Unom ka Paagi Aron Magmalamposon

MAISIP ka nga malamposon kon nagsubay ka sa kinamaayohang dalan sa kinabuhi, nga mao ang pagpadapat sa mga sukdanan sa Diyos ug ang pagkinabuhi sumala sa iyang katuyoan alang kanato. Ang Bibliya nag-ingon nga ang usa nga nagsubay niini nga kinabuhi “mahisama gayod sa usa ka kahoy nga natanom sa daplin sa kasapaan sa tubig, nga mobunga sa iyang panahon ug ang iyang mga dahon dili malaya, ug ang tanan nga ginabuhat niya magmalamposon.”​—Salmo 1:3.

Bisag kita dili hingpit ug masayop, kita mahimong magmalamposon! Gusto ka bang magmalamposon? Kon mao, ang mosunod nga unom ka prinsipyo sa Bibliya makatabang kanimo sa pagkab-ot niana, nga nagpakita nga ang mga pagtulon-an sa Bibliya maoy kaalam gayod gikan sa Diyos.​—Santiago 3:17.

1. Ibutang sa Hustong Lugar ang Kuwarta

“Ang gugma sa salapi maoy gamot sa tanang matang sa makadaot nga mga butang, ug tungod sa pagpangab-ot niini nga gugma ang pipila . . . nagtusaktusak sa ilang kaugalingon sa daghang kasakitan.” (1 Timoteo 6:10) Matikdi nga dili kuwarta ang problema​—kay ato kining gikinahanglan sa pagsustento kanato ug sa atong mga pamilya—​kondili ang pagkamahigugmaon ug salapi. Kon mahigugmaon kag salapi, ang kuwarta imong gihimong agalon o diyos.

Sumala sa gipakita sa unang artikulo niini nga serye, ang mga tawo nga nagtuong malamposon sila kay daghan silag kuwarta, sa pagkatinuod, morag naggukod lang ug hangin. Gawas nga mahigawad lang sila, matusak-tusak usab sila ug daghang kasakitan. Pananglitan, samtang nangamas taman sa ginhawa aron madato, kasagarang isakripisyo sa mga tawo ang ilang pamilya ug mga higala. Ang uban kulag tulog​—tingali tungod sa trabaho o kaha sa kabalaka. “Matam-is ang pagkatulog sa tawo nga nagkugi, diyutay man o daghan ang iyang kaonon; apan ang bahandi sa dato dili magpakatulog kaniya,” nag-ingon ang Ecclesiastes 5:12.​—Hebrew Names Version.

Ang salapi maoy mapintas ug malimbongon nga agalon. Si Jesu-Kristo naghisgot bahin sa “malimbongong gahom sa mga bahandi.” (Marcos 4:19) Sa laing pagkasulti, ang bahandi morag makahatag ug kalipay, apan ang tinuod dili diay. Busa kini makapukaw sa usa sa pagpangitag mas daghan pang kuwarta. “Walay igong salapi ang makatagbaw sa tawo nga mahigugmaon ug salapi,” nag-ingon ang Ecclesiastes 5:10.​—The New English Bible.

Sa ato pa, ang pagkamahigugmaon ug salapi moresulta lang sa ulahi ug kaguol, kahigawad, o kaha krimen. (Proverbio 28:20) Ang tawo malipayon ug malamposon kon siya mahinatagon, mapinasayloon, maayog moralidad, mahigugmaon, ug may maayong relasyon sa Diyos.

2. Magmahinatagon

“Adunay labaw nga kalipay sa paghatag kay sa pagdawat.” (Buhat 20:35) Mobati kag daklit nga kalipay kon mohatag ka panagsa, apan ang tawo nga mahinatagon ug espiritu malipayon kanunay. Atong ikapasundayag ang atong pagkamahinatagon sa daghang paagi. Usa sa labing maayong mga paagi, ug kasagarang labing gipabilhan, mao ang paggamit sa atong panahon alang sa uban.

Human masusi ang daghang pagtuon bahin sa pagkamahunahunaon, pagkamalipayon, ug kahimsog, ang tigpanukiduki nga si Stephen G. Post nakaingon nga ang pagkahimong mahunahunaon ug matinabangon may kalabotan sa pagbaton ug taas nga kinabuhi, malipayong tinamdan, himsog nga panglawas ug hunahuna, ug pagkadili-magul-anon.

