1, 2. Nọ ndusụk uwụtn̄kpọ mbon emi Jehovah ekemekde nte n̄kpet n̄kpet ufan esie.

NSO utọ owo ke afo ekpemek nte ufan? Etie nte afo akpama ndinam ufan ye owo oro amade se afo amade. Afo okponyụn̄ ama owo oro enyenede nti edu, utọ nte edinam akpanikọ ye mfọnido.

² Ke ofụri mbụk, Abasi esimek ndusụk owo ndidi n̄kpet n̄kpet ufan esie. Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah okokot Abraham ufan mi. (Isaiah 41:8; James 2:23) Abasi ọkọdọhọ ke David edi “owo emi ekemde esịt ye” imọ sia David okodude uwem oro Jehovah amade. (Utom 13:22) Ndien Jehovah akada Daniel nte owo emi “enemde Abasi esịt.”—Daniel 9:23.

3. Ntak emi Jehovah emekde ndusụk owo nte ufan esie?

³ Ntak emi Jehovah akadade Abraham, David, ye Daniel nte ufan esie? Ọfọn, enye ọkọdọhọ Abraham ete: “Afo ama [okop] uyo mi.” (Genesis 22:18) Ntre Jehovah esisan̄a ekpere mbon oro ẹsụhọrede idem ẹnam se enye oyomde mmọ ẹnam. Enye ama ọdọhọ nditọ Israel ete: “Mbufo ẹkop uyo mi, ndien nyedi Abasi mbufo, mbufo ẹyenyụn̄  ẹdi ikọt mi.” (Jeremiah 7:23) Edieke afo okopde uyo Jehovah, afo n̄ko emekeme ndidi ufan esie!

4, 5. Didie ke Jehovah esimụm ikọt esie akama?

⁴ Kere ban̄a ufọn edidi ufan ye Abasi. Bible ọdọhọ ke Jehovah esiyom mme ifet ‘ndisọn̄ọ mmụm mmọ eke ofụri esịt mmọ odude ye enye n̄kama.’ (2 Chronicles 16:9) Didie ke Jehovah ekeme ndimụm fi n̄kama? Ẹwụt usụn̄ kiet ke Psalm 32:8, emi nnyịn ikotde ite: “[Ami Jehovah] nyeteme fi, nnyụn̄ n̄wụt fi usụn̄ eke afo edisan̄ade: nyeteme fi, nyetịn̄ fi enyịn mi ke idem.”

⁵ Nso ata edinem usụn̄ ndiwụt ima Jehovah ke emi edi ntem! Enye ọyọnọ fi ndausụn̄ oro oyomde onyụn̄ ekpeme fi nte afo etienede ndausụn̄ oro. Abasi oyom ndin̄wam fi ọbọhọ mme mfịna ye idomo oro afo osobode. (Psalm 55:22) Ntre, edieke anamde n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt, afo emekeme ndinyene uko nte andiwet Psalm emi ọkọdọhọde ete: “Mmenịm Jehovah ke iso mi kpukpru ini: koro enye odude mi ke ubọk nnasia, ndisehekede.” (Psalm 16:8; 63:8) Ke akpanikọ, Jehovah ekeme ndin̄wam fi odu uwem oro enemde enye esịt. Edi, nte afo ọfiọkde, odu asua Abasi oro edimade ndibiọn̄ọ fi ndinem Abasi esịt.

6. Nso ikọ ke Satan okodori ubonowo?

⁶ Ibuot 11 ke n̄wed emi ama anam an̄wan̄a nte ke Satan kpa Devil ama okụt ndudue ọnọ itie edikara Abasi. Satan ọkọdọhọ ke Abasi osu nsu, n̄ko ke Jehovah inenke ndikpan Adam ye Eve ndibiere se ifọnde ye se idiọkde ke idemmọ. Ke Adam ye Eve ẹma ẹkenam idiọkn̄kpọ ndien nditọ mmọ ẹtọn̄ọde ndiyọhọ isọn̄, Satan ama eyịk ntak emi mme owo ẹnamde n̄kpọ Abasi. Enye ọkọdọhọ ete: “Mme owo inamke n̄kpọ Abasi koro ẹmade enye. Nọ mi  ufan̄ ndien mmekeme ndiwọn̄ọde owo ekededi n̄kpọn̄ Abasi.” Mbụk Job owụt ke se Satan ekekerede edi emi. Anie ekedi Job, ndien didie ke ata Satan akabuana enye?

7, 8. (a) Nso ikanam Job edi n̄wọrọnda ke otu mbon eyo esie? (b) Didie ke Satan ekedemede eyịghe aban̄a ntak emi Job anamde n̄kpọ Abasi?

