ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 51
ULWIMBO 3 Mulatupeela Amaka, Twashintilila Pali Imwe
Yehova Aleshiba Ifilenga Mulelila Kabili Alamusakamana
“Bikeni ifilamba fyandi mu nyambi yenu. Bushe tamwapenda ifilamba fyandi no kufilemba mwi buuku lyenu?”—AMALU. 56:8.
IFYO TWALASAMBILILAPO
Muli cino cipande, twalasambilila ukuti Yehova alatwafwa nga natukwata amafya kabili alatusansamusha.
1-2. Finshi fingalenga twalukusha ifilamba?
KWENA bonse fye twalilukushapo ifilamba. Ku ca kumwenako, nga kwaba fimo ifyalenga tube ne nsansa, kuti twalukusha ifilamba. Nalimo mwalilukwishe ifilamba ilyo icintu icacindama cacitike nelyo ilyo umwana wenu afyelwe, nangu ilyo mwaibukishe icintu cimo icisuma, nelyo ilyo mwamonene na cibusa wenu uo mwamonenepo nankwe kale sana.
2 Nomba ilingi line tulukusha ifilamba pa mulandu wa kuti tuli no bulanda nelyo pa mulandu wa kuti tulecula. Ku ca kumwenako, kuti twalukusha ifilamba nga ca kuti umuntu uo twacetekela sana atukalifya. Na kabili kuti twalukusha ifilamba nga ca kuti natulwala sana kabili ubulwele tulwele bulelenga tulekalipwa sana, nelyo nga ca kuti tuleloosha umuntu uo twatemwa sana. Nga natukwata amafya ya musango uyu kuti twaumfwa nge fyo kasesema Yeremia aumfwile ilyo abena Babiloni baonawile umusumba wa Yerusalemu. Yeremia atile: “Mu menso yandi mulekonkoloka ifilamba nge milonga ya menshi . . . Amenso yandi tayaleleka ukulukusha ifilamba, tayaletuusha.”—Inyimbo 3:48, 49.
3. Bushe Yehova omfwa shani nga amona ababomfi bakwe balecula? (Esaya 63:9)
3 Yehova alishiba imiku twalilapo pa mulandu na mafya ayo twakwatapo. Baibo ilanda ukuti Yehova aleshiba nga ca kuti tulecula kabili alomfwa nga twalilila kuli ena ukuti atwafwe. (Amalu. 34:15) Lelo Yehova tapelela fye pa kumona ifyo tulecula kabili tapelela fye pa kumfwa nga twalilila kuli ena. Yehova ni Shifwe. E ico alomfwa ububi sana nga amona tulelila kabili alangufyanya ukucitapo cimo pa kuti atwafwe.—Belengeni Esaya 63:9.
4. Ni bani abo twalasambililapo abo Baibo yalandapo, kabili finshi twingasambililako ku fyo Yehova abafwile?
4 Yehova alitweba mu Cebo cakwe ifyo ayafwile ababomfi bakwe ilyo balilile pa mulandu wa mafya ayo bakwete. Ku ca kumwenako, kuti twamona ifyo ayafwile Hana, Davidi na Imfumu Hisekia ilyo balilile pa mulandu wa kuti balikwete amafya. Finshi fyalengele balile? Finshi Yehova acitilepo ilyo baliliile kuli ena pa kuti abafwe? Kabili finshi twingasambililako pa fyo Yehova engatusansamusha nga ca kuti tuli no bulanda, nga nabatupondokela nelyo nga tatukwete isubilo?
YEHOVA ALAMONA NGA MULELOOSHA
5. Bushe amafya ayo Hana akwete, yalelenga aleumfwa shani?
5 Hana alikwete amafya ayengi sana ayalengele aleba no bulanda kabili alelila. Ubwafya bumo ubo akwete bwali bwa kuti aupilwe ku mpali kabili umukashi munankwe Penina alemucusha sana. Ubwafya bumbi bwali bwa kuti takwetepo umwana, lelo Penina ena alikwete abana abengi. (1 Sam. 1:1, 2) Cila nshita Penina alepumya Hana pa mulandu wa kuti takwetepo umwana. Nga nimwe mwakwete aya amafya, nga mwaleumfwa shani? Hana aleumfwa ububi sana ica kuti “alelila fye kabili alefilwa no kulya.” Na kabili “ali no bulanda sana.”—1 Sam. 1:6, 7, 10.