Dugang pa, ang mga mahinatagon dili makabsan sa ilang mga panginahanglan. Ang Proverbio 11:25 nag-ingon: “Ang tawong mahinatagon magmauswagon; siya nga magahupay sa uban pagahupayon usab.” (New  International Version) Sumala pa niana, ang tinuod nga mahinatagon​—nga dili maghulat ug balos—​pabilhan ug higugmaon, ilabina sa Diyos.​—Hebreohanon 13:16.

3. Magmapinasayloon

‘Magmapinasayloon kamo sa usag usa kon kamo adunay reklamo batok sa lain. Ingon nga si Jehova nagpasaylo kaninyo, magpasaylo usab kamo.’ (Colosas 3:13) Ang mga tawo karon kasagaran dili mapinasayloon, kondili mapanimaslon. Unsay resulta niini? Ang panginsulto baslan ug panginsulto, ug ang daotan baslan ug daotan.

Dili kay kutob ra diha ang kadaot. Ang The Gazette sa Montreal, Canada, nag-ingon: “Sa dihang giobserbahan ang kapin sa 4,600 ka tawo nga nag-edad ug 18 ngadto sa 30 anyos, nasayran [sa mga tigpanukiduki] nga ang mga tawo nga masuk-anon, magul-anon ug salbahis” daot usab ug mga baga. Sa pagkatinuod, ang pipila sa makadaot nga mga epekto mas grabe pa kay sa hinabako! Busa, kon ang usa mapinasayloon, maayo siyag relasyon sa uban ug himsog usab ug panglawas!

Sa unsang paagi mahimo kang mas mapinasayloon? Pagsugod pinaagi sa pagsusi sa imong kaugalingon. Makapasuko ka ba usahay sa uban? Dili ka ba magpasalamat nga ila kang gipasaylo? Busa, nganong dili ka usab magpasaylo? (Mateo 18:21-35) Importante usab ang pag-ugmad ug pagpugong sa kaugalingon. “Pag-ihap ug napulo” o kontrolaha ang imong kasuko sa ubang paagi. Ug isipa nga usa ka hiyas ang pagpugong sa kaugalingon. “Siya nga mahinay sa kasuko mas maayo pa kay sa tawong gamhanan,” nag-ingon ang Proverbio 16:32. “Mas maayo pa kay sa tawong gamhanan”​—dili ba kalamposan na kana?

4. Sunda ang mga Sukdanan sa Diyos

“Ang kasugoan ni Jehova hinlo, nga nagapadan-ag sa mga mata.” (Salmo 19:8) Sa yanong pagkasulti, ang mga sukdanan sa Diyos makaayo kanato sa pisikal, mental, ug emosyonal nga paagi. Gawas pa niana, kini manalipod kanato batok sa makadaot nga mga bisyo sama sa pag-abuso sa droga, paghubog-hubog, seksuwal nga imoralidad, ug pagtan-awg pornograpiya. (2 Corinto 7:1; Colosas 3:5) Kini moresulta ug krimen, kakabos, kawalay-pagsalig, pagkabungkag sa pamilya, mental ug emosyonal nga mga problema, sakit, ug ahat nga kamatayon.

Sa laing bahin, kadtong mosunod sa mga  sukdanan sa Diyos dunay maayo ug lig-ong mga relasyon, may pagtahod sa kaugalingon ug malinawon ug hunahuna. Ang Diyos nag-ingon sa Isaias 48:17, 18 nga siya “ang Usa nga nagtudlo kanimo aron ikaw makabaton ug kaayohan, ang Usa nga nagpalakaw kanimo sa dalan nga angay mong pagalaktan.” Ug siya midugang: “Oh kon ikaw mamati lamang unta gayod sa akong mga sugo! Niana ang imong kalinaw mahimong sama gayod sa usa ka suba, ug ang imong pagkamatarong sama sa mga balod sa dagat.” Buot gayod sa atong Maglalalang ang labing maayo para kanato. Buot niya nga kita ‘molakaw sa dalan’ sa tinuod nga kalamposan.

5. Ipakita ang Dili-Mahakogong Gugma

“Ang gugma nagapalig-on.” (1 Corinto 8:1) Unsaon na man lang kon ang kinabuhi walay gugma? Sa pagkatinuod, wala gayoy kahulogan kanang kinabuhia! “Kon ako . . . walay gugma [sa uban], ako walay kapuslanan,” misulat ang Kristohanon nga si apostol Pablo nga giinspirar sa Diyos.​—1 Corinto 13:2, 3.

