Nahibalo Ka Ba?

Unsa ang “hilo nga sanag-pula gikan sa coccus” nga subsob gihisgotan sa basahon sa Exodo?

▪ Sumala sa asoy sa Bibliya, ang tabil sa tolda nga nagsilbing bungbong ug pultahan sa tabernakulo, ang karaang sentro sa pagsimba sa Israel, maoy gama sa “asul nga hilo ug balhibo sa karnero nga tininag morado ug hilo nga sanag-pula gikan sa coccus ug pinong lino nga linubid.” (Exodo 26:1; 38:18) Ang “balaang mga besti” sa mga saserdote maoy gama usab sa “hilo nga sanag-pula gikan sa coccus.”—Exodo 28:1-6.

Ang sanag-pula gikan sa coccus, nga nailhan usab ingong kermes, maoy usa ka tina nga hayag-pula ang kolor. Ang maong tina gikuha gikan sa lawas sa bayeng mga insekto sa pamilyang Coccidae. Kining walay pako nga mga insekto nagpuyo sa kermes oak tree (Quercus coccifera), nga makita sa Middle East ug Mediterranean Coast. Ang sanag-pula nga kolor anaa sa mga itlog sa mabdos nga baye. Nianang kahimtanga, ang insekto morag berry, nga samag gidak-on ug porma sa gisantes, nga nagtapot sa mga dahon ug gagmayng sanga sa kermes oak. Sa dihang kini pigsaton, ang mga insekto mopagulag sanag-pula nga kolor, nga matunaw sa tubig ug magamit sa pagtinag panapton. Ang Romanong historyano nga si Pliny the Elder naghisgot bahin sa hilo nga sanag-pula gikan sa coccus ug nag-isip niana nga usa sa pinangitang mga kolor sa iyang adlaw.

Kinsa sa mga magsusulat sa Kristohanon Gregong Kasulatan ang presente sa Pentekostes 33 C.E.?

▪ Posible nga unom sa walo ka magsusulat niining bahina sa Kasulatan ang presente.

Sumala sa asoy sa Buhat, si Jesus nagsugo sa iyang mga tinun-an: “Ayaw pagbiya sa Jerusalem, kondili padayong hulata ang gisaad sa Amahan.” (Buhat 1:4) Ang maong asoy nagpakita nga ang nahimong magsusulat sa ulahi nga si Mateo, Juan, ug Pedro mituman niining sugoa ug nagtigom “sa samang dapit,” kauban ang uban pang tinun-an. Presente usab ang mga igsoon ni Jesus sa inahan. (Buhat 1:12-14; 2:1-4) Ang duha kanila, si Santiago ug Judas, sa ulahi misulat ug duha ka basahon sa Bibliya nga ginganlan sa ilang ngalan.—Mateo 13:55; Santiago 1:1; Judas 1.

Sa iyang Ebanghelyo, si Marcos naghisgot sa usa ka batan-ong lalaki nga mikalagiw sa gabii nga gidakop si Jesus. Dayag nga iyang kaugalingon ang iyang gitumong, sanglit ang ubang tinun-an mibiya na kang Jesus. Busa, mopatim-aw nga si Marcos taudtaod nang nahimong tinun-an, ug posible nga presente siya sa Pentekostes.

Ang duha pa ka magsusulat sa inspiradong Kristohanon Gregong Kasulatan mao si Pablo ug si Lucas. Sa Pentekostes 33 C.E., si Pablo dili pa sumusunod ni Kristo. (Galacia 1:17, 18) Dayag usab nga dili presente si Lucas, kay wala man niya iapil ang iyang kaugalingon niadtong “mga saksing-nakakita” sa ministeryo ni Jesus.—Lucas 1:1-3.

[Hulagway sa panid 22]

Mga insektong gigamit sa paghimog tina

[Credit Line]

Courtesy of SDC Colour Experience (www.sdc.org.uk)

[Hulagway sa panid 22]

Si Pedro nga nagpakigpulong sa Pentekostes 33 C.E.