6. Finshi Hana acitile pa kuti asansamuke?
6 Finshi Hana acitile pa kuti asansamuke? Cimo ico acitile ca kuti aile mu kupepa Yehova kwi tenti lya mushilo. Ilyo ali kulya, nalimo mupepi na apa kwingilila mu lubansa lwe tenti lya mu mushilo, “atampile ukupepa kuli Yehova kabili alililile nga nshi.” Apaapeete Yehova ati: ‘Moneni ifyo ndecula, mukanjibukishe.’ (1 Sam. 1:10b, 11) Hana alipepele kuli Yehova kabili alimwebele fyonse ifyo aleumfwa ne fyo aletontonkanya. Ilyo Yehova amwene Hana alelila, na o alyumfwile ububi sana pantu alimutemenwe icine cine kabili alefwaya ukumusansamusha.
7. Bushe Hana aumfwile shani ilyo aebeleko Yehova amafya ayo akwete?
7 Bushe Hana aumfwile shani ilyo apepele kuli Yehova na lintu Shimapepo Mukalamba Eli amwebele ukuti Yehova ali no kwasuka ipepo lyakwe? Baibo itila: “Kabili Hana alile. Pa numa aliliile ifya kulya no bulanda bwalipwile.” (1 Sam. 1:17, 18) Nangu ca kuti amafya ayo Hana akwete tayapwile, alisansamwike. Alicetekele ukuti Yehova alishibe amafya ayo akwete kabili ali no kumwafwa. Alimwene ifyo alecula, alyumfwile ifyo alelila kabili pa numa alimupaalile pantu alilengele aimita.—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.
8-9. Nga fintu Baibo ilanda pa AbaHebere 10:24, 25, mulandu nshi tulingile ukulaibikilishishako pa kuti tuleya mu kulongana? (Moneni ne cikope.)
8 Ifyo tulesambililako. Bushe mwalikwata ubwafya ubulenga mulelila? Nalimo muleloosha lupwa lwenu nelyo cibusa wenu. Mu cifyalilwa fye, nga natukwata amafya ya musango uyu, tufwaya ukuba fye fweka. Nomba nga filya fine Hana asansamwike ilyo aile kwi tenti lya mushilo, na imwe bene kuti mwasansamuka nga mwaya mu kulongana nangu ca kuti muli no bulanda. (Belengeni AbaHebere 10:24, 25.) Ilyo tulelongana, tulabelenga Amalembo ayatusansamusha. Iyi e nshila iyo Yehova atwafwilamo pa kuti tuleke ukutontonkanya pa filengele tube no bulanda. Ifi filalenga tuleumfwako bwino nangu ca kuti tucili natukwata amafya.
9 Ilyo tuli pa kulongana, tuba na ba bwananyina abatukoselesha kabili abalanga ukuti balitutemwa. Kanshi nga tuli pamo nabo, tulomfwako bwino. (1 Tes. 5:11, 14) Natulandeko pali munyinefwe umo painiya uwaibela uwafwililwe umwina mwakwe. Alandile ati: “Ncili ndaloosha umwina mwandi. Inshita shimo mfwaya fye ukuba neka pantu nshileka ukuloosha. Lelo nga naya mu kulongana, ndasansamuka. Ifyo bamunyinefwe na bankashi banjeba ne fyo balanda nga baleasukapo ilyo tulelongana, filansansamusha. Nangu ca kuti ndasakamikwa ilyo nshilaya mu kulongana, nga naya ndomfwako bwino.” Nga tuli pa kulongana, Yehova kuti atwafwa ukupitila mu ba bwananyina.