⁷ Job okodu uwem ke n̄kpọ nte isua 3,600 emi ẹkebede. Enye ekedi ata eti owo, sia Jehovah ọkọdọhọde ete: “Koro owo eke ebietde enye mîdụhe ke ererimbot, ọfọn ama, onyụn̄ enen, onyụn̄ abak Abasi, onyụn̄ afara ke idiọk.” (Job 1:8) Job ama enem Abasi esịt.

⁸ Satan ama eyịk ntak emi Job anamde n̄kpọ Abasi. Devil ọkọdọhọ Jehovah ete: “Nte afo usịnke ọkọ ukan [Job], ye ufọk esie, ye kpukpru se enye enyenede, ukụk? Afo ọmọdiọn̄ se ubọk esie anamde, inyene esie omonyụn̄ ọtọt ke isọn̄? Edi kam nyan ubọk fo, tụk kpukpru se enye enyenede; enye iditreke ndikpọn̄ fi an̄wa-an̄wa.”—Job 1:10, 11.

9. Didie ke Jehovah akanam n̄kpọ aban̄a ata Satan, ndien ntak-a?

⁹ Ntem Satan ọkọdọhọ ete ke Job akanam n̄kpọ Abasi ke ntak ufọn oro enye adiade. Devil n̄ko ama ọdọhọ ke edieke ẹdomode Job, enye ọyọkpọn̄ Abasi. Didie ke Jehovah akanam n̄kpọ aban̄a ata Satan? Sia emi akabuanade ntak emi Job anamde n̄kpọ Abasi, Jehovah ama ayak Satan odomo Job. Emi ayanam ẹtịm ẹfiọk m̀mê Job ama Abasi m̀mê imaha.

10. Nso mme idomo ikesịm Job, ndien enye akanam n̄kpọ didie?

¹⁰ Ikebịghike, Satan ama odomo Job ke nsio nsio usụn̄. Ẹma ẹyịp ndusụk ufene Job, ẹnyụn̄ ẹwot mbon eken. Ẹma ẹwot ata ediwak mme asan̄autom esie. Emi ama anam uwem ọsọn̄. N̄kpọ mmọn̄eyet efen ama etịbe ke ini oyobio okowotde nditọ Job mboduop. Nte ededi, kpa ye mme enyene-ndịk n̄kpọntịbe emi, ‘Job ikanamke idiọk, ikonyụn̄ idorike Abasi se mînenke.’—Job 1:22.

11. (a) Udiana nsu ewe ke Satan okosu odori Job, ndien nso ke Jehovah akanam? (b) Didie ke Job akanam n̄kpọ aban̄a ubiak ubiak udọn̄ọ esie?

 ¹¹ Satan ikakpaha mba. Anaedi enye ama ekere ke okposụkedi Job ekekemede ndiyọ ke ini akatabade inyene, mme asan̄autom, ye nditọ esie, enye ọyọkpọn̄ Abasi edieke enye ọdọn̄ọde. Jehovah ama ayak Satan ada ndidien ndidien ubiak ubiak udọn̄ọ ọtọ Job. Edi emi n̄ko ikanamke Job abiat mbuọtidem esie ke Abasi. Utu ke oro, enye ama ọsọn̄ọ ọdọhọ ete: “Ndisioho mfọn-mma ke idem mi mfep tutu ndikpa”!—Job 27:5.

12. Didie ke Job ọkọbọrọ ata Satan?

¹² Job ikọfiọkke ke Satan ekedi ntak afanikọn̄ imọ. Sia mîkenyeneke ifiọk iban̄a edori ikọ Devil oro aban̄ade itie edikara Jehovah, Job ekekere ke Abasi edi ntak ukụt imọ. (Job 6:4; 16:11-14) Kpa ye oro, enye ama omụm nsọn̄ọnda esie ye Jehovah akama. Ndien nsọn̄ọnda Job ama owụt ke se Satan eketịn̄de nte ke Job anam n̄kpọ Abasi ke ntak ibụk, ekedi nsu!

13. Nso ikedi utịp edinam akpanikọ Job nnọ Abasi?

¹³ Edinam akpanikọ Job ama ọnọ Jehovah okopodudu n̄kpọ ndida mbọrọ emiom emiom edori ikọ Satan. Ke akpanikọ Job ekedi ufan Jehovah, ndien Abasi ama ọnọ enye utịp ke ndikanam akpanikọ.—Job 42:12-17.

14, 15. Ntak emi ikemede ndidọhọ ke ata oro Satan akamiade aban̄a Job abuana kpukpru owo?

