•   Ano sa hiling mo an personalidad mo?

•  Taano ta mahalaga iyan?

•  Kun ano an puwede mong gibuhon

•  Magbasa nin urog pa manungod digdi

•  An sinasabi kan ibang tin-edyer

•   Positibo

   “Hinihinguwa kong pirming magin maugma saka relaks. Ano man ta maparamurusdot ako?”—Valerie.

•   Negatibo

   “Pag may nangyaring marahay, an naiisip ko tulos garo may sala, na garo imposible man na mangyari ’yan.”—Rebecca.

•   Realistiko

   “Pag pirmi kang positibo, madidisganar ka sana. Pag pirmi ka man negatibo, mamumundo ka. Nakatabang sako an pagigin realistiko na hilingon an mga bagay-bagay na may tamang pananaw.”—Anna.

 Sinasabi kan Bibliya na “an saro na may maugmang puso igwang dagos-dagos na kapiyestahan.” (Talinhaga 15:15, NWT) Kaya, an mga tawong linilikayan na magparaisip nin negatibo asin hinihinguwang magkaigwa nin positibong pananaw nagigin mas maugma. Posibleng marhay man na magkaigwa sinda nin mas dakul na amigo. Tutal, si’say man an gustong magparaiba sa tawong pirming murusdot?

 Pero, may mga bagay sa buhay na dapat na atubangon dawa kan pinakapositibong tawo. Halimbawa:

•   Pirming igwang bareta manungod sa giyera, terorismo, o krimen.

•   Tibaad may mga problema kamo sa laog nin pamilya.

•   Siguradong may mga nagibo ka nang sala asin may mga kaluyahan na piglalabanan.

•   Tibaad nakulgan ka nin sarong amigo.

 Imbes na baliwalaon an mga problemang iyan—o iyan na lang an pagparaisipon kaya pagmati mo miserable ka na—pagmaigutan na magin realistiko. Makakatabang saimo an pagigin realistiko para malikayan an pagigin sobra kanegatibo asin akuon an mga realidad sa buhay na dai pinangluluyahan nin buot.

•   Magkaigwa nin balanseng pagmansay sa mga kaluyahan mo.

   Sinasabi kan Bibliya: “Sa kinaban, mayo nanggad nin sarong matanos na tawo na danay na naggigibo nin karahayan sa gabos na panahon asin dai nanggad nagkakasala.” (Parahulit 7:20, An Marahay na Bareta Biblia) Iyo, may mga kaluyahan ka asin nakakagibo nin sala dahil tawo ka, alagad dai iyan nangangahulugan na mayo kang halaga asin na mayo kang nagigibong tama.

   Kun paano magigin realistiko: Pagmaigutan na magin mas marahay na tawo, pero tandaan na bako kang perpekto. “Linilikayan kong magparapokus sa mga kaluyahan ko,” an sabi kan hoben na si Caleb. “Imbes, hinihinguwa kong makanuod diyan para dai ko na iyan mautro.”

•   Likayan na ikumparar sa iba an sadiri mo.

   Sinasabi kan Bibliya: “Dai kita magin mapagpaimportante sa sadiri, na nagpupukaw nin kurumpetensiyahan asin nag-uururihan.” (Galacia 5:26) An pagparahiling sa mga ritrato sa social media kan mga okasyon na dai ka inimbitaran puwedeng makapakulog kan buot mo. Dahil kaiyan, tibaad ibilang mo nang kaiwal an mga amigo mo.

   Kun paano magigin realistiko: Dapat mong asahan na dai ka maiimbitaran sa gabos na okasyon. Apuwera kaiyan, dai man naka-post sa social media an gabos na nangyayari. “Sa parati, an ipinapahiling sana kan mga tawo sa social media iyo an exciting na mga pangyayari sa buhay ninda,” an sabi kan tin-edyer na si Alexis. “Dai na ninda piglalaag diyan an ordinaryong mga pangyayari.”

•   Magin mapagpatuninong—lalo na sa laog kan pamilya.

   Sinasabi kan Bibliya: “Kun posible, sagkod na magigibo nindo, makipagkatuninungan sa gabos na tawo.” (Roma 12:18) Dai mo lubos na makokontrol an paggawi kan iba, pero makokontrol mo an reaksiyon mo. Puwede mong pilion na magin mapagpatuninong.

   Kun paano magigin realistiko: Hinguwahon na dai na makadagdag sa tensiyon kan saimong pamilya, imbes magin mapagpatuninong, arog kan dapat na gibuhon mo sa ano man na klase nin relasyon. “Gabos kita bakong perpekto, kaya sa pana-panahon puwede kitang makakulog o makulgan nin iba,” an sabi kan tin-edyer na si Melinda. “Kaipuhan ta lang pumili kan magigin reaksiyon ta—kun magigin mapagpatuninong kita o dai.”

•   Magin mapagpasalamat.

   Sinasabi kan Bibliya: “Ipahiling nindo na mapagpasalamat kamo.” (Colosas 3:15) An pagigin mapagpasalamat makakatabang saimo na magpokus bako sa bakong marahay kundi sa marahay na mga bagay na nangyayari sa buhay mo.

   Kun paano magigin realistiko: Akuon na may mga problema ka, pero dai pagbaliwalaon an marahay na mga bagay na nangyayari sa buhay mo. “Kada aldaw, nagsusurat ako nin sarong positibong bagay sa journal ko,” an sabi kan hoben na si Rebecca. “Gusto kong ipagirumdom sa sadiri ko na dawa may mga problema, dakul na positibong bagay an puwedeng isip-isipon.”

•   Pag-isipan kun anong klaseng mga amigo an pinipili mo.

   Sinasabi kan Bibliya: “An maraot na pag-iriba minaraot kan marahay na mga ugali.” (1 Corinto 15:33) Pag an parating mga kaibanan mo matatsar, sarkastiko, asin madaling magkulog an buot, puwede ka man na magin arog kaiyan.

   Kun paano magigin realistiko: Pag may magabat na problema an mga amigo mo, tibaad may panahon na namumundo sinda asin nade-depress. Tabangan mo sinda, pero dai magpaapektar na marhay sa problema ninda. “Bako sanang negatibong mga tawo an dapat na kaiba-iba ta,” an sabi kan hoben na si Michelle. “Sa math, pag pig-add mo an duwang negative number, mas dakulang negative number an kaluluwasan kaiyan.”

 Nabubuhay na kita sa inaapod kan Bibliya na “delikado asin masakit na mga panahon.” (2 Timoteo 3:1) Nasasakitan ka daw na papagdanayon an positibong pananaw sa kinaban na puro na sana problema? Basahon an “Taano ta Grabe an mga Pagsakit?”