Bible owụt ke ifọnke owo ndisisịk n̄kpọ nnịm. Enye ọdọhọ ete: “Owo eke esede ofụm idisuanke n̄kpasịp; owo eke onyụn̄ esede ikpaenyọn̄ idikpen̄eke ukpen̄e.”—Ecclesiastes 11:4.

 Se se ikemede ndinam owo esịk n̄kpọ enịm mi, nyụn̄ se se akpanamde man etre ndisisịk n̄kpọ nnịm.

 Ke nditịn̄ ofụri akpanikọ, isimemke ndinam ndusụk n̄kpọ; emi esinam ẹsịk mmọ ẹnịm. Edi kere se akpanamde.

•   Nam n̄kpri n̄kpri. N̄kaiferi kiet emi ekerede Melissa ọdọhọ ete: “Idem ekpededi ini ọmọn̄ idụhe, mmesidomo ndinam ọkpọkọm n̄kpọ kiet.”

•   Tọn̄ọ idahaoro. N̄kaiferi kiet emi ekerede Vera ọdọhọ ete: “Ama ọdọdiọn̄ọ se oyomde ndinam, tọn̄ọ nam idahaoro, ọkpọkọm edi ndiwewet enye nnịm man udufre.”

•   Yom un̄wam. Ekeme ndidi ete ye eka fo ye mme andikpep ẹma ẹnam utọ n̄kpọ emi. Neme ye mmọ man ẹn̄wam fi. Mmọ ẹkeme ndinọ fi mme ekikere emi ẹdin̄wamde fi anam se oyomde ndinam.

 Ekikere en̄wen Abbey emi edide n̄kaiferi isua 17 ọdọhọ ete: “Wet se oyomde ndinam. Emi oyoyom fi enyene iwụk ke se anamde. Ndiwet n̄kpọ nnịm ayan̄wam fi anam se akpanamde ke ini akpanamde.”

 Ediwak ini, se anade anam ekeme ndimụm fi umiọn̄. Nso ke akpanam edieke se oyomde ndinam ọmiọn̄ọde fi? Nam emi ise.

•   Kere ufọn emi edidiade edieke anamde enye ke ini. Ke uwụtn̄kpọ, kere nte edinemde fi ke idem ama okokụre se enyenede ndinam. N̄kaiferi emi ekerede Amy ọdọhọ ete: “Esinem mi etieti mma n̄kokụre se nnyenede ndinam ke ini m̀mê mbemiso usen emi n̄kpokụrede. Mmesiduọk odudu do ndien.”

•   Ti se iditịbede ama esịk n̄kpọ enịm. Ndisịk n̄kpọ enịm edi ndimen afanikọn̄ ndian ye afanikọn̄, ndien udûkụreke n̄kpọ oro. Bible ọdọhọ ete: “Se ededi eke owo ọtọde, oro ke enye edinyụn̄ ọdọk.”—Galatia 6:7.

•   Da nte usen oro okpokụrede n̄kpọ oro enen̄ede ekpere. Alicia ọdọhọ ete: “Se isin̄wamde mi edi ndinam nte ke usen oro n̄kpokụrede se nnyenede ndinam enen̄ede ekpere. Emi esin̄wam mi n̄kụre n̄kpọ mbemiso usen oro n̄kpokụrede.”

 Nam emi ise: Alexis ọdọhọ ete: “Edieke enen̄ede oyom ndikụre n̄kpọ, oyokụre. Biere ke idụhe n̄kpọ ndomokiet emi edikpande fi ndinam se akpanamde. Emi esin̄wam mi n̄kụre se n̄kaduakde ke ini.”

 Akparawa kiet emi ekerede Nathan ọdọhọ ete: “Kpukpru owo ẹsụk ẹdọhọ ke nsinamke se n̄kpanamde ke ini. Mmọ idiọn̄ọke ke nnyeneke ini!” Edieke onyụn̄ etiede nte unyeneke ini, nam se itienede mi ise.

•   Tọn̄ọ ye mbon emi mîsọn̄ke utom. N̄kaiferi kiet emi ekerede Amber ọdọhọ ete: “Owo ọkọdọhọ mi ke edieke n̄kpọ mîdidaha iyọhọ minit ition, yak nnam enye iso kiet. Emi esịne n̄kpọ nte ediyet ọfọn̄, edimen ọfọn̄ n̄kọn̄, edikpọri isọn̄, ediyet usan m̀mê n̄kpọ ntre.”

•   Diọn̄ọ se idide akpan n̄kpọ. Bible ọdọhọ ‘ọdụn̄ọde ọfiọk se idide akpan n̄kpọ.’ (Philippi 1:10) Didie ke akpanam emi? N̄kaiferi emi ekerede Anna ọdọhọ ete: “Nsiwewet kpukpru se nyomde ndinam ye ini emi n̄kpokụrede mmọ kiet kiet.”

 Ndi emi ayakam ayak enyene ini ọduọk odudu? Fiak kere ise. Ke ini ewetde-wet se edinamde ye ini emi edikụrede, ọyọdiọn̄ọ se adade ini fo anam, utu ke ndidi efehe aka mi efehe aka ko sia ini ọmọn̄ okụre. N̄kaiferi emi ekerede Kelly ọdọhọ ete: “Ndidiọn̄ọ se n̄kpanamde ye ini emi n̄kpokụrede isiyakke ibifịk ababa mi, edi esin̄wam mi nnam n̄kpọ mi sụn̄sụn̄.”

•   Kûyak n̄kpọ etịmede fi. N̄kaiferi emi ekerede Jennifer ọdọhọ ete: “Mmesinam kpukpru owo ke ufọk ẹdiọn̄ọ ini emi nyomde ndinam n̄kpọ. Mmesidọhọ mmọ ẹdọn̄ mi se ededi oro mmọ ẹyomde ndidọn̄ mi mbemiso ntọn̄ọde mbubehe mi. Mmesinyụn̄ nnịme fon mi.”

 Nam emi ise Akparawa kiet emi ekerede Jordan ọdọhọ ete: “Kûsịk se akpanamde unịm, nam enye iso kiet sia aka n̄kpọ ọkpọn̄ ukụt ufọk, ọnyọn̄ edikụt. Ama ananam se akaduakde ama, esịt ayana fi sụn̄.”.