ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 30
ULWIMBO 36 Tulacingilila Imitima Yesu
Amasambililo Yacindama Ayo Tusambilila ku Mfumu sha Bena Israele
“Na kabili ukamona ubupusano bwaba pa walungama no mubifi, pa ubombela Lesa no ushimubombela.”—MAL. 3:18.
IFYO TWALALANDAPO SANA
Ukusambilila pa fyo Yehova alemona imfumu sha bena Israele kwalalenga twishibe ifyo tulingile ukucita pa kuti tulelenga alesekelela.
1-2. Finshi Baibo ilanda pa mfumu shimo ishaleteka mu Israele?
BAIBO ilalanda pa baume ukucila pali 40 abalipo imfumu sha mu Israele. a Ilatweba ukwabula ukupita na mu mbali ifyo imfumu shimo shalecita. Ku ca kumwenako, ne mfumu shimo ishali ishisuma shalicitilepo ifyabipa. Natulandeko pa Mfumu Davidi iyali iisuma. Yehova atile: “Umubomfi wandi Davidi, . . . uwalenkonka no mutima wakwe onse. Alecita fye ifyalungama mu menso yandi.” (1 Isha. 14:8) Lelo Davidi alicitile ubucende na muka mwine kabili alilengele no kuti umulume wakwe bamwipaya ilyo kwali inkondo.—2 Sam. 11:4, 14, 15.
2 Lelo Baibo ilatwebako na pa fintu ifisuma ifyo imfumu ishishali ne cishinka kuli Yehova shacitile. Natulandeko pali Rehoboamu. Yehova alemona Rehoboamu ukuti “alecita ifyabipa.” (2 Imila. 12:14) Lelo Rehoboamu alicitileko ne fintu ifisuma. Ku ca kumwenako, ilyo Yehova amwebele ukukanalwa ne mikowa 10 no kuti abaleke basale imfumu imbi, alyumfwilile Yehova. Na kabili alilengele imisumba iyali mu bufumu bwakwe yaba iyakosa pa kuti engacingilila abantu ba kwa Lesa ku balwani babo.—1 Isha. 12:21-24; 2 Imila. 11:5-12.
3. Cipusho nshi twingepusha, kabili finshi twalasambililapo muli cino cipande?
3 Ifi kuti fyalenga twaipusha icipusho ca kuti, nga ca kuti imfumu sha mu Israele shalecita ifisuma e lyo ne fibi, ninshi cinshi calelenga Yehova aleishiba ukuti iyi mfumu ya cishinka nelyo iyo? Tulingile ukwishiba ifyo twingalacita pa kuti twingalasekesha Yehova. Twalalanda pa fintu fitatu ifyo Yehova aleloleshapo pa kwishiba nge mfumu ya cishinka nelyo iyo. Ica kubalilapo, imfumu nga yalepepa Yehova no mutima onse, icalenga bubili, nga ca kuti imfumu yalilapiile ku fyo yacitile ukufuma panshi ya mutima, icalenga butatu, nga ca kuti imfumu yalepepa Yehova ukulingana ne fyo afwaya.
BALITEMENWE YEHOVA NE MITIMA YABO YONSE
4. Bupusano nshi bumo ubwali pa mfumu ishali ne cishinka kuli Yehova e lyo ne shishali ne cishinka kuli ena?
4 Imfumu ishalesekesha Yehova shalemupepa ne mitima ya shiko yonse. b Yehoshafati uwali imfumu iisuma ‘alibombele Yehova no mutima wakwe onse.’ (2 Imila. 22:9) Baibo ilanda pali Yoshia ukuti: “Takwatalile akuba imfumu iyali nga ena, iyabweleele kuli Yehova no mutima wa iko onse.” (2 Isha. 23:25) Nomba finshi Baibo yalanda pali Solomone, uwaishiletampa ukucita ifyabipa? Ilanda aiti: “Talekonka Yehova Lesa wakwe no mutima wakwe onse.” (1 Isha. 11:4) Na kabili, Baibo ilanda pali Abiyamu imfumu na imbi iishali ne cishinka aiti: “Talebombela Yehova Lesa wakwe no mutima wakwe onse.”—1 Isha. 15:3.
5. Londololeni umo calola ukubombela Yehova no mutima onse.
5 Nomba ninshi calola mwi ukubombela Yehova no mutima onse? Umuntu uubombela Yehova no mutima wakwe onse tamupepa fye pa mulandu wa kuti e fyo alingile ukucita. Icilenga alemubombela ni co alimutemwa sana kabili alimucindika. Na kabili alatwalilila ukutemwa no kucindika Yehova ubumi bwakwe bonse.
6. Kuti twatwalilila shani ukubombela Yehova no mutima wesu onse? (Amapinda 4:23; Mateo 5:29, 30)
6 Finshi twingacita pa kuti tulepashanya imfumu ishali ne cishinka na pa kuti tulebombela Lesa ne mitima yesu yonse? Tufwile ukutaluka ifintu ifingalenga twaleka ukubombela Yehova ne mitima yesu yonse. Ku ca kumwenako, ifya kuleseshamo icitendwe ifyabipa ne fibusa ifyabipa, kuti fyalenga twafilwa ukubombela Yehova no mutima wesu onse. Na kabili tulingile ukuba abacenjela pa kuti tatulemona ukuti indalama e cintu icacindamisha. Nga twamona ukuti kuli ifilelenga twaleka ukutemwa Yehova nge fyo twamutemenwe pa kubala, tulingile ukucitapo cimo ilyo line fye.—Belengeni Amapinda 4:23; Mateo 5:29, 30.
7. Mulandu nshi cacindamina ukutaluka fyonse ifingalenga twaleka ukutemwa sana Yehova?
7 Tatufwile ukuleka icintu nangu cimo calenga twafilwa ukubombela Yehova no mutima wesu onse. Nga tatucenjele, kuti twalatontonkanya ukuti takuli nangu cimo icingalenga twacita ifyabipa pa mulandu wa kuti tulabombesha mu mulimo wa kwa Lesa. Natulangilile, nga ca kuti tulepyanga mu ng’anda, bushe kuti twaisula ifiibi na mawindo ica kuti ifiko fyaingilamo na kabili? Awe. Cinshi tulelandapo? Tatulingile ukupelela fye pa kulya ifya kulya fya ku mupashi ifilenga twatwalilila ukuba ifibusa fya kwa Yehova. Nga filya fine tushingafwaya ifiko fyaingila mu ng’anda umo tulepyanga, e fyo tushilingile ukuleka icintu nangu cimo icabipa caingila mu mutima wesu ica kuti twaleka no kubombela Yehova no mutima wesu onse.—Efes. 2:2.
BALILAPIILE PA MEMBU SHABO
8-9. Bushe Imfumu Davidi ne Mfumu Hisekia bacitile shani ilyo babakalipile? (Moneni icikope icili pa nkupo.)
8 Nga fintu tusambilile, Imfumu Davidi yalicitile imembu ishikalamba. Lelo lintu kasesema Natani aebele Davidi pa membu isho acitile, ali-icefeshe kabili alilapiile. (2 Sam. 12:13) Amashiwi ayo Davidi alembele mu Amalumbo 51, yatulanga ukuti alilapiile icine cine. Talebepekesha fye ukuti alyumfwile ububi pa fyo acitile pa kuti Natani amone ukuti alilapiile nelyo pa kuti bemukanda.—Amalu. 51:3, 4, 17, utulembo twa pa muulu.
9 Imfumu Hisekia nayo yalibembukile Yehova. Baibo itila: “Aishileba ne cilumba, kabili ubukali bwa kwa Lesa bwaishile pali ena na pa baYuda na pa baleikala mu Yerusalemu.” (2 Imila. 32:25) Cinshi calengele Hisekia abe ne cilumba? Nalimo aleimona ukuti ali uwacindama pa mulandu ne cuma, pa fyo acimfishe Asiria nelyo pa fyo Lesa amundepe mu cipesha amano. Nalimo cilumba calengele ukuti alange abena Babiloni icuma cakwe conse. Ne ci calengele kasesema Esaya amukalipile. (2 Isha. 20:12-18) Lelo Hisekia alilapiile kabili ali-icefeshe nga filya fine Davidi acitile. (2 Imila. 32:26) Ifi acitile fyalengele Yehova alemumona ukuti ali ni mfumu ya cishinka kabili “alecita ifisuma.”—2 Isha. 18:3.
Imfumu Davidi ne Mfumu Hisekia shali-icefeshe kabili shalilapiile ilyo bashebele pa membu isho shacitile. (Moneni paragrafu 8-9)
10. Finshi Imfumu Amasia yacitile ilyo bailungike?
10 Imfumu ya Yuda Amasia yena yalecita ifisuma ‘lelo tayalecita ifi no mutima onse.’ (2 Imila. 25:2) Finshi Amasia alufyenye? Ilyo Yehova amucimfisheeko abena Edomu, Amasia atendeke ukupepa tulesa twabo. c Ilyo kasesema wa kwa Yehova alefwaya ukumweba pali ici acitile, Amasia talefwaya ukukutika kabili alimutamfishe.—2 Imila. 25:14-16.
11. Ukulingana na mashiwi yaba pali 2 Abena Korinti 7:9, 11, finshi tulingile ukucita pa kuti Yehova atwelele? (Moneni ne fikope.)
11 Finshi tulesambilila ku fyo ishi mfumu shacitile? Tufwile ukulapila pa membu shesu kabili tatufwile no kubwekeshapo. Finshi tufwile ukucita mu cilonganino nga ca kuti baeluda batufunda na pa tuntu uto tulemona ukuti tunono? Tatufwile ukulamona ukuti Yehova tatutemwa nelyo ukulamona ukuti baeluda tabatufwaya fye. Nangu ni mfumu sha Israele ishalecita ifisuma nasho shine baleshifunda kabili baleshikalipila. (Heb. 12:6) Nga batulungika, tufwile (1) ukuicefya no kusumina ifyo batufunda, (2) ukwaluka, na (3) ukutwalilila ukubombela Yehova no mutima onse. Nga twalapila pa membu shesu, Yehova akatubelela uluse.—Belengeni 2 Abena Korinti 7:9, 11.
Nga batulungika, tufwile (1) ukuicefya no kusumina ifyo batufunda, (2) ukwaluka, na (3) ukutwalilila ukubombela Yehova no mutima onse (Moneni paragrafu 11) f
BALEPEPA YEHOVA UKULINGANA NE FYO AFWAYA
12. Finshi fyalengele imfumu ishali ne cishinka kuli Yehova shipusaneko ne mfumu ishishali ne cishinka?
12 Imfumu isho Yehova alemona ukuti shali ne cishinka shalemupepa ukulingana ne fyo afwaya, kabili shalekoselesha na bantu shaleteka ukulamupepa ukulingana ne fyo afwaya. Kwena nga fintu tusambilile, ishi mfumu nasho shalelufyanya. Lelo shalepepa fye Yehova eka kabili shalebombesha pa kuti shonaule utulubi uto abantu balepepa. d
13. Cinshi calengele Yehova alemona Imfumu Ahabu ukuti tayali ne cishinka?
13 Cinshi calengele Yehova alemona imfumu shimo ukuti tashali ne cishinka? Kwena te fyonse ifyo shalecita ifyali ifyabipa. Nangu ni Mfumu Ahabu iyali iyabipa, yali-icefeshe kabili yalyumfwile ububi pa fyo yalengele ukuti bepaye Nabote. (1 Isha. 21:27-29) Yalikuulile ne misumba kabili yalicimfishe na balwani ba bena Israele. (1 Isha. 20:21, 29; 22:39) Lelo kwali ifyo Ahabu acitile ifyali ifyabipa sana. Umukashi wakwe alilengele alakoselesha abo aleteka ukulapepa utulubi. Ahabu talapiile pali ifi alecita.—1 Isha. 21:25, 26.
14. (a) Mulandu nshi Yehova alemwena Imfumu Rehoboamu ukuti tayali ne cishinka? (b) Finshi ifyo imfumu ishingi ishishali ne cishinka shalecita?
