ГӘДИМДӘ бәзи шәһәрләр һүндүр диварларла мүдафиә олунурду. Дүшмән һәмин диварын һәтта кичик бир һиссәсини дағытсајды, бүтүн шәһәр тәһлүкә алтында галарды. Бизим бәдәнимиз дә мүәјјән мәнада истеһкамлы шәһәрә бәнзәјир. Өзүмүзү нә гәдәр чох горусаг, бир о гәдәр сағлам олаҹағыг. Ҝәлин ҝөрәк сәһһәтимизә нәләр тәһлүкә јарада биләр вә өзүмүзү горумаг үчүн нә едә биләрик.

ТӘҺЛҮКӘ. Зәрәрли организмләр бәдәнимизә чиркли су васитәсилә дахил ола биләр.

МӘСЛӘҺӘТ. Ән ҝөзәл мүдафиә ичдијиниз сују чиркләнмәдән горумагдыр. Әҝәр ичдијиниз сујун чиркли олдуғуну билирсинизсә вә ја бундан шүбһәләнирсинизсә, ону ев шәраитиндә мүәјјән үсулларла тәмизләјә биләрсиниз *. Ичмәли сују бағлы габларда сахламаг лазымдыр. Орадан сују тәмиз чөмчә илә ҝөтүрүн вә ја бунун үчүн су кранындан истифадә един. Әлинизи һеч вахт ичмәли сујун ичәрисинә салмајын. Әҝәр мүмкүндүрсә, инсан ифразатынын ичмәли су һөвзәләринә төкүлмәдији әразиләрдә јашајын.

ТӘҺЛҮКӘ. Зәрәрли организмләр једијиниз гидаларда ола биләр.

МӘСЛӘҺӘТ. Гиданын үздән тәзә, јемәли ҝөрүнмәси онун тәмиз олмасындан хәбәр вермир. Буна ҝөрә дә мејвә вә тәрәвәзләри јахшы-јахшы јумағы вәрдиш един. Јемәк һазырлајаркән диггәт јетирин ки, мәтбәх, истифадә етдијиниз габлар вә әлләриниз тәмиз олсун. Микробларын мәһв олмасы үчүн бәзи мәһсуллары мүәјјән температурда биширмәк лазымдыр. Рәнҝини, тамыны, ијини дәјишән мәһсуллары гәбул етмәјин. Әкс һалда, хејли сајда микроба «гапы ачмыш» олаҹагсыныз. Истифадә етмәдијиниз гиданы сојудуҹуја гојун. Хәстә олдуғунуз вахт башгалары үчүн јемәк һазырламајын *.

ТӘҺЛҮКӘ. Бәзи һәшәратларда зәрәрли микроорганизмләр олдуғу үчүн онлардан сизә инфексија кечә биләр.

МӘСЛӘҺӘТ. Хәстәлик дашыјан һәшәратлардан мүмкүн гәдәр узаг дурун. Онларын актив олдуглары вахтларда евдән чөлә чыхмајын. Әҝәр чыхмаг лазымдырса, онлардан горунмаг үчүн узунгол көјнәк вә шалвар ҝејинин. Мичәткәнин алтында јатын, ја да ағҹаганад әлејһинә дәрманлардан истифадә един. Габда узун мүддәт су сахламајын, әкс һалда, һәшәратларын артмасы үчүн шәраит јаратмыш олаҹагсыныз *.

ТӘҺЛҮКӘ. Һејванларын бәдәнләриндә јашајан микроблар бизим үчүн чох тәһлүкәли ола биләр. Әҝәр сизи һансыса һејван (бура ев һејванлары да дахилдир) дишләјиб вә ја ҹырмаглајыбса, јахуд онун нәҹисинә тохунмусунузса, онда сағламлығыныз тәһлүкәдәдир.

МӘСЛӘҺӘТ. Бәзи инсанлар һејванларла аз тәмасда олсунлар дејә, онлары чөлдә сахлајырлар. Ев һејванларына тохунандан сонра әлләринизи јахшыҹа јујун. Чөл һејванларындан исә үмумијјәтлә узаг олун. Әҝәр сизи һансыса һејван дишләјиб вә ја ҹырмаглајыбса, јараны јахшы-јахшы јујун вә һәкимә мүраҹиәт един *.

ТӘҺЛҮКӘ. Бәзи микроблар сизә јаныныздакы инсанларын асгырмасы вә ја өскүрмәси нәтиҹәсиндә кечә биләр. Бу микроблар һәмчинин сиз башгалары илә тәмасда оларкән, мәсәлән, гуҹаглашанда, әллә ҝөрүшәндә өтүрүлә биләр. Башгаларынын микроблары диҝәр јерләрдә дә — гапыларын дәстәјиндә, сүраһиләрдә, телефонларда, пултларда, компүтер екраны вә клавиатурасында да вар.

МӘСЛӘҺӘТ. Шәхси әшјаларынызы, мәсәлән, үлҝүҹүнүзү, диш фырчанызы вә ја дәсмалынызы башгаларына вермәјин. Һејванлара вә инсанлара мәхсус мајеләрә, о ҹүмләдән гана вә тәркибиндә ган олан шејләрә тохунмајын. Әлләри тез-тез јумаг мәсләһәтинә бармагарасы јанашмајын. Бу, инфексијанын јајылмасынын гаршысыны алмаг үчүн ән мүкәммәл үсулдур.

Хәстәләнәндә чалышын евдә галасыныз, чүнки бунунла онун јајылмасынын гаршысыны алмыш олурсунуз. АБШ-ын Хәстәликләрә Нәзарәт вә Профилактика Мәркәзи мәсләһәт ҝөрүр ки, асгыранда вә ја өскүрәндә ағзынызы әлинизлә јох, голунузла вә ја дәсмалла тутасыныз.

Белә бир һикмәтли сөз вар: «Узагҝөрән бәланы дујуб ҝизләнәр» (Мәсәлләр 22:3). Хәстәликләрин баш алыб ҝетдији бу дүнјада бу сөзләр лап јеринә дүшүр. Сәһијјә хидмәтләринә мүраҹиәт едәрәк маарифләнин, ҝиҝијена гајдаларына әмәл етмәклә өзүнүзү хәстәликдән мүһафизә един. Өзүнүзү горујун вә сағлам олун!