Ukuba ne Cikuuku—Kwalicindama Kuli Lesa

ICIKUUKU ca bashikulubantu bamo ifi califikile umulumendo wa ku Japan pa mutima. Papitile fye imyaka iinono ukutula apo aba bashikulubantu baishile mu Japan kabili pali iyi nshita ninshi tabalaishibisha no kulanda iciJapanese. Na lyo line, cila mulungu baleya mu kusambilisha uyu mulumendo Baibolo. Pa kwasuka amepusho ayengi ayo aleipusha, balemwentula kabili baleba ne cikuuku sana.

Icikuuku ca aba bamishonari califikile sana umulumendo pa mutima ica kuti takatale alaba. Uyu mulumendo atampile ukutontonkanya ukuti: ‘Nga ca kuti Baibolo kuti yalenga umuntu ukuba ne cikuuku ca musango yu, ninshi mfwile ukutendeka ukusambilila Baibolo.’ Ici calengele ukuti afwaishe ukusambilila ifyo ashaishibe. Kanshi icikuuku cilafika abantu pa mutima kabili cilalenga bacitapo cimo ukucila ne fyo bengacita nga baumfwa fye ifyebo.

Lesa Aliba ne Cikuuku

Mu cifyalilwa fye abantu balaba ne cikuuku kuli balupwa lwabo. Lelo, icishinka ca kuti icikuuku mibele iya kwa Lesa. Yesu atile Wishi wa ku muulu wa cikuuku, te ku bantu fye abamutemwa lelo na “ku bashitasha.” Yesu aebele abasambi bakwe ukuba aba cikuuku nga filya Lesa aba, atile: “Mufwile ukuba abapwililika, ifyo na Shinwe wa mu muulu aba uwapwililika.”—Luka 6:35; Mateo 5:48; Ukufuma 34:6.

Apo abantu bapangwa mu cipasho ca kwa Lesa, kuti baba ne cikuuku nga filya Lesa aba. (Ukutendeka 1:27) Kanshi kuti twapashanya Lesa kabili kuti tuleba ne cikuuku na ku bantu abashili balupwa lwesu. Baibolo itila icikuuku caba pa fisabo fya mupashi uwa mushilo uwa kwa Lesa nelyo amaka ayo Lesa abomfya pa kucita ifintu. (Abena Galatia 5:22) E ico umuntu kuti aba ne cikuuku nga alesambilila pali Lesa, Kabumba wesu, ica kuti apalama na kuli ena.

Kwena mu cifyalilwa fye abantu balaba ne cikuuku, lelo na kabili ukuba ne cikuuku kwalicindama sana na kuli Lesa. E mulandu wine atwebela ukuti ‘tulebelana icikuuku.’ (Abena Efese 4:32) Na kabili Baibolo ilatucinkulako ukuti: “Mwilaba ukulapokelela abeni,” nelyo ukuba ne cikuuku ku bantu abo tushaishiba.—AbaHebere 13:2.

Apo tuleikala mu calo umwafula abantu abashitasha kabili abashaba ne cikuuku, bushe kuti twaba ne cikuuku kuli bambi, ukubikako na bantu abo tushaishiba? Cinshi cingatwafwa ukuba ne cikuuku? Na kuba, mulandu nshi tulingile ukubela aba cikuuku?

Ukuba ne Cikuuku Kwalicindama Kuli Lesa

Ilyo umutumwa Paulo alandile pa kuba ne cikuuku ku bo tushaishiba, asosele no kuti: “E mo bamo bapokelele bamalaika ukwabula ukwishiba.” Bushe kuti mwaumfwa shani nga bamwebele ukuti mukapokelela bamalaika? Ilyo Paulo asosele aya mashiwi akonkeshepo na mashiwi ya kuti “ukwabula ukwishiba.” Mu nshila imbi alesosa ukuti, nga tuleba ne cikuuku kuli bambi, ukubikako na bantu tushaishiba, kuti twalambulwa mu nshila iyo tushile-enekela no kwenekela.

AmaBaibolo ayengi ayakwata ifisontelelo yalanga ukuti Paulo alelanda pa lyashi lyaba mu Ukutendeka ifipandwa 18 na 19 ililanda pali Abrahamu na Lote. Ifi fipandwa fibili filanga ukuti bamalaika baishile kuli aba baume ku kubeba amashiwi ayacindama sana. Abrahamu, baishile mu kumweba pa fyo ubulayo bwa kwa Lesa ubulanda pa mwana bwali no kufikilishiwa,  e lyo Lote baishile mu kumweba pa fyo Lesa ali no kumupususha ilyo ali no konaula imisumba ya Sodomu na Gomora.—Ukutendeka 18:1-10; 19:1-3, 15-17.

Nga mwabelenga ifi fipandwa fibili, mwalamona ukuti bonse babili Abrahamu na Lote bali ne cikuuku ku bapitanshila abo bashaishibe no kwishiba. Kwena kale sana, ukutangata abalendo na bapitanshila, nampo nga fibusa, balupwa, nelyo abo bashaishibe, kwali lutambi kabili uuli onse e fyo alingile ukucita. Na kuba, Amafunde ya kwa Mose yatile abena Israele balingile ukubika amano ku fyalekabila abashali bena Israele abo baleikala nabo. (Amalango 10:17-19) Na lyo line, ifyo Abrahamu na Lote bacitile, fyalicilile pa fyaishileba mu mafunde. Balibombeshe pa kuti fye babe ne cikuuku ku bantu abo bashaishibe, kabili Lesa alibapaalile.

Ifyo Abrahamu acitile fyalengele ukuti Lesa amupaale pa ku mupeela umwana kabili na ifwe bene twalipaalilwamo. Mu nshila nshi? Abrahamu no mwana wakwe Isaki balibombele umulimo uukalamba mu kufikilisha ubufwayo bwa kwa Lesa. Baishileba ifikolwe fya kwa Mesia, e kutila Yesu. Na kabili imilimo yabo iya citetekelo yalelangilila ifyo Lesa ali no kulanga ukutemwa ne cikuuku pa kupususha abantunse.—Ukutendeka 22:1-18; Mateo 1:1, 2; Yohane 3:16.

Aya malyashi yalanga sana ifyo Lesa enekela kuli bonse abo atemwa ne fyo acindamika icikuuku. Apo ukuba ne cikuuku kwalicindama kuli Lesa, kanshi ifwe bonse tufwile ukuba aba cikuuku.

Ukuba ne Cikuuku Kulatwafwa Ukwishiba Lesa Bwino

Baibolo itila shino nshiku tuleikalamo ni “nshita ishayafya nga nshi,” umo abantu abengi baba “abashitasha, abashaba na cishinka, abashatemwa abantu.” (2 Timote 3:1-3) Ukwabula no kutwishika mulakumanya abantu ba musango yu cila bushiku. Na lyo line, uyu te mulandu twingafililwa ukuba ne cikuuku kuli bambi. Baibolo yeba Abena Kristu ukuti: “Mwilabwesesha ububi pa bubi. Muletontonkanishisha kabela ukucita ifyo abantu bonse balemona ukuti fisuma.”—Abena Roma 12:17.

Tufwile ukubombesha pa kuti tube ne cikuuku kuli bonse. Baibolo itila: “Onse uwakwata ukutemwa . . . ninshi alishiba Lesa,” kabili inshila imo iyo tulangilamo ukutemwa kuba ne cikuuku kuli bambi. (1 Yohane 4:7; 1 Abena Korinti 13:4) Kanshi nga tuli ne cikuuku kuli bambi, tuleshiba bwino Lesa, kabili ici cilalenga twaba ne nsansa nga nshi. Mu Lyashi lya pa Lupili, Yesu atile: “Balipaalwa aba cikuuku, pantu bakabalanga icikuuku. Balipaalwa abasanguluka imitima, pantu bakamona Lesa.”—Mateo 5:7, 8, ukulingana na Baibolo ya Young’s Literal Translation.

