1, 2. Ano an nangyari sa pinakaimportanteng aldaw sa buhay ni Elias?

 NAGDADALAGAN si Elias sa uran mantang nagdidiklom an langit. Harayo pa siya sa Jezreel, asin may edad na siya. Pero mayo siyang kapagalan, huli ta an “kamot ni Jehova” nasa saiya. Siyertong ngunyan sana niya namatian an arog kaining kusog. Nainutan pa ngani niya an mga kabayong nagguguyod sa karwahe ni Hading Ahab!—Basahon an 1 Hade 18:46.

² Harayo pa an dudumanan niya. Imahinara na nagpipirong-pirong si Elias huli sa tama kan uran sa saiyang mga mata mantang nagdadalagan asin ginigirumdom an mga nangyari sa pinakaimportanteng aldaw na idto sa buhay niya. Daing duda na mamuraway na kapangganahan idto para sa saiyang Diyos na si Jehova asin sa tunay na pagsamba. Huling harayo na siya asin madiklom an langit, dai na niya nahihiling an Bukid nin Carmel, na duman ginamit siya ni Jehova para daugon sa milagrosong paagi an pagsamba ki Baal. Ginatos na propeta ni Baal an nabuyagyag bilang mga impostor kaya tama sanang ginadan sinda. Dangan namibi si Elias ki Jehova na lugod tapuson an tulo may kabangang taon nang tigmara. Asin uminuran!—1 Ha. 18:18-45.

3, 4. (a) Taano ta tibaad nag-asa si Elias na mabago an sitwasyon mantang pasiring siya sa Jezreel? (b) Anong mga hapot an pag-uulayan ta?

³ Mantang dinadalagan ni Elias an 30 kilometros na distansiya pa-Jezreel, tibaad nag-aasa siya na mabago na an sitwasyon. Iniisip gayod niya na magkakaigwa na nin tunay na pagbabago sa katapos-tapusi. Dapat nang magbago si Ahab! Pagkatapos kan saiyang nahiling, siyertong mayo na siyang magigibo kundi bayaan an pagsamba ki Baal; pugulan an saiyang reyna na si Jezebel; asin punduhon an pagpersegir sa mga lingkod ni Jehova.

⁴ Kun garo nangyayari an linalauman ta, natural sanang umasa kita. Tibaad iniimahinar ta na dagos-dagos nang márahay an buhay ta, na tibaad iniisip pa ngani na sa katapos-tapusi mawawara na an pinakamasakit na mga problema niyato. Bakong makangangalas kun naisip iyan ni Elias huling siya ‘tawo man na may pakamati siring sato.’ (Sant. 5:17) Pero an totoo, dai pa tapos an mga problema ni Elias. Sa katunayan, pakalihis sana nin pirang oras, makakamati si Elias nin grabeng takot asin pangluluya nin buot, kaya gugustuhon na niyang magadan.  Ano an nangyari, asin paano tinabangan ni Jehova an propeta na kumusog giraray an buot asin pagtubod? Hilingon ta.

 5. Pagkatapos kan mga nangyari sa Bukid nin Carmel, nakanuod na daw si Ahab na urog na igalang si Jehova, asin paano ta iyan naaraman?

⁵ Pag-abot ni Ahab sa saiyang palasyo sa Jezreel, mahihiling daw na nagbago na siya? Mababasa ta: ‘Si Ahab nagbareta ki Jezebel kan gabos na ginibo ni Elias, kun paano an paggadan niya sa gabos na propeta paagi sa tarom nin hamo.’ (1 Ha. 19:1) Mangnuha na dai sinambit ni Ahab si Jehova, an Diyos ni Elias. Huling makalaman, an hiling ni Ahab sa milagrosong mga nangyari kan aldaw na idto gibo sana nin tawo—‘ginibo ni Elias.’ Malinaw na dai siya nakanuod na igalang si Jehova. Asin ano an reaksiyon kan mabinalos niyang agom?

 6. Anong mensahe an ipinaabot ni Jezebel ki Elias, asin ano an kahulugan kaiyan?

⁶ Angguton si Jezebel! Kaya ipinaabot niya an mensaheng ini ki Elias: ‘Siring man lugod an gibuhon sakuya kan mga diyos, asin siring man lugod na dagdagan ako ninda, kun sa aga sa [oras] na ini dai ko gibuhon sa saimong buhay an siring sa ginibo mo sa sainda.’ (1 Ha. 19:2) Pinakamaraot na patakot ini nin paggadan. Garo man sana nagsumpa si Jezebel na siya an dapat magadan kun dai niya ikapagadan si Elias sa aldaw na idto para ibalos an mga propeta ni Baal. Imahinara si Elias sa sarong sadit na dagusan sa Jezreel mantang nagbabagyo kan bangging idto—na napagmata tangani sanang madangog sa mensahero kan reyna an makatatakot na mensaheng iyan. Ano an epekto sa saiya?

