NDI ẸKEBOBOT?
Enyene-Ndyọ Ubọk Unam Mmọn̄ Emi Ẹkotde Ebrekesek
Mme ọdiọn̄ ukwakutom ke ẹbot masịn emi edin̄wamde mme dọkta ẹkeme ndisiak owo mme itie ke idem emi ufan̄ mînen̄ekede idu, edi mmọ isịbeke enye idem ikaha. N̄kpọ kiet emi an̄wamde mmọ edi nte ubọk ebrekesek enen̄erede esiek.
Kere ise: Ebrekesek ekeme ndida nsiek nsiek nnyan ubọk itiaita esie oro mmen n̄kpọ inikiet inikiet, mmụm n̄kpọ, nnyụn̄ mfụt n̄kpọ n̄kama, ọkpọkọm itie emi enye odude afaha didie. Enye ekeme ndinụk nnyan ubọk esie aka n̄kan̄ ekededi onyụn̄ ekeme ndinam ndusụk itie ke ubọk esie ọsọn̄, edieke enye oyomde.
Mme anam ndụn̄ọde ẹnịm ke edieke ẹbotde masịn emi ubọk ememde onyụn̄ esiekde ntre, ke eyenen̄ede an̄wam mme dọkta ẹsiak owo idem, edi mmọ isịbeke owo idem ikaha. Utọ masịn emi ekeme ndin̄wam mme dọkta ẹnam utom ke idem mbon emi udọn̄ọ mmọ oyomde ẹsiak mmọ ediwak itie ke idem.
Se nte ebrekesek ọwọn̄ọrede onyụn̄ awan̄de nsiek nsiek ubọk esie.
Ẹma ẹnanam utọ masịn emi isụk itịn̄de iban̄a mi, ke ẹnyụn̄ ẹda enye ẹnam ndomonse, edi idịghe ke idem owo. Masịn emi enyene nsio nsio ubọk, ubọk kiet kiet onyụn̄ edi milimita 135 m̀mê inch 5. Ubọk kiet ekeme ndimenede mbak idem owo, omụm akama ọfọn, inyụn̄ ibiatke n̄kpọ ke itie oro, ke ini ubọk efen anamde utom ke mme itie emi ẹnyenede mfịna. Dr. Tommaso Ranzani emi esịnede ke otu mbon emi ẹkebotde masịn emi ọdọhọ ke ‘mmimọ imenịm ke masịn emi ayan̄wam mmimọ ibot mbufa emi ẹdifọnde ikan se idude idahaemi, emi ẹdinyụn̄ ẹkemede ndinam se eke idahaemi mîkemeke ndinam.’
Afo ekere didie? Ndi ubọk ebrekesek emi okofoforo? Mîdịghe ndi ẹkebobot?