Tontonkanyeni pa fyacitile Aki, umukashana wa ku Japan uwaupwa kabili uwakwata na bana  babili abaume. Ilyo banyina bafwile mu kupumikisha, ali no bulanda nga nshi. Limo taleumfwa bwino ica kuti aleya mu kumonana na badokota. Mu kuya kwa nshita, mu bwina mupalamano mwakuukile abanakashi abafwililwe abalume mu busanso kabili abakwete abana abaice basano. Aki alyumfwile sana uluse kabili alyeseshe na maka pa kuti abe icibusa kuli aba banakashi na ku bana babo bene. Alecita ifili fyonse ifyo engakwanisha ku kwafwa ulu lupwa, pamo nga ukubapeelako ifya kulya, ifya kufwala, ne fintu fimbi. Ukucita ifi kwalengele ukuti Aki aleke ukuba sana no bulanda. E lyo aishibe ukuti aya mashiwi ya mu Baibolo ya cine, ayatila: “Mwaba insansa ishingi mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela.” (Imilimo 20:35) Kanshi ukuba ne cikuuku kuli bambi kuti kwalenga mwasansamuka nga muli no bulanda.

‘Ninshi Muleashimisha Yehova’

Tamufwile ukupoosapo indalama ishingi no kubomfya sana amaka pa kuba ne cikuuku. Ukumwentula fye, amashiwi ya cisansamushi, ukwafwilishako bambi, ukubapeelako ubupe ubunono, nelyo fye ukuleka ukuti bambi babalilepo ukucita ifyo mulefwaya ukucita, e kwingakabilwa fye. Nga kwacitika fimo e lyo tamwishibe bwino ifyo mwingasosa nelyo ukucita, icingawamisha ukucita kuba ne cikuuku. Ukuba ne cikuuku kwalifikile sana umulumendo pa mutima uo tulandilepo pa kubala. Nangu ca kuti mishonari taishibishe iciJapanese, ukuba ne cikuuku kwalengele ukuti alefika abantu pa mutima. Kanshi e mulandu wine Lesa enekela abamupepa “ukutemwa icikuuku”!—Mika 6:8.

Ku calo cimo ica ku Asia kwaliba ipinda ilitila: “Ukusosa fye ishiwi limo cikuuku cikuuku kuti kwalenga imyeshi itatu iya mu nshita sha mpepo ukukaba.” Ili ipinda lipilibula ukuti ukuba ne cikuuku mu tuntu utunono, kulafika sana abantu pa mutima. Nga tuleba ne cikuuku ukufuma pa nshi ya mutima, maka maka nga twalitemwa na Lesa, tukaba ne nsansa kabili na bantu tulelanga icikuuku nabo bene bakaba ne nsansa. Na lintu bamo bashitashishe pa cikuuku mwabalanga, te kutila ninshi mwaicusha fye. Ukuba ne cikuuku kwalicindama kuli Lesa. Baibolo itweba ukuti nga tuleba ne cikuuku ukufuma pa nshi ya mutima wesu, ninshi ‘tuleashimisha Yehova.’ (Amapinda 19:17) Kanshi mulemona inshila isho mwingalangilamo icikuuku kuli bambi.

[Amashiwi pe bula 20]

Nga tamwishibe bwino ifyo mwingasosa nelyo ukucita, icingawamisha ukucita kuba ne cikuuku

[Icikope pe bula 19]

Ukuba ne cikuuku kwalengele ukuti Abrahamu bamupaale nga nshi

[Icikope pe bula 20]

Nga tuleba ne cikuuku kuli bambi ninshi ‘tuleashimisha Yehova’