Ang matang sa gugma nga gitumong dinhi dili ang gugma may kalabotan sa sekso, nga adunay hustong lugar sa kinabuhi. Hinunoa, kini maoy tiunay ug lig-on gayod nga gugma nga gipasukad sa diyosnong mga prinsipyo. a (Mateo 22:37-39) Dugang pa, kini nga gugma buhi, nga magpalihok sa tawo sa pagpasundayag niini. Si Pablo miingon nga kini usab mainantoson ug maluloton. Kini dili abughoan ug dili magarbohon. Unahon niini ang kaayohan sa uban, ug kini dili daling mahiubos kondili mapinasayloon. Kining matanga sa gugma makapalig-on gayod. Dugang pa, kini makatabang kanato sa paghupot ug maayong relasyon sa uban, ilabina sa mga sakop sa atong pamilya.​—1 Corinto 13:4-8.

Para sa mga ginikanan, ang gugma nagkahulogan ug mapinanggaong pagbati sa ilang mga anak ug sa paghatag ug klaro, pinasukad sa Bibliya nga mga giya sa moral ug sa pamatasan. Ang mga anak nga gimatuto niining paagiha tawhay ug pagbati ug masaligon nga lig-on sila ug pamilya, ug mobati sila nga tinuod nga gihigugma ug gipabilhan.​—Efeso 5:33–6:4; Colosas 3:20.

Si Jack, usa ka batan-ong taga-Amerika, nagdako sa usa ka pamilya nga nagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya. Sa dihang nagkinaugalingon na siya, gisulatan ni Jack ang iyang mga ginikanan. Kini ang bahin sa iyang gisulat: “Naningkamot gayod ako sa pagtuman sa sugo [sa Bibliya]: ‘Pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan . . . ug maayo ang imong dangatan.’ (Deuteronomio 5:16) Tawhay ang akong kinabuhi. Ug karon nakasabot ako nga kini maoy tungod sa inyong kinasingkasing ug mahigugmaong pagmatuto kanako. Daghang salamat sa inyong paningkamot sa pag-atiman kanako.” Kon ginikanan ka, unsay imong bation kon makadawat kag sulat nga sama niana? Dili ba molukso ang imong kasingkasing sa kalipay?

Ang gugma nga gipasukad sa prinsipyo ‘magmaya sa kamatuoran’​—kamatuoran bahin sa Diyos nga makita diha sa Bibliya. (1 Corinto 13:6; Juan 17:17) Sa pag-ilustrar: Nabasa sa usa ka magtiayon nga may suliran sa kaminyoon ang giingon ni Jesus diha sa Marcos 10:9: “Kon unsay gihiusa pagyugo sa Diyos [diha sa kaminyoon] ayaw ipabulag ni bisan kinsang tawo.” Karon kinahanglang ilang susihon ang ilang mga  kasingkasing. Sila ba ‘nagmaya gayod sa kamatuoran sa Bibliya’? Ila bang lantawon ang kaminyoon ingong sagrado sama sa paglantaw sa Diyos niini? Andam ba sila sa pagsulbad sa ilang mga suliran sa mahigugmaong paagi? Kon mao, ang ilang kaminyoon mahimong magmalamposon ug sila magmalipayon.

6. Magmahunahunaon sa Imong Espirituwal nga Panginahanglan

“Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan.” (Mateo 5:3) Lahi sa mga mananap, ang mga tawo dunay kapasidad sa pagsabot ug pagpabili sa espirituwal nga mga butang. Busa kita makapangutana, Unsay katuyoan sa kinabuhi? Aduna bay Maglalalang? Unsay mahitabo kanato dihang mamatay kita? Unsa may anaa sa umaabot?

Sa tibuok kalibotan, naamgohan sa minilyong sinserong mga tawo nga ang mga tubag nianang mga pangutanaha makita diha sa Bibliya. Pananglitan, ang kataposang pangutana nalangkit sa katuyoan sa Diyos alang sa mga tawo. Unsa ang maong katuyoan? Nga ang yuta himoong usa ka paraiso nga puy-an sa walay kataposan sa mga tawo nga nahigugma sa Diyos ug sa iyang mga sukdanan. Ang Salmo 37:29 nag-ingon: “Ang mga matarong magapanag-iya sa yuta, ug sila magapuyo sa ibabaw niini hangtod sa kahangtoran.”

