Nditọete ikeduehe ndikere ke ndikemeke ndisiak usụn̄. N̄kesisịnke esịt ke n̄kpọ Abasi. N̄kesimaha ukwọrọikọ. Ama esịm Sunday, n̄kesibọbọn̄ akam edịm edep man n̄kûka. N̄kpakaka, n̄kesinọ mme owo magazine kpọt, n̄kubọkede Bible n̄kwọrọ ikọ nnọ owo. Ẹkpenọ mi Bible n̄kot ke mbono esop, edima eka mi mînọhọ mi okụk, n̄kotke. N̄kesimaha ndikpep n̄kpọ, n̄konyụn̄ nnyeneke se nduakde ndinam nnọ Abasi.

 Ndaeyo isua oro, ima ika mbono district (emi ẹkotde idahaemi akamba mbono) ke Cardiff ke Wales. Mbono oro ke n̄kokpụhọde. Mme mbụme emi etịn̄ikọ kiet ke mbono oro okobụpde otuowo ama anam n̄kere n̄kpọ. Enye okobụp: “Ndi ama ayak idem ọnọ Jehovah onyụn̄ ana baptism?” Mma mbọrọ ke esịt mi nte ‘Ih.’ Enye ama afiak obụp: “Ndi ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ Jehovah ke ayada ofụri esịt fo, ofụri ukpọn̄ fo, ofụri ekikere fo, ye ofụri odudu fo anam n̄kpọ esie?” Mma mbọrọ ‘Ih.’ Ekem afiak obụp: “Ndi emenyene udọn̄ọ, mîdịghe ndi odu owo mbufo emi esede aban̄a, emi ekemede ndikpan fi ndisiak usụn̄?” Mma mbọrọ ‘Ihih.’ Enye ama obụp n̄ko ete: “Ndi emenyene ntak ndomokiet emi mûdịghe asiakusụn̄?” Mma mbọrọ ‘Ihih.’ Ekem enye ama ọdọhọ: “Edieke ọbọrọde ihih ke akpatre mbụme oro, nso ikpan fi ndien ndisiak usụn̄?”

 Ekebiet ẹfụhọde mi n̄kpọ ke enyịn. Mma n̄kere nte: ‘Ofụri ntetie mi mbabaha uwem mi-o. Nnamke se n̄kọn̄wọn̄ọde nnọ Jehovah ini n̄kayakde idem nnọ enye. Nnamke n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt.’ Mma n̄kere ke edieke nyomde Jehovah anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ mi, ke ana ami n̄ko nnam se n̄kọn̄wọn̄ọde nnọ enye. Ntre ke October 1956, mma ntọn̄ọ usiakusụn̄ ini nduọkodudu. Enye ke ẹkot idahaemi usiakusụn̄ unọ un̄wam.

 Isua akakabade, mma ndi asiakusụn̄ ofụri ini, nnyụn̄ n̄wọrọ n̄ka esop kiet emi ẹnyenede mme asuanetop 19. Toto ke ini nsịmde esop oro, ẹkesinọ mi utịn̄ikọ kpukpru urua. Nditọete irenowo do ẹma ẹnyene ime ye ami, ẹnyụn̄ ẹn̄wam mi nnen̄ede mfiọk se n̄kpesisịnde ke utịn̄ikọ mi ye nte n̄kpọnọde utịn̄ikọ. Isua iba ekebe, ẹma ẹmek mi akpan asiakusụn̄ ke 1959, ẹnyụn̄ ẹnọ mi n̄ka Aberdeen ke edere edere Scotland. Ọfiọn̄ ifan̄ ekebe, ẹma ẹkot mi ndi Bethel London. Ama enem mi tutu ndinam utom ke itie umịn̄n̄wed ke ofụri isua itiaba emi n̄kodude do.

 Mma mma Bethel, edi ndikwọrọ ikọ kpukpru usen ekedinen̄ede ọdọn̄ mi. N̄kedi akparawa, n̄kenyeneke udọn̄ọ ke idem, mma nnyụn̄ mben̄e idem ndinam n̄kpọ Jehovah ke ebiet ekededi emi enye ediyomde n̄ka. Ntre ke April 1965, mma nsịn n̄wed ndika Ufọkn̄wed Gilead man n̄kekpep utom isụn̄utom.

 Kpa isua oro, ami ye brọda emi ikodụn̄de ubet kiet ima ibiere ndika Berlin ke Germany n̄kodụk mbono, nnyụn̄ ise Ibibene Berlin emi ẹkebọpde isua ifan̄ ke edem.

 Usen kiet kpa ke ini mbono oro, ima ika ukwọrọikọ. Ẹkedọhọ nsan̄a ye Susanne Bandrock. Ima idinam ndọ ke 1966. Isua iba ekebe, ẹma ẹkot nnyịn Ufọkn̄wed Gilead, ọyọhọ klas 47. Idịghe ekpri edidiọn̄ ekedi oro! Ite ibọp enyịn itat, ọfiọn̄ ition emi ẹsikpepde owo n̄kpọ ke Ufọkn̄wed Gilead ama edikụre. Ẹkenọ nnyịn ika Zaire emi ