Tulondolweleniko pa nkulilo yenu.

Nafyelwe mu 1966 kabili nakuliile mu Taiwan. Abafyashi bandi basumiine ifisambilisha abaTao e lyo ne fisambilisha abaBuddha. Nangu ca kuti twalepepa ifikolwe e lyo ne filubi, tatwasumiine ukuti kwaliba Kabumba.

Cinshi calengele musambilile pa fya mweo?

Ilyo nali umwaice, nalitemenwe sana ukusunga ifitekwa, kabili nalefwaisha ukusambilila ifyo ningalayafwa ifinama na bantu. Nalisambilile ifyakundapa ifinama, kabili mu kuya kwa nshita, nalisambilile ifyo umwana apangwa no kukula, kabili nalemona ukuti ifyo nasambilile fyali no kulenga naishiba ifyo ifya mweo fyaishilebako.

Cinshi calengele musumine ukuti ifintu fyasangwike fye?

Ba profesa ba pa yuniversiti baletusambilisha ukuti ifintu fyasangwike fye, kabili baletweba ne fyalengele balelanda ifyo. Ici calengele nsumine ifyo balelanda.

Cinshi calengele mutendeke ukulabelenga Baibolo?

Kwali ifintu fibili ifyalengele ntendeke ukubelenga Baibolo. Ica kubalilapo ca kuti naletontonkanya ukuti apo abantu bapepa balesa abengi, kufwile kwaba fye Lesa umo uwacila balesa bonse. E co nalefwaya ukwishiba uyu wine Lesa. Ica bubili ca kuti nalishibe ukutila abantu abengi balishiba ukuti Baibolo, Cebo ca kwa Lesa. Kanshi natendeke ukusambilila Baibolo.

Ilyo natendeke amasambililo pa Belgium Catholic University of Leuven mu 1992, naile ku calici ca ba Katolika kabili naipwishe shimapepo ukuti alengafwa ukumfwikisha ifyo Baibolo ilanda, lelo alikeene.

Nomba mwacitile shani pa kuti mumfwikishe ifyo Baibolo ilanda?

Ilyo papitile imyaka ibili, ninshi ncili ku Belgium uko nalefwailisha fimo mu fya sayansi, nakumenye Ruth, umwina Poland, kabili Inte ya kwa Yehova. Ruth alisambilile iciChinese pa kuti alesambilisha Baibolo abantu abaali pa yuniversiti. Apo nalipepele kuli Lesa ukuti angafwe ukwishiba ifyaba mu Baibolo, nalitemenwe ilyo naishibene nankwe.

Ruth alinsambilishe ukuti nangu ca kuti Baibolo te citabo ca sayansi, ifyo ilanda tafyapusana ne fyo sayansi ilanda. Ku ca kumwenako, Davidi, uwalembeleko Baibolo apepele ati: “Ilyo fye nalepangwa amenso yenu yalimwene, kabili mwi buuku lyenu mwalembelwe ifilundwa fyandi fyonse, mwalembelwe inshiku ifilundwa fyapangilwe ninshi tapalaba icilundwa nangu cimo.” (Amalumbo 139:16) Nangu ca kuti Davidi abomfeshe amashiwi ya mushikakulo, ifyo alembele fyali fya cine. Ilyo ifilundwa fya mubili fishilapangwa, ninshi ifyo ifilundwa fikaba fyalilembwa kale. Ifyo Baibolo yalungika pa fintu fyalengele nashininkisha ukuti ca cine Cebo ca kwa Lesa. Nalishibe no kuti kwaba fye Lesa wa cine umo, uo ishina lyakwe ni Yehova. ¹

Cinshi calengele mucetekele ukuti Lesa e wapangile ifya mweo fyonse?

Abafwailishisha pali sayansi bafwaya ukwishiba icine, tabafwaya fye ukusumina ifyo abantu balanda ifyo bashashininkisha no kushininkisha. Ifyo nasambilila pa fyo umwana apangwa no kukula mwi fumo fyalilenga nasumina ukuti kwaliba uwabumbile ifintu fyonse. Ku ca kumwenako, abapanga ifintu balapanga bwino ifyela fya ico cintu pa kuti nga bafilundanya fyaikatana bwino. Ifi fine e fyo ciba na ku mwana nga alepangwa nangu ca kuti ifyo umwana apangwa fyena fyalicilanapo ukupikana.

Bushe umwana atendeka ukupangwa ilyo ulusandesande lwa bufyashi ulwa mwanakashi lwakumana no lwa mwaume?

Ee. Aka akalusandesande akanono kalatendeka ukwakanikana. Ilyo papita fye amaawala 12 ukufika kuli 24, ninshi insandesande nashifula imiku ibili ukucila ifyo shaciba. Pali iyi inshita, insandesande ishipangwa kuti shasanguka ulusandesande ² ululi lonse pa nsandesande 200 ishalekanalekana isho umuntu alingile ukukwata pa kufyalwa, pamo nga insandesande sha mu mulopa, isha mu mafupa, e lyo ne nsandesande shimbi.

Insandesande ishilekabilwa eshilingile ukupangwa kabili shipangilwa palya pene fye shifwile ukuba. Insandesande ishapalana shilakolongana pamo no kupanga ifilundwa ifyalekanalekana. Takwaba umuntu nangu umo uwishiba bwino bwino ificitika ilyo umuntu alepangwa. Muli DNA mwena mulaba fyonse pa fyo umwana afwile ukuba. Nga natontonkanya pali ifi fyonse ndamona ukuti Lesa e wabumbile ifya mweo fyonse.

Cinshi calengele mube Inte ya kwa Yehova?

Ukumona ifyo ba Nte batemwana e kwalengele. Yesu Kristu atile: “Nga muletemwana, e lyo bonse bakeshiba ukuti muli basambi bandi.” (Yohane 13:35) Ba Nte balitemwana kabili tabakwata akapatulula. Balitemwa abantu bonse te mulandu ne calo bafumako, intambi bakonka nelyo inkanda bakwata. Ilyo naishileba Inte ya kwa Yehova, nalimwene ukuti ifi fine e fyo Inte sha kwa Yehova baaba.