Nga mwatontonkanya pa muntu uusakamikwe, a nalimo kuti mwatontonkanya pa muntu uuli sana no mwenso ica kuti te kuti acite nangu cimo, nelyo uufililwe ukwima pa busanshi ulucelo nangu umuntu uwikalila fye ukulanda pa fimusakamike.

 Abantu bamo e fyo bacita nga basakamikwa. Lelo abafwailisha pa fintu basanga ukuti abantu bambi, maka maka abaume, bena te fyo bacita nga nabasakamikwa. Bamo abafwailisha pa fintu balandile ukuti abaume “ilingi balanwa ubwalwa kabili balabomfya imiti babinda nelyo imiti imbi nga nabasakamikwa. Limo kuti mwamona kwati umuntu alikwata ubwafya bwa kunwesha ubwalwa, kanshi ninshi icilenga alenwesha ni co alasakamikwa sana. Kabili abaume nga nabasakamikwa ilingi line balakalipa kabili balafulwa bwangu.”

 Kwena te baume bonse abacita ifi twalandapo nga nabasakamikwa. Nomba te mulandu ne fyo umuntu acita nga nasakamikwa, abantu abengi balasakamikwa sana muli shino “nshiku sha kulekelesha . . . ishayafya nga nshi.” (2 Timote 3:1) Nga ca kuti mwalisakamikwa, bushe Baibolo kuti yamwafwa?

 Baibolo yalilanda pa fingalenga twaleka ukusakamikwa sana. Natulandeko pa fintu fitatu ifyo Baibolo yalandapo.

1.  1. “Mwilasakamikwa pa bushiku bwa mailo, pantu ubwa mailo bukaba na masakamika ya buko. Amafya ya mu bushiku bumo yalilinga kuli ubo bwine bushiku.”—Mateo 6:34.

    Umwalola aya mashiwi: Tatulingile ukulasakamana sana pa fingacitika ku ntanshi. Ilingi line ifyo tulemona ukuti e fikacitika ku ntanshi taficitika no kucitika. Inshita shimo ifintu filesa mu kuwama ukucila ne fyo twale-enekela.

    Esheniko ukucita ifi: Tontonkanyeni pa fyabipa ifyo mwalemona ukuti fyalacitika, lelo ifishacitike. Lyena tontonkanyeni pa fimusakamike pali ino nshita, kabili moneni nga kuti fyaisaba ubwafya ubukalamba.

2.  2. “Icela cinoona icela. No muntu anoona icinso ca muntu munankwe.”—Amapinda 27:17.

    Umwalola aya mashiwi: Nga twaebako abantu ifitusakamike, kuti balenga twaishiba ifya kucitapo. Nalimo kuti batwebako ifya kucita ifyo nabo bacitile ilyo basakamikwe. Nalimo ifyo bengatweba kuti fyalenga twatendeka ukumona ukuti ubwafya tukwete tabukulile nge fyo tulemona.

    Esheniko ukucita ifi: Tontonkanyeni pa muntu uwingamupandako amano, pamo nga cibusa wenu uwakwetepo ubwafya ngo bo mukwete. Kuti mwamwipusha ifyo acitile ifyalengele ubwafya bupwe e lyo ne fyo acitile ifishabombele.

3.  3. “Mulepoosa amasakamika yenu yonse pali ena, pantu asakamana imwe.”—1 Petro 5:7.

    Umwalola aya mashiwi: Lesa alabika sana amano ku bacula. Alitweba ukulapepa kuli ena pa fili fyonse ifitusakamike.

    Esheniko ukucita ifi: Lembeni ifilenga mulesakamikwa. Lyena mulepepa kuli Lesa, mulemweba amafya yonse ayamusakamike, kabili mulemulomba ukuti alemwafwa pa kuti mwilasakamikwa sana.

 Baibolo tailanda fye pa fyo twingacita nga natusakamikwa, lelo yalitulaya no kuti nomba line fyonse ifilenga tulesakamikwa fili no kupwa umuyayaya. Fikapwa shani?

 Ubufumu bwa kwa Lesa bukafumyapo fyonse ifilenga tulesakamikwa. (Ukusokolola 21:4) Na kuba, ilyo Ubufumu bukalateka, tatwakaleibukisha ifitusakamika ne fitucusha.—Esaya 65:17.

 Ifi e fyo “Lesa uupeela umutende” afwaya mukaleikala ku ntanshi. (Abena Roma 16:20) Atulaya ukuti: “Ninjishiba amatontonkanyo ayo ndetontonkanya pali imwe, . . . amatontonkanyo ya mutende, te ya bubi iyo, aya kumupeela inshita ya ku ntanshi iisuma ne subilo.”—Yeremia 29:11.