?Mɛn’n le bo bolɛ?

Bo Bolɛ 1:1 se kɛ: “Kɛ mɛn’n bó i bo’n, Nyanmiɛn yili nglo nin asiɛ’n.”

Ka naan afuɛ 1950 w’a ju’n, siansifuɛ sunman be bu i kɛ mɛn’n leman bo bolɛ. Sanngɛ koko nun wa’n, siansifuɛ kpanngban be wunnin i wlɛ kɛ sakpasakpa mɛn’n boli i bo cɛn kun.

?Laa’n asiɛ’n ti wafa sɛ?

Bo Bolɛ 1:2, 9 se kɛ laa’n “asiɛ’n ti sukusuku, like fi nunman su” yɛ nzue’n wo lika ngba.

Siansifuɛ’m be waan ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ. Be flɛ siansifuɛ kun kɛ Patriki Si. Ɔ seli kɛ: “Laa’n aunmuan tɛ kpa kun o asiɛ’n su yɛ like fi nunman asiɛ’n su.” Siansifuɛ’m be fluwa kun seli: “Koko nun wa’n kɛ siansifuɛ’m be suannin asiɛ’n i su like lele’n, be wunnin kɛ laa’n nzue ngunmin yɛ ɔ o asiɛ’n su-ɔ. Be wunman asiɛ ba’n bɔbɔ.”

 ?Laa’n kpukpuwa ng’ɔ bo sin yia asiɛ’n ti sɛ?

Bo bolɛ 1:3-5 se kɛ kɛ Ɲanmiɛn seli kɛ maan lika’n kpaja’n, ɔ yoli sɔ. Sanngɛ be wunman like nga ti yɛ maan lika’n kpaja’n. Afin kpukpuwa ng’ɔ bo sin yia asiɛ’n ti kpukplukpu kpa. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n kpukpuwa sɔ’n titili. Ɔ maan siɛn’n, sɛ sran kun o asiɛ’n su’n ɔ kwla wun wia’n nin anglo ba mɔ be kpaja’n be weiin.​—Bo Bolɛ 1:14-18.

Fluwa sifuɛ’m be waan laa’n kpukpuwa ng’ɔ bo sin yia asiɛ’n ti’n, be wunman wia’n nin anglo ba’n be kpajalɛ’n asiɛ’n su. Be seli kɛ: “Aunmuan nga be flɛ i kɛ metanin’n ɔ bo sin yia asiɛ’n. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n aunmuan sɔ’n titili. Ɔ maan lika’n wa yoli waun kpɛkun be kwla wunnin ɲanmiɛn ble’n.”

?Kɛ Ɲanmiɛn yí asiɛ’n su ninnge mun’n, ɔ boli i bo ngue su?

Bo Bolɛ 1:20-27 se kɛ Ɲanmiɛn dun mmua yili jue nin anunman nin nnɛn mun kwlaa naan w’a yi klɔ sran mun. Siansifuɛ’m be waan jue’m be dun mmua trannin lɛ lele ka naan nnɛn nin sran’m b’a ba.

Sran wie’m be waan asiɛ’n i su ndɛ nga Biblu’n nin siansifuɛ’m be kan’n, be sansan be wun. Sanngɛ be wunman ndɛ nga Biblu’n kan’n i wlɛ ti yɛ be se sɔ-ɔ.

Biblu’n w’a seman kɛ nglo nin asiɛ’n be o lɛ w’a di afuɛ 6.000 cɛ. Biblu’n waan “kɛ mɛn’n bó i bo’n,” Ɲanmiɛn yili nglo nin asiɛ’n. (Bo Bolɛ 1:1) Ɔ maan Biblu’n w’a boman afuɛ nga i nun yɛ Ɲanmiɛn yili nglo nin asiɛ’n. I ti’n Biblu’n kwlá ukaman e naan y’a si afuɛ nga nglo nin asiɛ’n b’a di’n.

Biblu’n w’a seman kɛ cɛn ba nsiɛn cɛ yɛ Ɲanmiɛn fa yili asiɛ’n su ninnge mun-ɔn. Kɛ Biblu’n se kɛ Ɲanmiɛn fali “cɛn” kun fa yili like kun’n, nán cɛn kpakpa ndɛ yɛ ɔ kan-ɔn. Sanngɛ ɔ su kan blɛ kun i ndɛ. I wie yɛle kɛ bo bolɛ ndɛ tre 1 nun’n, be seli kɛ Ɲanmiɛn fali cɛn nsiɛn fa yili ninnge kwlaa nga be o asiɛ’n su’n. Sanngɛ Bo bolɛ 2:4 (NWT) kle kɛ Ɲanmiɛn fali cɛn kunngba cɛ yɛ ɔ fa yili asiɛ’n su ninnge mun-ɔn. I sɔ’n kle kɛ nán cɛn kpakpa ndɛ yɛ be kan-ɔn. Ɔ maan “cɛn” ba nsiɛn nga Biblu’n kɛn i ndɛ’n ɔ ti blɛ nsiɛn. Yɛ blɛ sɔ’m be wali kpa.

Biblu’n w’a seman kɛ ninnge nga be o nguan nun’n be kwlá kaciman. Bo bolɛ fluwa’n se kɛ Ɲanmiɛn yili “nnɛn fanunfanun mun.” (Bo Bolɛ 1:24, 25) I sɔ’n kle kɛ nnɛn akpasua’m be sɔnnin. Yɛ nnɛn akpasua kun nun’n i nun nnɛn’m be ti wafawafa. Like nga ti yɛ be ti wafawafa’n i wie yɛle kɛ kɛ blɛ’m bé sín’n be kwla kaci.

Bu ndɛ nga i sin:

Kɛ nga e fa wunnin i sa’n, Biblu’n kan wafa nga mɛn’n fa boli i bo’n nin wafa nga i bo bolɛ  nun’n asiɛ’n fa ti’n be ndɛ. Asa’n ɔ kan wafa nga ninnge nga be o nguan nun’n be boli be bo’n i ndɛ wie. ?Sɛ Biblu’n kannin ninnge sɔ’m be ndɛ weinwein kɛ ngalɛ sa’n, a bumɛn i kɛ ɔ́ kán sran ng’ɔ yili ninnge sɔ mun’n i ndɛ weinwein wie? Siansifuɛ’m be fluwa kun seli kɛ “ninnge nga siansifuɛ’m be wunnin be koko nun wa’n be kle kɛ ninnge’m b’a boman nun sa ngbɛn.” *