ICIPANDWA 5
Icilubula E Bupe Bwakulisha Ubwafuma Kuli Lesa
Icilubula cinshi?
Bushe capeelwe mu musango nshi?
Cinshi cacindamina kuli imwe?
Kuti mwalanga shani ukuti mulatasha pa cilubula?
BUPE nshi ubwacindamisha mwapokelelapo? Icilenga ubupe ukucindama te kushitwa pa mutengo uukalamba. Na kabushe ukucindama kwa bupe takupendelwa mu ndalama. Lelo, ubupe nga bwamuletela insansa nelyo ico mwapeelwa nga e co mulefwaisha sana, ninshi ubo bupe nabucindama sana kuli imwe.
2 Pa bupe ubwingi ubo mwingafwaya ukupeelwa, kwaba bumo ubwacila pali fyonse. Bupe Lesa apeela abantu. Yehova alitupeela ifintu ifingi, lelo, ubupe bwakulisha atupeela lilambo lya cilubula ilya Mwana wakwe, Yesu Kristu. (Mateo 20:28) Nge fyo twalamona muli cino cipande, icilubula e bupe bwacindamisha ubo mwapeelwa, pantu kuti camuletela insansa ishingi kabili kuti calenga mwakwata ifyo mufwaisha. Icilubula e cilanga sana ukuti Yehova alimutemwa.
ICILUBULA CINSHI?
3 Kuti twatila fye, mu cilubula e mo Yehova alubwila no kupususha abantu ku lubembu ne mfwa. (Abena Efese 1:7) Pa kumfwikisha umwalola ili sambililo lya mu Baibolo, tufwile ukutontonkanya pa cacitike mwi bala lya Edene. Nga twaishiba bwino ico Adamu apanishe ilyo abembwike e lyo twingamona ifyo icilubula cacindama kuli ifwe.
4 Ilyo Yehova abumbile Adamu, amupeele icintu cawamisha icine cine—ubumi bwapwililika. Moneni umo ici calolele kuli Adamu. Apo akwete umubili no muntontonkanya ifyabula akalema, tali na kulwala, ukukota, nelyo ukufwa. Aleumfwana sana na Yehova pantu ali uwapwililika. Baibolo itila Adamu ali ni “mwana Lesa.” (Luka 3:38) E ico, Adamu na Yehova Lesa balitemwanene sana, nga filya fine ciba ku mwana na wishi waba no kutemwa. Yehova alelanda no mwana wakwe uwa pe sonde. Alepeela Adamu imilimo yalemuletela insansa kabili alemweba ne fyo alingile ukulacita.—Ukutendeka 1:28-30; 2:16, 17.
5 Adamu alengelwe “mu cata ca kwa Lesa.” (Ukutendeka 1:27) Ici tacalolele mu kuti Adamu alemoneka nga Lesa. Nge fyo twasambilile mu Cipandwa 1 muli cino citabo, Yehova mupashi uushimoneka. (Yohane 4:24) E ico, Yehova takwata umubili wa munofu no mulopa. Ukulengwa mu cata ca kwa Lesa kwalolele mu kuti, Adamu abumbilwe ne mibele nga ilya Lesa akwata, pamo nga ukutemwa, amano, ubupingushi, na maka. Adamu alipalene na Wishi mu nshila na imbi iyacindama. Alikwete amaka ya kuisalila. Kanshi Adamu tali nga mashini iya kuti baibikilamo fye kabela ifyo ifwile ukubomba. Lelo, aleisalila umwine pa cisuma ne cibi. Asala ukuumfwila Lesa, nga aikele umuyayaya muli Paradaise pe sonde.
6 Twamona kanshi ukuti, ilyo Adamu akeene ukumfwila Lesa no kupingulwa ukufwa, calimubipile nga nshi. Ulubembu lwakwe lwalengele apanya ubumi bwapwililika e lyo na mapaalo yambi. (Ukutendeka 3:17-19) Ku ca bulanda, Adamu apanishe ubumi busuma nga nshi kabili alengele na bana ali no kukwata ku ntanshi ukupanya ubo bumi. Icebo ca kwa Lesa citila: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo [Adamu] pano calo ne mfwa yaingilile mu lubembu, e fyo ne mfwa yasalanganine ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Ca cine, bonse fye twalipyana ulubembu ukufuma kuli Adamu. E mulandu wine Baibolo isosela ati ‘aishitishe’ umwine na bana bakwe mu busha ku lubembu ne mfwa. (Abena Roma 7:14) Adamu na Efa tabakwete isubilo pantu bakeene ukumfwila Lesa ku mufulo fye. Bushe cali shani ku bana babo, pamo na ifwe?