Abena Kristu banensu kuti batusansamusha (Moneni paragrafu 8-9)
10. Kuti twacita shani ifyo Hana acitile nga ca kuti tuli no bulanda sana?
10 Na kabili Hana alyumfwileko bwino ilyo apepele kuli Yehova no kumulondolwela ifyo aleumfwa. Na imwe bene kuti ‘mwapoosa amasakamika yenu yonse pali’ Yehova kabili kuti mwacetekela ukuti alakutika. (1 Pet. 5:7) Nkashi uwakwete umwina mwakwe uo ifipondo fyaipeye alandile ati: “Naumfwile kwati umutima wandi bausantaula kabili tawakatale aupola. Nomba naleumfwako bwino nga napepa kuli Yehova, Shifwe wa ku muulu uwantemwa sana. Inshita shimo nshaleishiba ne fya kulanda pa kupepa, lelo Yehova aleishiba ifyo naleumfwa. Lyonse nga naba no bulanda sana kabili nasakamikwa, nalemulomba ukuti alenge nkwate umutende. Nga napepa, ilyo line naleteka umutima kabili nalekumanisha ukucita ifyo nalingile ukucita pali ubo bushiku.” Nga mwalilila kuli Yehova kabili mwamweba ifilengele mube no bulanda, na o wine alaba no bulanda kabili aleshiba ifyo muleumfwa. Nangu ca kuti ubwafya ubulengele mube no bulanda tabupwile, Yehova kuti atalalika umutima wenu, kabili kuti alenga mwakwata umutende. (Amalu. 94:19; Fil. 4:6, 7) Na kabili akamulambula pa fyo mutwalilila ukushipikisha.—Heb. 11:6.
YEHOVA ALAMONA NGA CA KUTI UO MWACETEKELA AMUPONDOKELA
11. Bushe amafya ayo Davidi alekwata yalelenga aleumfwa shani?
11 Davidi alekwata amafya ayengi ayalelenga alelila. Abantu abengi balimupatile kabili na bantu abo acetekele balimupondokele. (1 Sam. 19:10, 11; 2 Sam. 15:10-14, 30) Inshita imo alembele ati: “Ninaka pa mulandu wa kuteta kwandi; ubushiku bonse ifilamba fyandi filabomfya apo ndaala; pa cipuna apo njikala paba fye ifilamba fyeka fyeka.” Mulandu nshi Davidi aleumfwila ifi? Umwine alandile ati: “[Ni] pa mulandu wa bantu bonse abancusha.” (Amalu. 6:6, 7) Ifyabipa ifyo abantu balecita Davidi fyalelenga aleumfwa ububi sana ica kuti alelila fye.
12. Nga fintu Baibo ilanda pa Amalumbo 56:8, finshi Davidi ashininkishe?
12 Nangu ca kuti Davidi alekwata amafya ayakalamba, alishininkishe ukuti Yehova alimutemenwe. Alembele ati: “Yehova akomfwa ishiwi lya kulila kwandi.” (Amalu. 6:8) Inshita imbi Davidi alilembele amashiwi ayasuma sana ayo tubelenga pa Amalumbo 56:8. (Belengeni.) Amashiwi ayaba pali ili ilembo yalalangilila bwino bwino ukuti Yehova alitutemwa sana kabili alabika amano ku fyo tumfwa. Davidi aleumfwa kwati Yehova alebula ifilamba fyakwe, alefibika mwi botolo nelyo kwati alefipenda, e lyo alefilemba mwi buuku. Davidi alishininkishe ukuti Yehova alemona ifyo alecula kabili talabile ifyo alekalipwa. Na kabili alishininkishe ukuti Wishi wa ku muulu alishibe amafya ayo alekwata kabili alishibe ne fyo aya mafya yalelenga aleumfwa.