 7. Ano an epekto ki Elias kan patakot ni Jezebel, asin ano an ginibo niya?

⁷ Kun pighuna ni Elias na tapos na an pakikilaban sa pagsamba ki Baal, napasala siya. Dai mapadaog si Jezebel. Dakulon nang maimbod na kapwa propeta ni Elias an ipinagadan ni Jezebel, asin ngunyan, garo si Elias na an masunod. Ano an epekto ki Elias kan patakot ni Jezebel? An Bibliya nagsasabi sa sato: “Natakot si Elias.” (BPV) a Naisip daw ni Elias na ipapagadan man siya ni Jezebel sa maringis na paagi? Kun pigparaisip niya iyan, mangluluya talaga an buot niya. Ano man an naisip ni Elias, ‘hinimo niya na iligtas an saiyang buhay’—nagdulag siya.—1 Ha. 18:4; 19:3.

 8. (a) Ano an magkaparehong problema ni Pedro asin Elias? (b) Anong leksiyon an manunudan ta ki Elias asin Pedro?

⁸ Bako sana si Elias an tawong may pagtubod pero nadaog nin takot. Pag-abot nin panahon, naeksperyensiyahan man iyan ni apostol Pedro. Halimbawa, kan mapalakaw ni Jesus si Pedro sa tubig kaiba Niya, an apostol nagpuon na ‘maghiling sa [bagyong] duros.’ Dangan pinangluyahan siya nin buot asin nagpuon nang maglubog. (Basahon an  Mateo 14:30.) Kun siring, an halimbawa ni Pedro asin Elias nagtutukdo sa sato nin mahalagang leksiyon. Kun habo tang pangluyahan nin buot, dai ta dapat pagparaisipon an mga peligrong ikinakatakot niyato. Kaipuhan kitang magdanay na nakapokus sa Gikanan kan satong paglaom asin kusog.

 9. Iladawan an pagbaklay ni Elias asin an pagmati niya kan siya magdulag.

⁹ Huli sa takot, duminulag si Elias patimog-sulnupan mga 150 kilometros pa-Beer-seba, sarong banwaan harani sa timog na linderos nin Juda. Binayaan niya duman an saiyang katabang asin solong nagduman sa kaawagan. Sinasabi kan Bibliya na siya ‘nagbaklay nin sarong aldaw,’ kaya maiimahinar ta na nagpuon na siya pagsirang kan saldang, na minalataw na mayo nin ano man na darang kakanon o gamit. Huli sa grabeng kamunduan asin takot, naglakaw siya sa masakiton na kaawagan dawa mainiton an saldang. Kan pasulnop na an saldang, pawara na man an kusog ni Elias. Sa grabeng kapagalan, tuminukaw siya sa sirong nin puon nin retama (broom tree)—an pinakaharaning masisirungan sa tagiltil na lugar na idto.—1 Ha. 19:4, An Banal na Biblia.

10, 11. (a) Ano an buot sabihon kan pamibi ni Elias ki Jehova? (b) Gamit an sitadong mga teksto, iladawan an pagmati kan iba pang diyosnon na indibiduwal na pinangluyahan nin buot.

¹⁰ Huling desperado na, namibi si Elias na lugod magadan na siya. Siya nagsabi: ‘Bako akong urog karahay kisa sa sakuyang mga [apuon].’ Aram niya na an saiyang mga apuon kabo-kabo asin tulang na sana sa lulubngan, na mayo nang ikakatabang. (Par. 9:10) An pagmati ni Elias mayo na man siyang serbi. Bakong makangangalas na siya nag-agrangay: ‘Tama na!’ Ano pa an dahilan para mabuhay?

¹¹ Nakakabigla daw na maaraman na puwedeng mangluyang gayo an buot nin sarong lingkod nin Diyos? Dai man. May nagkapirang maimbod na nasambit sa Bibliya na nakamati man nin grabeng kamunduan kaya gusto na nindang magadan—kabilang si Rebeca, Jacob, Moises, asin Job.—Gen. 25:22; 37:35; Bil. 11:13-15; Job 14:13.