7 Yehova alubwile abantu ukubomfya icilubula. Icilubula cinshi? Icilubula cipilibula ifintu fibili. Intanshi, icilubula ni cilya balipila ku kulubula nelyo ukubwesha fimo. Kuti twacilinganya ku ndalama shilipilwa pa kulubula umufungwa baikata mu nkondo. Ica bubili, icilubula ni cilya balipila icalingana umutengo, nelyo ukucindama, ne cilufiwe. Cimo ne cifuta mulandu. Ku kulangilila, umuntu nga alenga kwapona ubusanso, afwile ukulipila pali fyonse ifyaonaika ukulingana no mutengo wa ifyo fintu fyonse.
8 Bushe cinshi cingabwesha icintu cishaikulila ico Adamu alenga twapanya? Kabili cinshi cingatulubula ku busha bwa lubembu ne mfwa? Natulande pa cilubula Yehova ateyenye ne fyo cingatunonsha.
IFYO YEHOVA ATEYENYE ICILUBULA
9 Apo ubumi bwapwilika e bwalubile, takwali umuntu uushapwililika uwali no kubwesha ubu bumi. (Amalumbo 49:7, 8) Icalekabilwa cilubula icalingene no bumi bwalobele. Ici cumfwana ne cishinte cilanda pa bupingushi bwafikapo icisangwa mu Cebo ca kwa Lesa. Citila: “Umweo pa mulandu wa mweo.” (Amalango 19:21) E ico, cinshi cali no kulingana no mweo wapwililika uo Adamu apanishe? Umweo umbi uwapwililika, e “cilubula icalinganako” icalekabilwa.—1 Timote 2:6.
10 Bushe Yehova ateyenye shani icilubula? Atumine umo pa bana bakwe aba ku mupashi abapwililika ukwisa pano isonde. Lelo, Yehova tatile cikulu fye cibumbwa ca ku mupashi alacituma. Atumine uo atemenwe sana, Umwana wakwe uwafyalwa eka. (1 Yohane 4:9, 10) Uyu Mwana ali-itemenwe ukufuma ku muulu uko aleikala. (Abena Filipi 2:7) Nga filya twasambilile mu cipandwa cafumako muli cino citabo, Yehova acitile icipesha amano ilyo akuushishe ubumi bwa uyu Mwana no kububika mwi fumo lya kwa Maria. Umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa walengele Yesu ukufyalwa uwapwililika kabili tapyeneko lubembu.—Luka 1:35.
11 Bushe umuntu umo kuti alubula shani abengi, na kuba iminshipendwa? Cisuma, bushe cinshi calengele abantu bafule fi ukupyana ulubembu pa kubala? Ibukisheni ukuti ilyo Adamu abembwike, apanishe ubumi busuma ubwapwililika. E ico tapeele ubumi bwapwililika ku bana bakwe. Lelo, abambukishe ulubembu ne mfwa. Yesu, uo Baibolo ita ati “Adamu wa kupelelekesha,” ali muntu uwapwililika, kabili tabalile abembuka. (1 Abena Korinti 15:45) Cali kwati Yesu apyana Adamu pa kuti atulubule. Pa kupeela ubumi bwakwe ubwapwililika no kutwalilila ukuba ne cumfwila kuli Lesa, Yesu alipile icalekabilwa pa kufumyapo ulubembu lwa kwa Adamu. E ico, Yesu aletele isubilo ku bana ba kwa Adamu.—Abena Roma 5:19; 1 Abena Korinti 15:21, 22.
12 Baibolo ilalondolola bwino bwino amacushi Yesu ashipikishe ilyo ashilafwa. Alikapawilwe bubi bubi, apoopelwe bunkalwe bunkalwe, kabili afwile imfwa ya kucululuka pa cimuti. (Yohane 19:1, 16-18, 30; moneni Ifyebo na Fimbi) Cinshi Yesu aculile fyo? Mu cipandwa cili ku ntanshi muli cino citabo, tukasambilila ukuti Satana alitwishika nga kuti paba umuntu umubomfi wa kwa Yehova uwingatwalilila uwa mpomfu ilyo aeshiwa. Ifi ashipikishe mu cisumino ilyo alecula, Yesu ashinine Satana bwino bwino pa fyo aletwishika. Yesu alilangile ukuti umuntu wapwililika, uwakwata amaka ya kuisalila kuti atwalilila ukuba uwa cishinka kuli Lesa te mulandu ne fyo Kaseebanya engacita. Yehova afwile alisekelele sana pali bucishinka bwa Mwana wakwe uwatemwikwa!—Amapinda 27:11.