13. Nga ca kuti umuntu atukalifya nelyo atupondokela, cinshi tulingile ukulaibukisha? (Moneni ne cikope.)
13 Ifyo tulesambililako. Bushe mwaliba no bulanda pa mulandu wa kuti umuntu uo mwacetekele alimukalifya sana nelyo alimupondokela? Bushe mwaliba no bulanda pa mulandu wa kuti umuntu uo mwalefwaya ukuupana nankwe alimusha, nelyo pa mulandu wa kuti abena mwenu balimusha ukwabula no kwenekela, nangu pa mulandu wa kuti umuntu uo mwatemwa alileka ukubombela Yehova? Munyinefwe umo uwakwete umukashi uwacitile ubucende e lyo amusha alandile ati: “Calimponeshe pa musao, kabili nalifililwe ukusumina ukuti icintu ca musango uyu calincitikile. Nali no bulanda, nalikalipe kabili naumfwile kwati ndi wa cabe cabe.” Nga ca kuti balimupondokela nelyo balimukalifya, kuti mwasansamuka nga mwaishiba ukuti Yehova takamushe. Uyu munyinefwe alandile no kuti: “Nomba nalishiba ukuti bucibusa ubo tukwata na bantu banensu kuti bwapwa, lelo Yehova ena cilibwe cesu. Nangu tukwate amafya ya musango shani alatwafwa. Takalekeleshe ababa ne cishinka kuli ena.” (Amalu. 37:28) Muleibukisha no kuti ifyo Yehova atutemwa, fyalicila pa fyo umuntunse munensu engatutemwa. Nga ca kuti umuntu uo mwacetekela amupondokela, kuti mwaumfwa ububi sana. Lelo ifi tafilenga Yehova aleka ukumutemwa. (Rom. 8:38, 39) Ico mulingile ukulaibukisha ni ci: Nangu umuntu munenu amupondokela, Shinwe wa ku muulu ena alimutemwa.
Ibuuku lya Amalumbo litweba ukuti Yehova alaba mupepi na bali no bulanda (Moneni paragrafu 13)
14. Bushe amashiwi ayaba pa Amalumbo 34:18 yatusansamusha shani?
14 Na kabili nga ca kuti umuntu amupondokela, amashiwi ayo Davidi alembele pa Amalumbo 34:18, kuti yamusansamusha. (Belengeni.) Icitabo cimo citila ishiwi lya kuti “abasakamikwa” lilanda pa “bantu abashakwata isubilo.” Bushe Yehova afwa shani abantu abashakwata isubilo pa mulandu wa kuti balibakalifya sana? Yehova alaba mupepi na ifwe. Aba kwati mufyashi uwikata umwana uulelila pa kuti amusansamushe. Nga tulecula pa mulandu wa kuti umuntu alitupondokela nelyo alitusha, Yehova aleshiba ifyo tumfwa kabili alatwafwa ilyo line. Alafwaisha ukutusansamusha no kututalalika umutima nga ca kuti tuli no bulanda nelyo nga tuleumfwa ukuti tuli bacabe cabe. Alitulaya ifintu ifisuma ifingi ifingalenga tuleshipikisha nga natukwata amafya.—Esa. 65:17.
YEHOVA ALAMONA NGA NATULWALA
15. Bwafya nshi Hisekia akwete ubwalengele ukuti alile nga nshi?
15 Ilyo Hisekia uwali imfumu ya baYuda ali ne myaka 39, alilwele sana. Kasesema Esaya aile-eba Hisekia amashiwi ayo Yehova alandile aya kuti Hisekia tali no kupola, ali no kufwa. (2 Isha. 20:1) Hisekia takwete isubilo lya kupola. Ilyo Esaya aebele Hisekia aya amashiwi, Hisekia ali no bulanda sana kabili alililile nga nshi. Alipaapeete sana Yehova ukuti amwafwe.—2 Isha. 20:2, 3.
16. Bushe Yehova acitile shani ilyo Hisekia amupaapeete ninshi alelila?
16 Ilyo Yehova aumfwile ipepo ilyo Hisekia apepele, amona ne filamba ifyo alilile, alimumfwilile ubulanda kabili amwebele ati: “Ning’umfwa ipepo lyobe. Nimona ifilamba fyobe. Mona, nalakundapa.” Yehova alaile Hisekia ukupitila muli kasesema Esaya ukuti ali no kumulundilako imyaka kabili ali no kupususha Yerusalemu ku bena Asiria.—2 Isha. 20:4-6.