12. Kun pangluyahan ka man nin buot, paano mo maninigong arugon an halimbawa ni Elias?

¹² Ngunyan, nabubuhay kita sa ‘mga panahon na makahahandal,’ kaya bakong makangangalas na dakul, pati maiimbod na lingkod nin Diyos, an pinangluluyahan nin buot kun beses. (2 Tim. 3:1) Kun mangyari man iyan sa saimo, arugon an halimbawa ni Elias: Biyong ipahayag sa Diyos an namamatian mo. Tutal, si Jehova an ‘Diyos nin bilog na karangahan.’ (Basahon an 2 Corinto 1:3, 4.) Rinanga daw niya si Elias?

13, 14. (a) Paano ipinahiling ni Jehova paagi sa sarong anghel an mamumuton na pagmakulog sa Saiyang mamunduon na propeta? (b) Taano ta nakakaranga na aram ni Jehova an gabos dapit sa kada saro sa sato, pati na an mga limitasyon niyato?

¹³ Ano sa paghuna nindo an namatian ni Jehova kan mahiling niya hali sa langit an saiyang namumutan na propeta na nakahigda sa sirong kan puon nin kahoy sa kaawagan asin nakikimahirak na lugod magadan na siya? Aram ta na an simbag. Kan makaturog si Elias, nagsugo si Jehova nin anghel. Mabuot na pinukaw kan anghel si Elias paagi sa pagtikwil sa saiya dangan nagsabi: ‘Magbangon ka, kumakan ka.’ Iyan an ginibo ni Elias, huling may kabuutan na pighandaan siya kan anghel nin simpleng kakanon—mainit asin bagong lutong tinapay saka tubig. Nakapagpasalamat daw siya sa anghel? An sabi sana kan Bibliya an propeta nagkakan saka nag-inom dangan nagturog giraray. Huli daw sa grabeng kamunduan kaya dai na siya nakapagpasalamat? Ano man an dahilan, pinukaw giraray siya kan anghel, na posibleng kan mag-aagahon na. Sinabi niya giraray ki Elias, ‘Magbangon ka, kumakan ka,’ asin idinagdag pa niya an pambihirang mga tataramon na ini, ‘huli ta halawig pa an [lalakawon] mo.’—1 Ha. 19:5-7.

¹⁴ Huling sinabi iyan nin Diyos, aram kan anghel kun sain maduman si Elias. Aram man niya na dai kakayanon ni Elias an pagbaklay sa sadiri sana niyang kusog. Nakakaranga nanggad na maglingkod sa Diyos na mas nakakaaram kan mga pasuhan asin limitasyon ta kisa sa sato! (Basahon an Salmo 103:13, 14.) Paano nakatabang ki Elias an kakanon na idto?

15, 16. (a) Ano an nagibo ni Elias huli sa kakanon hali ki Jehova? (b) Taano ta maninigo tang pahalagahan an paagi nin pagpakusog ni Jehova sa mga lingkod niya ngunyan?

¹⁵ Mababasa ta: ‘Tuminindog siya asin nagkakan asin nag-inom; asin luminakaw siya na may kabagsikan kan kakanon na idto sa laog nin apat na polong aldaw asin apat na polong banggi, sagkod sa bukid kan [tunay na] Diyos, na iyo an Horeb.’ (1 Ha. 19:8) Arog ni Moises na nainot ki Elias nin mga anom na siglo asin ni Jesus na nabuhay haros 10 siglo pagkagadan niya, nag-ayuno si Elias nin 40 aldaw asin 40 banggi. (Ex. 34:28; Luc. 4:1, 2) Dai nahali kan kakanon na iyan an gabos na problema niya, pero milagroso siyang pinakusog kaiyan. Imahinara an gurang na lalaking iyan na naglalakaw dawa mapagal sa kaawagan na mayong kadalan-dalan, sa laog nin haros saro may kabangang bulan!

¹⁶ Pinapakusog man ni Jehova an mga lingkod niya ngunyan, bakong paagi sa milagrosong literal na kakanon, kundi sa mas mahalagang paagi. Itinatao niya an espirituwal na pangangaipo kan saiyang mga lingkod. (Mat. 4:4) Napapakusog kita sa espirituwal kun nag-aadal kita dapit sa Diyos paagi sa saiyang Tataramon asin mga publikasyon na  basado sa Bibliya. Dai man mahahali an gabos na problema ta paagi sa espirituwal na pagkakan, pero makakatabang iyan sa sato na matagalan an mga problemang tibaad dai ta kutana makakayanan. Minagiya man iyan pasiring sa ‘buhay na daing katapusan.’—Juan 17:3.