13 Bushe icilubula calipilwe shani? Pa bushiku bwalenga 14 mu mweshi wa ciYuda uwa Nisani, mu 33 C.E., Lesa asuminishe Umwana wakwe uwapwililika kabili uwabula ulubembu ukuti epaiwe. E ico, Yesu apeele ubumi bwakwe ubwapwililika “limo fye.” (AbaHebere 10:10) Mu bwa citatu ukutula apo Yesu afwilile, Yehova amubushiishe ku bumi bwa ku mupashi. Mu muulu, Yesu apeele Lesa umutengo wa bumi bwakwe ubwapwililika ubo atuulile ilambo ku kulubula abana ba kwa Adamu. (AbaHebere 9:24) Yehova alisumine ilambo Yesu atuulile ukuti e cilubula calekabilwa pa kufumya abantunse mu busha bwa lubembu ne mfwa.—Abena Roma 3:23, 24.
IFYO ICILUBULA CACINDAMINA KULI IMWE
14 Nangu line tuli babembu, kuti twakwata amapaalo pa mulandu wa cilubula. Natumone ifyo twinganonkelamo pali nomba na ku ntanshi muli ubu bupe bwakulisha ubwafuma kuli Lesa.
15Ukulekelelwa imembu. Pa mulandu wa kukanapwililika twapyana, tacanguka ukucite calungama. Bonse tulabembuka mu milandile na mu micitile. Lelo, ukupitila mwi lambo lya cilubula Yesu apeele, kuti ‘twalekelelwe membu shesu.’ (Abena Kolose 1:13, 14) Nomba pa kuti tulekelelwe, tufwile ukulapila icine cine. Tufwile no kupaapaata kuli Yehova no kuicefya, ukumulomba ukuti atwelele apo twalikwata icitetekelo mwi lambo lya cilubula ilya Mwana wakwe apeele.—1 Yohane 1:8, 9.
16Ukwishiba ukuti ico tulecita cilesekesha Lesa, tacibipile. Ukulatontonkanya ati ico tulecita tacili bwino kuli Lesa kuti kwatulenga ukupelelwa no kulaimona kwati tuli ba fye. Lelo ifi Yehova ku cikuuku cakwe atulekelela ukupitila mu cilubula, calenga tulemupepa na ku mutima tuutu nangu line tatwapwililika. (AbaHebere 9:13, 14) Ici cilenga twalalanda na Yehova ukwabula umwenso. E ico kuti twalanda nankwe mwi pepo ukwabula ukutiina. (AbaHebere 4:14-16) Ukutwalilila ukumubombela no mutima wabuuta tuutu kutulenga ukukanaba na malangulushi, ukukanaisuula, kabili kulenga tulekwate nsansa.
17Isubilo lya kwikalo muyayaya muli paradaise pe sonde. Pa Abena Roma 6:23 patila: “Icilambu ca lubembu ni mfwa.” Ilembo limo line lisosa no kuti: “Lelo ica bupe ico Lesa apeela bumi bwa muyayaya muli Kristu Yesu Shikulwifwe.” Mu Cipandwa 3 muli cino citabo, twalandile pa mapaalo yakaba muli Paradaise wa pe sonde uuleisa. (Ukusokolola 21:3, 4) Icalenga amapaalo yonse ayo tukaipakisha ku ntanshi, pamo no bumi bwa muyayaya ubwapwililika, ni co Yesu alitufwilile. Pa kupeelwa ayo mapaalo, tufwile ukulanga ukuti tulatasha pa cilubula twapeelwa.
KUTI MWALANGA SHANI UKUTI MULATASHA?
18 Cinshi tufwile ukutashisha Yehova pa cilubula? Kwena ubupe bucindama sana nga ca kuti uulepela naposapo inshita, amaka, ne ndalama. Tulomfwa bwino nga twamona ukuti ubupe bulelanga ukuti uuletupeela alitutemwa icine cine. Icilubula e bupe bwacindamisha pa bupe bonse, pantu Lesa aliipeleshe sana pa kupekanya cene. Pali Yohane 3:16 patila: “Lesa atemenwe aba pano calo ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka.” Icilubula e cilanga sana ukuti Yehova alitutemwa. Cilanga no kuti Yesu na o alitutemwa, pantu ali-itemenwe ukupeela umweo wakwe pa mulandu wesu. (Yohane 15:13) E ico, icilubula twapeelwa cifwile ukuba bushininkisho bwa kuti Yehova no Mwana wakwe balitutemwa ifwe bonse umo umo.—Abena Galatia 2:20.
19 Nomba bushe kuti mwalanga shani ukuti mulatasha Lesa pa cilubula amupeela? Intanshi, mufwile ukwishiba sana Yehova, Kapeela Mukalamba. (Yohane 17:3) Ukusambilila Baibolo muli luno lupapulo kukamwafwa ukucite co. Ilyo muleya muleishibilako Yehova, ukutemwa mwamutemwa kukakula. E lyo uko kutemwa kukalenga mulecite filetela ena insansa.—1 Yohane 5:3.