17. Bushe Yehova atwafwa shani nga ca kuti twalilwala sana? (Amalumbo 41:3) (Moneni ne cikope.)
17 Ifyo tulesambililako. Kuti mwacita shani nga ca kuti mwalilwala ubulwele ubumoneka kwati tabwakapole? Mulingile ukweba Yehova ifyo mumfwa. Akakutika nangu ca kuti ilyo mulepepa, mulelila no kulila. Baibo itweba ukuti “Shifwe wa luse kabili Lesa wa cisansamushi conse” akatusansamusha mu macushi yesu yonse. (2 Kor. 1:3, 4) Muno nshiku, te kuti twenekele ukuti Yehova alapwisha amafya yonse ayo tukwata. Lelo kuti twacetekela ukuti akalatwafwa. (Belengeni Amalumbo 41:3.) Yehova alabomfya umupashi wakwe uwa mushilo pa kutukosha, pa kutupeela amano na pa kutupeela umutende pa kuti twingatwalilila ukushipikisha. (Amapi. 18:14; Fil. 4:13) Na kabili alitulaya ukuti akapwisha amalwele yonse. Ifi atulaya nafyo filatusansamusha.—Esa. 33:24.
Yehova alasuka amapepo yesu pantu alatukosha, alatupeela amano kabili alalenga twakwata umutende (Moneni paragrafu 17)
18. Lilembo nshi ilimusansamusha nga namukwata ubwafya ubukalamba? (Moneni akabokoshi akaleti “ Amalembo Ayengatusansamusha nga Tulelila.”)
18 Amashiwi ayo Yehova aebele Hisekia yalimusansamwishe. Na ifwe bene kuti twasansamuka nga twabelenga amashiwi ayaba mu Cebo ca kwa Lesa. Yehova alisunga amashiwi ayasuma mu Cebo cakwe ayengatusansamusha nga tuli no bwafya. (Rom. 15:4) Ilyo nkashi umo uwa ku West Africa bamusangile no bulwele bwa kansa, alelila sana. Alandile ati: “Ilembo limo ilinsansamusha sana lya kwa Esaya 26:3. Nangu ca kuti tatukwata sana amaka pa mafya ayo tukwata, ili ilembo lilenga nacetekela ukuti Yehova kuti alenga twakwata umutende uwingalenga twateka imitima pa kuti twingashipikisha amafya ayo twingakwata.” Bushe kwaliba ilembo ilimusansamusha nga namukwata ubwafya ubukalamba, nelyo nga tamukwete isubilo lya kuti ifintu fikaba fye bwino?
19. Fisuma nshi Yehova atulaya?
19 Tuleikala mu nshiku sha kulekelesha, kabili kuti twaenekela ukuti ifintu ifilenga tulelila fikalafulilako fye. Nomba nga fintu tusambilile kuli Hana, Davidi na Imfumu Hisekia, Yehova alamona nga tulelila kabili na o wine alaba no bulanda. Alitutemwa pa mulandu wa kuti tulatwalilila ukuba aba cishinka nangu tukwate amafya kabili alebukisha ifilamba fyesu. E ico nga natukwata ubwafya ubukalamba, tulingile ukupepa kuli Yehova no kumulondolwela fyonse ifyo tuleumfwa. Tatufwile ukuitalusha ku ba bwananyina abatutemwa abo twaba nabo mu cilonganino. Na kabili nga tulebelenga Baibo, Yehova akalatusansamusha. Kuti twacetekela ukuti nga twatwalilila ukushipikisha, Yehova akatulambula. Pa fyo akatulambula paba no kukumuna ifilamba fyonse ku menso yesu ifyo tulila pa mulandu wa kuba no bulanda, pa mulandu wa kuti umuntu uo twacetekela atupondokela nelyo atukalifya na pa mulandu wa kulwala. (Ukus. 21:4) Pali ilya nshita tukalalukusha fye ifilamba pa mulandu wa kusekelela.
ULWIMBO 4 “Yehova E Mucemi Wandi”