14 Natusambilileko pali Rehoboamu, imfumu na imbi iishali ne cishinka. Nga fintu tusambilile, alicitile ifintu ifisuma ifingi, lelo ilyo ubufumu bwakwe bwakosele, alilekele ukukonka Amafunde ya kwa Yehova kabili atampile ukupepa tulesa twa bufi. (2 Imila. 12:1) Lyena inshita shimo alepepa Yehova, inshita shimbi alepepa tulesa twa bufi. (1 Isha. 14:21-24) Rehoboamu na Ahabu te mfumu fye sheka ishalekele ukupepa Lesa ukulingana ne fyo afwaya. Na kuba, imfumu ishingi ishishali ne cishinka shalepepa tulesa twa bufi kabili shalekoselesha na abo shaleteka ukulacita cimo cine. Cailanga fye apabuuta tuutu ukuti icikalamba icalelenga Yehova alemona imfumu nampo nga yali iya cishinka nelyo iyo, ni fintu yalemupepa. Nampo nga yalemupepa ukulingana ne fyo afwaya nelyo iyo.
15. Cinshi Yehova amwena ukuti tulingile ukulamupepa ukulingana ne fyo afwaya?
15 Mulandu nshi Yehova abikile sana amano ku nshila abantu balemupepelamo? Cimo icalengele ni co imfumu e shakwete umulimo wa kutungulula abantu mu kupepa Lesa ukulingana ne fyo afwaya. Na kabili, abantu nga balepepa tulesa twa bufi, balacita ifintu ifyabipa kabili balafyenga na bantu banabo. (Hos. 4:1, 2) Umulandu na umbi, ni co imfumu na bantu shaleteka abena Israele bali bantu abaipeela kuli Yehova. E calenga Baibo ipashanye ifyo balepepa utulubi ku kucita ubucende. (Yer. 3:8, 9) Umuntu nga acita ubucende, alakalifya umwina mwakwe uo alingile ukubako uwa cishinka. E fyo caba na ku mubomfi uwaipeela kuli Yehova. Nga alepepa tulesa twa bufi, alakalifya sana Yehova kabili alalenga aumfwa ububi sana. e—Amala. 4:23, 24.
16. Cinshi cilenga Yehova amona umuntu umo ukuti mulungami e lyo umbi ukuti mubifi?
16 Finshi tulesambililako? Tulesambililako ukuti tulingile ukutaluka fyonse ifyakuma imipepele ya bufi. Lelo tulingile no kulapepa Yehova ukulingana ne fyo afwaya no kuba abacincila ilyo tulebomba imilimo yakwe. Kasesema Malaki alilondolwele bwino bwino ifilenga Yehova alamona umuntu ukuti musuma e lyo umbi ukuti mubi. Alembele ukuti: “Kabili mukamona ubupusano bwaba pa walungama no mubifi, pa ubombela Lesa no ushimubombela.” (Mal. 3:18) Kanshi tatulingile ukuleka icintu nangu cimo calenga twaleka ukubombela Yehova, nampo nga kukanapwililika kwesu nelyo ifyo tulufyanya. Ukuleka ukubombela Yehova lubembu ulukalamba.
17. Mulandu nshi tulingile ukubela abacenjela ilyo tulesala uwa kuupana nankwe?
17 Nga ca kuti muli bashimbe kabili muletontonkanya pa kuupa nelyo ukuupwa, bushe mwamona ifyo Malaki alandile pa kubombela Yehova fingalenga mwasala bwino uwa kuupana nankwe? Nalimo umuntu alikwata imibele iisuma, lelo nga ca kuti tapepa Lesa wa cine, bushe Yehova kuti alamumona ukuti alilungama? (2 Kor. 6:14) Bushe nga mwaupana no muntu wa musango uyu, akalamwafwa pa kuti mutwalilile ukuba aba cishinka kuli Yehova? Tontonkanyeni pali ici: Abanakashi abo Imfumu Solomone yaupile nalimo bali ne mibele iisuma, lelo tabalepepa Yehova kabili panono panono balengele Solomone na o atendeka ukupepa tulesa twa bufi.—1 Isha. 11:1, 4.