¹⁴ Eneni oro Satan ekedemerede aban̄a ubonowo ndisọn̄ọ nda ye Abasi iketreke ye Job. Enye abuana fi n̄ko. Ẹnen̄ede ẹwụt emi ke Mme N̄ke 27:11, emi Ikọ Jehovah ọdọhọde ete: “Eyen mi, nyene ibuot, nyụn̄ dat mi esịt, man n̄kụt se ndibọrọde owo eke osụn̄ide mi.” Mme ikọ emi, oro ẹkewetde ke ediwak isua ikie ke Job ama akakpa owụt ke Satan ke osụk ososụn̄i Abasi onyụn̄ odori  ikọt Abasi ikọ. Ke ini nnyịn idude uwem ke usụn̄ emi enemde Jehovah esịt, nnyịn ke akpanikọ in̄wam ndibọrọ nsu Satan, ndien ke ntem idat Abasi esịt. Didie ke afo ekere aban̄a emi? Ndi ikpọfọnke ndinyene udeme ke ndibọrọ nsu Devil, idem edieke emi ọwọrọde ndinam ndusụk ukpụhọde ke uwem fo?

¹⁵ Tịm fiọk ke Satan ọkọdọhọ: ‘Kpukpru se owo enyenede ke owo edinọ ke ibuot uwem esie.’ (Job 2:4) Ke ndidọhọ “owo,” Satan ama anam an̄wan̄a ke imọ ikodorike Job kpọt ikọ, edi ke idori kpukpru owo. Emi edi ata ọkpọ ikọ. Satan emeyịk ntak emi afo anamde akpanikọ ọnọ Abasi. Devil akpama ndikụt fi ọsọn̄de ibuot ye Abasi onyụn̄ awahade ọkpọn̄ edinen usụn̄ ke ini n̄kpọ ọsọn̄de. Didie ke Satan odomo ndinam emi?

16. (a) Mme usụn̄ ewe ke Satan ada anam mme owo ẹkpọn̄ Abasi? (b) Didie ke Devil ekeme ndida mme usụn̄ emi nnam fi ọkpọn̄ Abasi?

¹⁶ Nte ikenemede ke Ibuot 10, Satan ada nsio nsio usụn̄ odomo ndiwọn̄ọde mme owo n̄kpọn̄ Abasi. Ndusụk ini, enye anam n̄kpọ “nte ekpe eke okụnide, oyom owo eke enye editade.” (1 Peter 5:8) Ntem ẹkeme ndikụt odudu Satan ke ini mme ufan, iman, m̀mê mbon efen ẹbiọn̄ọde ukeme oro afo esịnde ndikpep Bible nnyụn̄ nda se ekpepde nsịn ke edinam. * (John 15:19, 20) Ke n̄kan̄ eken, Satan “ke akaka iso ndiforo angel un̄wana.” (2 Corinth 11:14) Devil ekeme ndida n̄kari n̄kari usụn̄ nnam fi awaha ọkpọn̄ usụn̄ nnyụn̄ ntap fi nsio ke usụn̄ uwem uten̄e Abasi. Enye n̄ko ekeme ndida unana nsịnudọn̄, ndusụk ini, anamde fi ekere nte ke afo ufọnke ukem ndinem Abasi esịt. (Mme N̄ke 24:10) Edide Satan anam n̄kpọ nte “ekpe eke  okụnide” m̀mê anam nte idi “angel un̄wana,” enye osụk amamia ata oro: Enye ọdọhọ ke ini afo osobode mme mfịna m̀mê mme idomo, afo udunamke n̄kpọ Abasi. Didie ke afo ekeme ndibọrọ ata esie nnyụn̄ nsọn̄ọ nda ye Abasi ukem nte Job?

17. Nso idi akpan ntak ndinịm mme ibet Jehovah?

¹⁷ Afo emekeme ndibọrọ ata Satan ke ndidu uwem oro enemde Abasi esịt. Nso ke emi abuana? Bible ọbọrọ ete: “Ma ndien Abasi fo ke ofụri esịt fo, ye ke ofụri ukpọn̄ fo, ye ke ofụri odudu fo.” (Deuteronomy 6:5) Nte ima oro afo amade Abasi ọkọride, ọyọdọn̄ fi ndinam se enye oyomde oto fi. Apostle John ekewet ete: “Emi edi se ndima Abasi ọwọrọde, ete nnyịn inịm ibet esie.” Edieke afo amade Jehovah ke ofụri esịt fo, afo oyokụt ete ke “ibet esie idobike owo mbiomo.”—1 John 5:3.

