун. Мәзмурчу демишди: «Еј ордулар Аллаһы Јеһова, әзәмәтли мәскәнин неҹә дә ҝөзәлдир! Бүтүн варлығым Јеһованын һәјәтләринин һәсрәтиндәдир, һәсрәтдән саралыб-солмушам... Еј ордулар Аллаһы Јеһова, еј Падшаһым, Аллаһым, Сәнин мөһтәшәм гурбанҝаһынын јанында гушлар белә, мәскән тапыр, гарангушлар јува гурур, балаларыны орада бәсләјир» (Зәбур 84:1—3). Бәс сиз аиләнизлә бирликдә һәмишә Аллаһын халгы арасында олмаға ҹан атырсыныз? (Зәбур 26:8, 12).

«Ҝөјдәки һаҹылејләк көч вахтыны билир», — дејә Әрәмја пејғәмбәр јазмышды. Һаҹылејләкләрин Вәд едилмиш дијар адланан әразинин үзәри илә неҹә көч етмәләриндән сөзсүз пејғәмбәрин хәбәри вар иди. Бир мәлумата әсасән, јаз ајларында 300 миндән чох ағ һаҹылејләк Иордан вадисинин үзәри илә Африкадан Шимали Авропаја көч едир. Биоложи саатлары онлары тәшвиг едир ки, јај ајларында јумурта гојмаг үчүн ҝери гајытсынлар. Диҝәр көчәри гушлар кими, онлар да «өз вахтында гајыдыр» (Әрәмја 8:7).

Бир нәшрдә гејд олунур: «Гушларын көч етмәсиндә мараглы мәгам одур ки, онлар буну инстинкт сајәсиндә едирләр» («Collins Atlas of Bird Migration»). Јеһова Аллаһ көчәри гушлара фәсилләри дујмаг инстинкти вериб, вахты вә фәсилләри дәрк етмәк габилијјәтини исә инсана бәхш едиб (Лука 12:54—56). Инстинктлә идарә олунан һаҹылејләкдән фәргли олараг, инсан Аллаһ һаггында билијин сајәсиндә јашадығы дөврдә баш верән һадисәләрин  маһијјәтини анлаја билир. Әрәмја пејғәмбәрин дөврүндә јашајан исраиллиләр баш верән һадисәләрин мәнасыны дәрк етмирдиләр. Бунун сәбәби исә Мүгәддәс Китабда белә изаһ олунур: «Јеһованын сөзүнү рәдд едибләр, онларда һикмәт нә ҝәзир?» (Әрәмја 8:9).

Ахырзаманда јашадығымыза даир кифајәт гәдәр дәлил вар (2 Тимутијә 3:1—5). Бәс сиз һансы дөврдә јашадығынызы дәрк едирсиниз?

Мүгәддәс Китабда гарталын ады чох чәкилир. «Вәд олунмуш дијар» кими танынан әразидә бу гушлары тез-тез ҝөрмәк олар. Аллаһын Кәламында јазылыб ки, гартал јүксәк гајаларда гурдуғу јувасындан өз шикарыны ахтарыр, «ҝөзләри узаглары ҝөрүр» (Әјјуб 39:27—29). Онун ҝөзләри о гәдәр итидир ки, бир километр мәсафәдән довшаны ҝөрә билир.

Гартала узағы ҝөрмәк габилијјәтини верән Аллаһ Өзү ҝәләҹәји ҝөрә билмәз? Аллаһ-Таала бәјан едир: «Ахыры әввәлдән, баш вермәмиш һадисәләри әзәлдән хәбәр верирәм» (Әшија 46:10). Аллаһ чох һикмәтлидир вә ҝәләҹәји ҝөрмәјә гадирдир. Буна ҝөрә дә Онун өјүдләринә гулаг ассаг, хејир тапарыг (Әшија 48:17, 18).

Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Аллаһа ҝүвәнән инсанлар мүәјјән мәнада гартала бәнзәјир. Орада јазылыб: «Јеһоваја бел бағлајанларын ҝүҹү тәзәләнәр. Гарталтәк ганад ачыб сүзәр» (Әшија 40:31). Гартал исти һава ахынынын көмәјилә јухары галха билир. Һава ахынына дахил олан гартал ганадларыны ачыб дөврә вурур вә бу ахын ону јүксәјә галдырыр. О, узун мәсафәләри өз ҝүҹү сајәсиндә гәт етмир. Јеһова Аллаһа ҝүвәнәнләр дә әмин ола биләрләр ки, Аллаһ инсан онлара ҝүҹүндән үстүн олан ҝүҹү верәҹәк (2 Коринфлиләрә 4:7, 8).

Иса пејғәмбәр өлүмүндән бир аз өнҹә Јәһудијјәнин пајтахтына бахыб аһ чәкмишди: «Еһ, Јерусәлим, Јерусәлим! Пејғәмбәрләри гәтлә јетирән, сәнә ҝөндәриләнләри даша басан Јерусәлим! Тојуг ҹүҹәләрини ганадынын алтына топладығы кими, мән дә дәфәләрлә сәнин өвладларыны бир јерә јығмаг истәдим. Амма сиз истәмәдиниз!» (Мәтта 23:37).

Гушларда балаларыны горумаг инстинкти ҝүҹлүдүр. Уча билмәјән гушлар, мәсәлән, тојуглар тәһлүкәјә гаршы хүсусилә диггәтли олмалыдырлар. Тојуг башынын үстүндә һансыса јыртыҹы гушун учдуғуну ҝөрәндә бәркдән гаггылдамаға башлајыр. Буну ешидән ҹүҹәләр тез тојуғун ганадлары алтына гачырлар. Ҹүҹәләр тојуғун ганады алтына һәмчинин ҝүнәшин гызмар шүаларындан вә лејсандан мүдафиә олунмаг үчүн дә сығынырлар. Иса пејғәмбәрдә дә Јерусәлим сакинләринә көмәк етмәк истәјирди ки, ибадәтләринә һеч нә мане олмасын. Бу ҝүн исә Иса пејғәмбәр бизи онун ардынҹа ҝетмәјә чағырыр. О истәјир ки, бизи гајғылардан вә нараһатчылыглардан горујуб ҹанымыза тәравәт версин (Мәтта 11:28, 29).

Һәгигәтән, биз гушлардан чох шеј өјрәнә биләрик. Гушлары мүшаһидә едәркән чалышын Мүгәддәс Китабдан онлар һагда јазылан метафоралары, мәсәлләри јадыныза саласыныз. Аллаһын мәбәдиндә јува гуран гарангушлар кими, гој сизин дә сығынаҹағыныз ибадәт еви олсун. Гартала һавада сүзмәјә көмәк едән Јеһова Аллаһа ҝүвәнин. Тојуғун ганадлары алтына сығынан ҹүҹәләр кими, сиз дә Иса пејғәмбәрин ардынҹа ҝедин. Неҹә ки һаҹылејләк көч вахтыны билир, сиз дә дүнја мигјасында баш верән һадисәләрин маһијјәтини анламаға чалышын.