18. Finshi abafyashi bafwile ukulasambilisha abana babo?
18 Mwe bafyashi, kuti mwalabomfya amalyashi ya mu Baibo ayalanda pa mfumu shaleteka abena Israele pa kusambilisha abana benu pa kuti bengalafwaisha ukubombela Yehova. Mulelenga baishiba ukuti imfumu isho Yehova alemona ukuti shali ne cishinka, shintu shalemupepa ukulingana ne fyo afwaya kabili ishalekoselesha na bo shaleteka ukulacita ifi fine. Mulesambilisha abana benu ku fyo mulanda na ku fyo mucita pa kuti balemona ukuti ifyo balingile ukubikako sana amano fintu pamo nga, ukuisambilisha Baibo, ukulaya mu kulongana e lyo no kulabila imbila nsuma. (Mat. 6:33) Abana bafwile baba ifibusa fya kwa Yehova pantu nga tabali ifibusa fya kwa Yehova, kuti balamona ukuti balingile ukulabombela Yehova pa mulandu fye wa kuti abafyashi babo ni Nte sha kwa Yehova. Ici kuti calenga belabika amano ku kupepa Yehova, nalimo kuti baleka fye no kumupepa.
19. Bushe umuntu uwaleka ukubombela Yehova kuti abwelela kuli Yehova na kabili? (Londololeni) (Moneni na kabokoshi akaleti “ Kuti Mwabwelela Kuli Yehova!”)
19 Bushe umuntu nga alileka ukubombela Yehova ninshi calipwa takabale abapo cibusa wakwe? Awe. Pantu kuti alapila no kutendeka ukubombela Yehova na kabili. Pa kuti acite ifi, alingile ukuicefya no kukonka ifyo baeluda balemweba. (Yako. 5:14) Ukuba cibusa wa kwa Yehova na kabili, kwalicindama sana ukucila fyonse ifyo engacita.
20. Nga tulepashanya imfumu ishali isha cishinka kuli Yehova, bushe Yehova akalatumona shani?
20 Finshi twasambilila ku mfumu ishaleteka mu Israele? Kuti twaba nge mfumu ishali ne cishinka nga ca kuti tulebombela Yehova no mutima wesu onse. Tulesambilila ku fyo twalufyenye, tulelapila pa fyo twalufyenye, kabili tulekonka ne fyo batufunda. Tufwile no kulaibukisha ukuti calicindama ukulapepa Lesa wa cine ukulingana ne fyo afwaya. Nga mwatwalilila aba cishinka kuli Yehova, akalamumona ukuti mulacita icalungama mu menso yakwe.
ULWIMBO 45 Ifyo Umutima Wandi Utontonkanyapo
a Muli cino cipande, amashiwi ya kuti “imfumu sha mu Israele” yalepilibula imfumu ishaleteka abantu ba kwa Yehova nampo bantu bali mu bufumu bwa mikowa ibili ubwa kwa Yuda, bantu bali mu bufumu bwa mikowa 10 ubwa bena Israele nelyo imfumu ishaleteka imikowa yonse 12.
b UBULONDOLOSHI: Ilingi line mu Baibo nga babomfya ishiwi lya kuti “umutima,” lipilibula ifyo umuntu aba, e kutila ifyo afwaya ukucita, ifyo atontonkanya, ifilenga alecita ifintu fimo e lyo ne fyo apanga ukucita.
c Cimoneka kwati imfumu ishishalepepa Lesa wa cine shalepepa tulesa twa nko isho shalecimfya.
d Imfumu Asa yalicitile imembu ishikalamba. (2 Imila. 16:7, 10) Lelo Baibo itila Asa alicitile ifintu ifyo Yehova alemona ukuti fisuma. Nangu ca kuti pa kubala alikeene ifyo bamulungike, cimoneka kwati pa numa alilapiile ku fyo acitile. Yehova alibikile sana amano ku fisuma ifyo acitile ukucila ku fibi ifyo acitile. Ne cacindeme sana ca kuti Asa alepepa fye Yehova kabili alibombeshe pa kuti onaule utulubi tonse mu bufumu bwakwe.—1 Isha. 15:11-13; 2 Imila. 14:2-5.
e Kuti twamona ukuti Yehova alibika sana amano ku fyo tumupepa pantu Amafunde ya kwa Mose yabili aya kubalilapo yalileseshe abantu ukupepa umuntu nelyo icili conse kano fye Yehova.—Ukufu. 20:1-6.
f UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Eluda wacaice alelanshanya no wa bwananyina pa minwene yakwe. Munyinefwe aicefya kabili akonka ifyo bamufunda. Atwalilila no kubombela Yehova ne cishinka.
