Bushe Maria ni Nyina wa kwa Lesa?

TINIKENI

Icasuko ca mu Baibolo

Awe, Baibolo taisambilisha ukuti Maria ni nyina wa kwa Lesa, kabili tailanda no kuti Abena Kristu balingile ukupepa Maria nelyo ukumucindikisha. * Natumone:

Maria tabalile alanda ukuti ali ni nyina wa kwa Lesa. Baibolo ilanda ukuti Maria afyele “Umwana wa kwa Lesa,” te Lesa iyo.—Luka 1:32, 35.
Yesu Kristu tabalile alanda ukuti Maria ali ni nyina wa kwa Lesa nelyo ukuti abantu balingile ukumupeela umucinshi waibela. Na kuba, alikeenye umwanakashi umo ilyo alelumbanya Maria pa mulimo abombele uwa kuba nyina wakwe, amwebele ati: “Awe, Abapaalwa ni abo abomfwa no kukonka icebo ca kwa Lesa!”—Luka 11:27, 28.
Amashiwi ya kuti “Nyina wa kwa Lesa” ne lya kuti “Theotokos” (Uwafyala Lesa) tayabamo muli Baibolo.
Ishiwi ilyaba muli Baibolo ilya kuti “namfumu wa mu muulu” talilosha kuli Maria, lelo lilosha kuli lesa mwanakashi uwa bufi uo abena Israele abapondweke balepepa. (Yeremia 44:15-19) Nalimo uo baleita ati “namfumu wa mu muulu” ni lesa mwanakashi Ishtare (Astarte) uo abena Babiloni balepepa.
Abena Kristu ba mu nshita ya batumwa tabalepepa Maria nelyo ukumupeela umucinshi waibela. Kalemba wa lyashi lya kale umo atile Abena Kristu ba mu nshita ya batumwa “tabalefwaya ukupepa balesa ba bufi kabili nalimo baletiina abati ukulacindikisha Maria kwali no kulenga abantu balamona kwati balepepa lesa mwanakashi.”—In Quest of the Jewish Mary.
Baibolo itila Lesa takwata intendekelo. (Amalumbo 90:1, 2; Esaya 40:28) Apo takwata intendekelo, te kuti akwate nyina. Na kuba Lesa te kuti akumane mwi fumo lya kwa Maria; Baibolo yalilanda ukwabula no kupita mu mbali ukuti nangu fye muulu wa myulu te kuti umukumane.—1 Ishamfumu 8:27.

Maria ni Nyina wa kwa Yesu te “Nyina wa kwa Lesa”

Maria ali mu Yuda kabili afyalilwe mu lupwa lwa Imfumu Davidi. (Luka 3:23-31) Alipaalilwe nga nshi na Lesa pantu ali ne citetekelo kabili aliipeleshe. (Luka 1:28) Lesa asalile Maria ukuba nyina wa kwa Yesu. (Luka 1:31, 35) Maria no mulume wakwe Yosefe balikwete abana na bambi.—Marko 6:3.

Nangu ca Baibolo ilangilila ukuti Maria alishileba umusambi wa kwa Yesu, takwaba ifyebo ifingi ifyalanda pali ena.—Imilimo 1:14.

Mulandu nshi bamo bamwena ukuti Maria ni nyina wa Lesa?

Ubushininkisho bulanga ukuti abantu batendeke ukupepa Maria ku kupwa kwa ba 300 C.E. Pali ilya inshita, icalici lya ba Katolika e lyaishileba imipepele ya Buteko bwa bena Roma. Ici calengele abengi abashalepepa Lesa baba Abena Kristu. Icalici lya ba Katolika lyalesambilisha ne cisambilisho ca kuti muli Lesa umo mwaba balesa batatu.

Icisambilisho ca kuti muli Lesa umo mwaba balesa batatu calengele abantu abengi abaleya kuli ili calici balemona ukuti nga ca kuti Yesu ni Lesa, ninshi Maria afwile e nyina wa kwa Lesa. Mu 431 C.E., abali mu cilye ce calici mu Efese bapingwile ukuti Maria ali e “Nyina wa kwa Lesa.” Abantu batendeke ukucindika sana Maria ilyo icilye capingwile ca mu Efese capingwile ukuti Maria ni nyina wa kwa Lesa. Na bashalepepa Lesa kale abatendeke ukupepa mu Katolika, panono panono balilekele ukupepa balesa banakashi aba bufyashi pamo nga Artemi (Diana, lesa wa bena Roma) na Isis. Kabili batendeke ukubomfya ifikope ne filubi fya kwa Maria nacisungu nga lesa.

Mu 432 C.E., Papa Sixtus III alyebele abantu ukukuula icalici mu Roma pa kulanga ukuti balicindike “Nyina wa kwa Lesa.” Balikuulile mupepi na pali itempele lya kubalilapo ilyo bakuulile pa kuti balecindika Lucina, lesa mwanakashi uwa bena Roma uo baleti aleyafwa pa kupaapa uo baleita no kuti Nyina Mukalamba. Kalemba umo uwa lyashi lya kale alondolwele ili icalici ukuti abantu balepepamo batendeke ukupepa Maria mu cifulo ca kulapepa lesa mwanakashi Lucina.—Mary—The Complete Resource.

^ Imipepele iingi isambilisha ukuti Maria ni nyina wa kwa Lesa. Balanda ukuti ni “namfumu wa mu muulu” nelyo ukuti ni Theotokos ishiwi lya ciGriki ilyalola mu kuti “Uwafyala Lesa.”