Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Bushe ca Cine Abaume Batatu Aba Mano Baliile Mu Kumona Yesu Ilyo Ali Akanya?

Bushe ca Cine Abaume Batatu Aba Mano Baliile Mu Kumona Yesu Ilyo Ali Akanya?

Ababelenga Ino Magazini Balepusha Ukuti

Bushe ca Cine Abaume Batatu Aba Mano Baliile Mu Kumona Yesu Ilyo Ali Akanya?

Amalyashi ya pali Krisimasi, ayo aba ku fyalo fya ku South America, Eastern Europe na ku Asia bashimika pa fyo cali ilyo Yesu afyelwe, yatila ishamfumu shitatu nelyo abaume batatu aba mano basendele ifya bupe fya mutengo ifya kupeela Yesu. Bushe aya malyashi ya cine? Bushe yalomfwana ne fyo Baibolo ilanda? Natumfwe.

Amabuuku yabili, e kutila Mateo na Luka, yalalondolola ifyo cali ilyo Yesu afyelwe. Aya mabuuku yalanda ukuti ni bakacema fye abali mu mpanga lwa mupepi e baile mu kumona Yesu ilyo afyelwe. Aba bantu abo beta ukuti ishamfumu nelyo aba mano, tabali ni mfumu, lelo baali bantu abalebukila ku ntanda, kabili Baibolo tayalanda impendwa baali. Aba bantu tabaile mu kumona Yesu ilyo fye afyelwe, ninshi ali mu ca kuliilamo ifitekwa, lelo ilyo baile mu kumumona, ninshi alikulako kabili aleikala mu ng’anda. Kabili filya baile mu kumumona, calengele ukuti ubumi bwa kwa Yesu bube mu bwafya!

Belengeni bwino bwino ifyacitike ilyo Yesu afyelwe ifyo kalemba wa Baibolo Luka alembele. Baibolo itila: “Mwali bakacema abali mu mpanga balelonda ifitekwa fyabo ubushiku. Awe apo pene malaika wa kwa Yehova aiminine apo bali, . . . malaika atile kuli bena: . . . ‘Mulesanga akanya nabakapomba mu nsalu kabili nakalaala mu ca kuliilamo ifitekwa.’ . . . Awe balimine baya bwangu bwangu, bayasanga Maria na Yosefe, na kanya nakasendama mu ca kuliilamo ifitekwa.”—Luka 2:8-16.

Ili lyashi litulangilila ukuti abalipo fye ni Yosefe, Maria, bakacema na Yesu uwali akanya. Luka talandapo ukuti kwali abantu na bambi.

Nomba moneni ilyashi lyalembwa muli Mateo 2:1-11 muli Baibolo ya Cibemba iya mu 1956. Pali ili lembo patila: “Ilyo Yesu afyalilwe mu Betlehemu wa mu Yudea, mu nshiku sha kwa Herode imfumu, moneni, aba mano ba ku Kabanga baishile ku Yerusalemu . . . Kabili ilyo baingile mu ng’anda, bamwene akana pamo na Maria nyina.”

Nga mwamona, apa Baibolo yatila “aba mano,” tayatila aba mano batatu,” kabili aba bantu abafumine ku kabanga babalile baya ku Yerusalemu, e lyo pa numa baisaya ku musumba wa Betelehemu ukwafyalilwe Yesu. Pa nshita aba mano bafikile ku Betelehemu, ninshi Yesu nakulako kabili tali umwa kuliila ifitekwa lelo ali mu ng’anda.

Na kabili, nangu ca kuti Baibolo ya Cibemba iya mu 1956 ita abaishile mu kumona Yesu ukuti abaume “ba mano,” mu ma Baibolo yambi babomfya ishiwi lya kuti “ba Magi” nelyo ukuti “ababukila ku ntanda.” Icitabo ca kuti A Handbook on the Gospel of Matthew (Ibuuku Lilanda pa Fyalembwa mwi Buuku lya kwa Mateo) citila, amashiwi ya kutila “aba mano” nga kukonka “iciGriki, yalosha kuli bashimapepo abena Persia abaishibishe ukubukila ku ntanda.” Icitabo cimbi ica The Expanded Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words citila amashiwi ya kuti “aba mano,” yapilibula “abantu abacita ifya majiki, abacita ifinjelengwe, abaishibisha ifya manga.”

Nangu ca kutila ukubukila ku ntanda no buloshi fyaliseeka na lelo line, Baibolo ilatusoka ukutaluka kuli ifi fintu. (Esaya 47:13-15) Ukucita ifya musango uyu kupepa imipashi kabili Yehova Lesa alifipata icine cine. (Amalango 18:10-12) E mulandu wine kushabelele malaika wa kwa Lesa uwaile-eba abalebukila ku ntanda ukuti Yesu nafyalwa. Lelo Lesa alibasokele mu ciloto ukuti bebwelela ku Mfumu yabipa Herode, pantu yalefwaya ukwipaya Yesu. E ico “bapitile inshila imbi pa kubwelela ku calo ca ku mwabo.”—Mateo 2:11-16.

Bushe Abena Kristu ba cine bafwile ukulashimikako amalyashi yaseeka pa kufyalwa kwa kwa Yesu ayashili ya cine? Awe nakalya.