17. Sain nagduman si Elias, asin taano ta mahalaga an lugar na iyan?

¹⁷ Haros 320 kilometros an linakaw ni Elias sagkod na sa katapos-tapusi makaabot siya sa Bukid nin Horeb (Bukid nin Sinai). Mahalaga an lugar na iyan huling diyan nagpahiling si Jehova ki Moises paagi sa anghel sa naglalaad na palungpong, asin pag-abot nin panahon diyan man ipinakipagtipan ni Jehova sa Israel an saiyang Ley. Naglaog si Elias sa sarong kuweba.

18, 19. (a) Ano an ihinapot kan espiritung mensahero ni Jehova, asin ano an simbag ni Elias? (b) Ano an tulong rason kun taano ta pinangluyahan nin buot si Elias?

¹⁸ Sa Horeb, an “tataramon” ni Jehova—na minalataw na ipinaabot nin sarong espiritung mensahero—naghapot nin arog kaini kasimple: ‘Ano an saimong piggigibo digdi Elias?’ Posibleng mabuot an paghapot, huling ibinilang iyan ni Elias na pag-agda sa saiya na lubos na ipahayag an namamatian niya. Asin iyan an ginibo niya! Nagsabi siya: ‘Nakamati ako nin [lubos na pag-imon para] ki Jehova na Diyos kan mga [hukbo]; huli ta an mga aki ni Israel nagbaya sa saimong tipan, ginaraba ninda an saimong mga altar, asin ginaradan ninda sa tarom nin hamo an saimong mga propeta: asin ako sana an natada, asin pighahanap [ninda] ako sa paghali sakuya kan sakuyang buhay.’ (1 Ha. 19:9, 10) An sinabi ni Elias nagpaparisa nin kisiyera tulong rason kun taano ta pinangluyahan siya nin buot.

¹⁹ Inot, pagmati ni Elias sayang sana an ginibo niya. Dakul na taon niyang lubos na ipinag-imon an paglilingkod ki Jehova, na ginibong pinakamahalaga sa saiya an sagradong pangaran nin Diyos asin an pagsamba sa Saiya. Pero nahiling ni Elias na garo baga lalo sanang nagraraot an mga kamugtakan. Rebelyoso pa man giraray asin daing pagtubod an banwaan, mantang padagos na naglalakop an palsong pagsamba. Ikaduwa, pagmati ni Elias nagsosolo na siya. “Ako sana an natada,” an sabi niya, na garo baga siya na sana sa nasyon an padagos na naglilingkod ki Jehova. Ikatulo, natakot si Elias. Ginadan na an dakul sa mga kapwa niya propeta, asin aram niyang siya na an masunod. Tibaad bakong madali para ki Elias na admitiron an namamatian niya, pero dai siya nagpadaog sa amor propio o pagkasupog. Nagin siyang marahay na halimbawa sa gabos na maimbod paagi sa pagpahayag niya sa pamibi sa Diyos kan nasa puso niya.—Sal. 62:8.

20, 21. (a) Ano an nahiling ni Elias sa entrada kan kuweba sa Bukid nin Horeb? (b) Ano an itinukdo ki Elias kan pagpahiling ni Jehova nin kapangyarihan?

²⁰ Paano tinabangan ni Jehova si Elias sa saiyang mga ikinakatakot  asin ikinakahadit? Sinabihan kan anghel si Elias na tumindog sa entrada kan kuweba. Nagsunod siya dawa dai aram an mangyayari. Biglang nagduros nin makusog! Siyertong nakakabungog an hagubuhob kaiyan, huling nagkaturumpag an mga bukid asin darakulang gapo sa grabeng kusog kaiyan. Imahinara na pinoprotektaran ni Elias an mga mata niya mantang kapot niya nin higot an saiyang mahibog na bado, na gibo sa barahibo nin hayop, na pigpapadpad kan duros. Dangan hininguwa niyang dai matumba kan maglinog! Dai pa ngani siya nakakabawi kan biglang magkaigwa nin dakulang kalayo, kaya napiritan siyang lumaog giraray sa kuweba para protektaran an sadiri sa grabeng init.—1 Ha. 19:11, 12.

²¹ Sa kada pangyayari, ipinapagirumdom sa sato na mayo si Jehova sa pambihirang mga puwersang iyan nin naturalesa. Aram ni Elias na si Jehova bakong uruistorya sanang diyos kan naturalesa arog ni Baal, na sinasamba kan nadayang mga parasamba kaini bilang “an nakasakay sa mga panganuron,” o an paratao nin uran. Si Jehova an tunay na Gikanan nin gabos na makangangalas na puwersa nin naturalesa, pero mas dakula siya kisa sa ano man na ginibo niya. Dai siya magkakaigo dawa sa pisikal na kalangitan! (1 Ha. 8:27) Paano nakatabang ki Elias an gabos na ini? Girumdumon na natakot siya. Mayong dapat ikatakot si Elias ki Ahab asin Jezebel ta si Jehova an kakampi niya, an Diyos na makusugon an kapangyarihan!—Basahon an Salmo 118:6.