Tin-aw nga buot sa atong Maglalalang nga kita dili lang magmalamposon kutob sa 70 o 80 ka tuig. Gusto niya nga kita magmalamposon hangtod sa hangtod! Busa panahon na nga magtuon ka bahin sa imong Maglalalang. Si Jesus miingon: “Kini nagkahulogan ug kinabuhing walay kataposan, ang ilang pagkuha ug kahibalo bahin kanimo, ang bugtong matuod nga Diyos, ug sa usa nga imong gipadala, si Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Samtang magtuon ka bahin niana nga kahibalo ug magpadapat niana diha sa imong kinabuhi, imong mahibaloan nga ‘ang panalangin ni Jehova mao ang makapadato, ug dili niya kana dugangan ug kasakit.’​—Proverbio 10:22.

[Footnote]

[Kahon sa panid 7]

DUGANG NGA MGA PRINSIPYO NGA MAGHIMO KANIMONG MALAMPOSON

◼ Kahadloki ang Diyos. “Ang pagkahadlok kang Jehova maoy sinugdanan sa kaalam.”​—Proverbio 9:10.

◼ Pilia pag-ayo ang imong mga higala. “Siya nga nagalakaw uban sa mga tawong maalamon mahimong maalamon, apan siya nga may pakiglabot sa mga hungog mahisugamak sa kadaot.”​—Proverbio 13:20.

◼ Ayaw paghinobra. “Ang palahubog ug ang ulitan modangat sa kakabos.”​—Proverbio 23:21.

◼ Ayaw panimalos. “Ayaw balosi si bisan kinsa ug daotan tungod sa daotan.”​—Roma 12:17.

◼ Pagkugi. “Kon adunay dili buot magtrabaho, ayaw usab siya pakan-a.”​—2 Tesalonica 3:10.

◼ Ipadapat ang Bulawanong Lagda. “Ang tanang butang nga buot ninyo nga pagabuhaton sa mga tawo nganha kaninyo, kinahanglang pagabuhaton usab ninyo sa ingon ngadto kanila.”​—Mateo 7:12.

◼ Pugngi ang imong dila. “Siya nga buot mahigugma sa kinabuhi ug makakitag maayong mga adlaw, papugngi kaniya ang iyang dila gikan sa daotan.”​—1 Pedro 3:10.

[Kahon/​Hulagway sa panid 8]

ANG GUGMA MAAYONG TAMBAL

Ang doktor ug awtor nga si Dean Ornish misulat: “Ang gugma ug suod nga relasyon sa uban makapasakit ug makapaayo kanato, makapaguol ug makapalipay, makapaantos ug makapahupay. Kon dunay bag-ong tambal nga samag epekto niini, ireseta gayod kini sa halos tanang doktor. Mahimo silang ikiha kon dili nila kini ireseta.”

[Kahon/​Mga hulagway sa panid 9]

NAHAW-AS SA KAWALAY-PAGLAOM

Dihang gisangka ang gubat sa ilang nasod, si Milanko, nga nagpuyo sa kayutaan sa Balkan, nagsundalo. Tungod sa iyang kaisog, siya gianggaan ug Rambo, ang bida sa usa ka mapintas nga salida. Apan sa ngadto-ngadto, si Milanko nahigawad sa militar tungod sa korapsiyon ug pagkasalingkapaw nga iyang nakita. Siya misulat: “Tungod niana, ako naghuboghubog, nanigarilyo, nagdroga, nanugal, ug namabaye. Nadaot gayod ang akong kinabuhi ug wala ako mahibalo kon unsaon nako pagtul-id kini.”

Nianang labing malisod nga kahimtang sa iyang kinabuhi, si Milanko nagsugod sa pagbasag Bibliya. Dayon, sa miduaw siya iyang ig-agaw, nakakita siyag magasin nga Bantayanang Torre, nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova. Nainteres siya sa iyang nabasa ug wala madugay nagtuon siya sa Bibliya uban sa mga Saksi. Ang kamatuoran sa Bibliya nakatabang kaniya nga magmalipayon ug magmalamposon. “Kini nakahatag kanako ug bag-ong kusog,” siya miingon. “Akong gibiyaan ang tanan nakong bisyo, gibag-o ang akong kinabuhi, ug nagpabawtismo ingong Saksi ni Jehova. Wala na ako tawgang Rambo sa mga tawo nga nakaila nako kaniadto, apan ila akong gitawag ug Bunny​—ang akong angga sa bata pa ako—​kay malumo na ako karon.”