18, 19. (a) Nso idi ndusụk ke otu ibet Jehovah? (Se ekebe ke page 122.) (b) Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke Abasi iyomke n̄kpọ ikaha ito nnyịn?

¹⁸ Mme ibet Jehovah abuana nso ye nso? Ndusụk mmọ ẹsịne mme edu emi anade ifep. Ke uwụtn̄kpọ, se  ekebe oro ọdọhọde “Sua Se Jehovah Asuade,” ke page 122. Do, afo oyokụt mme edu emi Bible enen̄erede obiom ikpe. Ke nditotop enyịn nse, ekeme nditie nte ndusụk edu emi ẹsiakde do itịmke idiọk. Edi ke ama eketie ekere mme itie N̄wed Abasi oro ẹsiakde ẹsịn, anaedi afo oyokụt nte owụtde eti ibuot ndinịm mme ibet Jehovah. Ndikpụhọde edu uwem fo ekeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ-ata oro akanam afo osobode. Edi, ndidu uwem oro enemde Abasi esịt ada akwa uyụhọ ye inemesịt edi. (Isaiah 48:17, 18) Ndien afo emekeme ndinyene akwa uyụhọ ye inemesịt emi. Nnyịn isan̄a didie ifiọk?

¹⁹ Akananam Jehovah iyomke n̄kpọ ikan se ukeme nnyịn edide. (Deuteronomy 30:11-14) Enye ọfiọk ukeme  nnyịn akan nte nnyịn ifiọkde. (Psalm 103:14) Akan oro, Jehovah ekeme ndinọ nnyịn odudu ndikop uyo esie. Apostle Paul ekewet ete: “Abasi edi akpanikọ, idinyụn̄ iyakke ẹdomo mbufo ẹbe se mbufo ẹkemede ndiyọ, edi enye oyosio usụn̄ ubọhọ ke ufọt idomo man mbufo ẹkeme ndiyọ enye.” (1 Corinth 10:13) Man an̄wam fi ndiyọ, Jehovah akam ekeme ndinọ fi “odudu eke ebede ukeme owo.” (2 Corinth 4:7) Ke ama ọkọyọ ekese idomo, Paul ama ekeme ndidọhọ ete: “Ke kpukpru n̄kpọ mmenyene ukeme ebe ke enye emi ọnọde mi odudu.”—Philippi 4:13.

20. Mme edu Abasi ewe ke ana afo enyene, ndien ntak emi mmọ ẹdide akpan n̄kpọ?

²⁰ Edi akpanikọ, ndinem Jehovah esịt idịghe sụk edisua mme n̄kpọ oro enye asuade. Oyom afo n̄ko ama se enye amade. (Rome 12:9) Ndi afo ususan̄ake ukpere mbon oro ẹmade se afo amade? Ntre ke Jehovah anam. Ntre kpep ndima mme n̄kpọ oro Jehovah amade. Ẹtịn̄ ẹban̄a ndusụk mmọ ke Psalm 15:1-5, emi nnyịn ikotde iban̄a mbon oro Abasi adade nte mme ufan esie. Mme ufan Jehovah  ẹsion̄o se Bible okotde “mbun̄wụm spirit.” Enye esịne utọ edu nte “ima, “idatesịt, emem, anyanime, mfọnido, eti ido, mbuọtidem, ifụre ifụre ido, mfara ke idem.”—Galatia 5:22, 23.

21. Nso idin̄wam fi ndinyene mme edu Abasi?

²¹ Ndikot nnyụn̄ n̄kpep Bible kpukpru ini ayan̄wam fi ndinyene mme edu Abasi. Ndien ndikpep se Abasi oyomde ayan̄wam fi ndikere n̄kpọ nte Abasi ekerede. (Isaiah 30:20, 21) Adan̄a nte afo ọsọn̄ọde ama Jehovah, ntre ke edidọn̄ fi ndidu uwem ke usụn̄ oro enemde Abasi esịt.

22. Afo ndidu uwem oro enemde Abasi esịt edinyene nso utịp?

²² Oyom esịn ukeme man odu uwem oro enemde Jehovah esịt. Bible emen edikpụhọde uwem fo odomo ye afo ndisio akani owo nduọk nnyụn̄ mmen obufa owo nsịne. (Colossae 3:9, 10) Edi andiwet psalm ekewet ntem aban̄a ibet Jehovah: “Akamba udori oto ke edinịm mmọ.” (Psalm 19:11) Afo n̄ko oyokụt ete ke ndidu uwem oro enemde Abasi esịt enen̄ede enyene ufọn. Ke ndinam ntre, afo ọyọbọrọ ata Satan onyụn̄ anam esịt Jehovah adat!