22. (a) Paano siniyerto giraray ki Elias kan kalmado asin “maluway na tingog” na mahalaga siya? (b) Siisay an tibaad ginikanan kan kalmado asin “maluway na tingog”? (Hilingon an nota sa ibaba.)

²² Kan mawara an kalayo, nagtuninong dangan nakadangog si Elias nin kalmado asin “maluway na tingog.” (BPV) Inagda siya kaiyan na ipahayag giraray an nasa buot niya, kaya sinabi niya sa ikaduwang beses an saiyang mga ikinakahadit. b Tibaad lalo siyang nakaginhawa. Pero, siguradong mas naranga pa ngani si Elias sa sunod na sinabi sa saiya kan kalmado asin “maluway na tingog.” Siniyerto giraray ni Jehova ki Elias na siya mahalaga. Paano man? Dakul an ihinayag nin Diyos dapit sa gigibuhon pa niya tanganing halion sa Israel an pagsamba ki Baal. Malinaw na bakong sayang an ginibo ni Elias, huli ta siyertong mangyayari an katuyuhan nin  Diyos. Apuwera kaini, may kabtang pa man giraray si Elias sa katuyuhan na iyan, huling pinabalik siya ni Jehova para gibuhon an nagkapirang espesipikong instruksiyon.—1 Ha. 19:12-17.

23. Anong duwang bagay an ginibo ni Jehova tanganing dai mamatian ni Elias na siya nagsosolo?

²³ Kumusta an pagmati ni Elias na siya nagsosolo? May duwang bagay na ginibo si Jehova. Inot, sinabihan niya si Elias na lahidan si Eliseo bilang an propeta na masalida sa saiya pag-abot nin panahon. An mas nguhod na lalaking ini dakul na taon na magigin kaiba-iba asin katabang ni Elias. Praktikal nanggad na tabang iyan! Ikaduwa, ihinayag ni Jehova an nakakaugmang baretang ini: ‘Gigibuhon ko na matada sa Israel an pitong ribo; an gabos na tuhod na dai nagluhod ki Baal, asin mga ngusong dai naghadok sa saiya.’ (1 Ha. 19:18) Dai nagsosolo si Elias. Siyertong naugma siya kan madangog an dapit sa rinibong maimbod na habong sumamba ki Baal. Kaipuhan niyang padagos na magin maimbod sa paglilingkod para sa sainda, na magserbing halimbawa nin dai nagluluyang kaimbudan ki Jehova sa dipisil na panahon na idto. Siyertong napahiro si Elias kan madangog an mga tataramon na idto paagi sa mensahero ni Jehova, an kalmado asin “maluway na tingog” kan saiyang Diyos.

24, 25. (a) Sa anong paagi nadadangog ta ngunyan an kalmado asin “maluway na tingog” ni Jehova? (b) Taano ta makakasiyerto kita na inako ni Elias an pagranga ni Jehova?

²⁴ Arog ni Elias, mapapahanga kita sa makusugon na mga puwersa nin naturalesa na nahihiling sa mga linalang, asin dapat sana. Malinaw na nahihiling sa mga linalang an kapangyarihan kan Kaglalang. (Roma 1:20) Sagkod ngunyan, gustong-gusto ni Jehova na gamiton an daing limiteng kapangyarihan niya tanganing tabangan an saiyang maimbod na mga lingkod. (2 Cron. 16:9) Minsan siring, lubos kitang kinakaulay nin Diyos paagi sa saiyang Tataramon, an Bibliya. (Basahon an Isaias 30:21.) Kaya an Bibliya garo man sana sarong kalmado asin “maluway na tingog” kun magpapagiya kita diyan ngunyan. Paagi sa mahahalagang pahina kaiyan, itinatanos, pinaparigon, asin inaasegurar kita ni Jehova na namumutan niya kita.

²⁵ Inako daw ni Elias an pagranga sa saiya ni Jehova sa Bukid nin Horeb? Iyo nanggad! Dai nahaloy buminalik siya sa saiyang gibuhon, na arog kan dati, daing takot asin maimbod na propeta na naninindugan tumang sa maraot na palsong pagsamba. Kun isasapuso ta man an ipinasabong na mga tataramon nin Diyos, an ‘karangahan kan mga Kasuratan,’ maaarog niyato an pagtubod ni Elias.—Roma 15:4.