20Tetekeleni ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu. Yesu umwine atile: “Uutetekelo Mwana aba no bumi bwa muyayaya.” (Yohane 3:36) Kuti twalanga shani ukuti twalitetekela Yesu? Ico citetekelo te ca pa kanwa fye. Pali Yakobo 2:26 patila: “Icitetekelo icabule milimo…califwa.” Kanshi icitetekelo ca cine cimonekela ku “milimo,” e kuti mu fyo tucita. Cimo ico twingacita pa kulanga ukuti twalicetekela muli Yesu kubombesha ukumupashanya te mu fyo tusosa fye lelo na mu fyo tucita.—Yohane 13:15.
21Sangweni ku kusefya kwa pa mwaka ukwa Mulaalilo wa kwa Shikulu. Icungulo bushiku pa Nisani 14, mu 33 C.E., Yesu atendeke ukusefya kwaibela uko Baibolo ita aiti “umulaalilo wa kwa Shikulu.” (1 Abena Korinti 11:20; Mateo 26:26-28) Uku kusefya kwitwa no kuti Icibukisho ca mfwa ya kwa Kristu. Yesu atendeke kwene pa kuti abatumwa bakwe na bali no kuba Abena Kristu pa numa yabo baleibukisha ukutila ilyo afwile uwapwililika, apeele umweo wakwe nelyo ubumi, ku kutulubula. Ulwa uku kusefya, Yesu atile: “Mulecite ici ku kunjibukisha.” (Luka 22:19) Ukusefyako Icibukisho kutwibukisha ifyo Yehova na Yesu balanga ukupitila mu cilubula ukuti balitutemwa apakalamba. Kuti twalanga ukuti tulatasha pa cilubula nga tulesangwako cila mwaka ku Cibukisho ca mfwa ya kwa Yesu.*
22 Cine cine, icilubula Yehova atupeele e bupe bwacindamisha. (2 Abena Korinti 9:14, 15) Ubu bupe bwacindamisha kuti bwaleta ubusuma na ku bafwa. Ifipandwa 6 na 7 fikalondolola ifyo ico cingacitika.
IFYO BAIBOLO ISAMBILISHA
- Mu cilubula e mo Yehova apusushisha abantu ku lubembu ne mfwa.—Abena Efese 1:7.
- Yehova apekenye icilubula ilyo atumine Umwana uwafyalwa eka pano isonde ku kwisatufwila.—1 Yohane 4:9, 10.
- Icilubula calenga tulekelelwe membu, tulebombela Lesa na ku mutima tutu, no kuba ne subilo lya kwikala umuyayaya.—1 Yohane 1:8, 9.
- Ukwishiba sana Yehova, ukucetekela Yesu, e lyo no kusangwa ku Mulaalilo wa kwa Shikulu, e filanga ukuti tulatasha pa cilubula.—Yohane 3:16.
* Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi pa mwalola Umulaalilo wa kwa Shikulu, moneni Ifyebo na Fimbi.
Amepusho
1, 2. (a) Cinshi cilenga ubupe ukucindama sana kuli imwe? (b) Cinshi twingasosela ukuti icilubula e bupe bwacindamisha ubo mwapokelela?
3. Icilubula cinshi, kabili cinshi tufwile ukwishiba intanshi pa kuti tumone ifyo cacindama?
4. Cali shani ilyo Adamu ali no bumi bwapwililika?
5. Bushe Baibolo yalosha mwi filya yatila Adamu alengelwe mu “cata ca kwa Lesa”?
6. Ilyo Adamu akeene ukumfwila Lesa, cinshi apanishe, kabili ico cakumine shani abana bakwe?
7, 8. Ni mwi mubili umo icilubula calola?
9. Cilubula ca musango nshi calekabilwa?
10. Bushe Yehova ateyenye shani icilubula?
11. Bushe umuntu umo ali no kulubula shani abantu bafule fi?
12. Cinshi ukucula kwa kwa Yesu kwalangile?
13. Bushe icilubula calipilwe shani?
14, 15. Pa ‘kulekelelwe membu shesu,’ cinshi tufwile ukucita?
16. Cinshi cilenga tulepepa Lesa na ku mutima ukwabuuta, kabili cinshi ukupepele fyo kwacindamina?
17. Mapaalo nshi yaisabako pa mulandu wa kuti Yesu alitufwilile?
18. Cinshi tufwile ukutashisha Yehova pa kutupeela icilubula?
19, 20. Kuti mwalanga shani ukuti mulatasha pa cilubula Lesa amupeela?
21, 22. (a) Cinshi tufwile ukusangilwa ku kusefya Umulaalilo wa kwa Shikulu ukubako cila mwaka? (b) Cinshi cikalondololwa mu cipandwa 6 na 7?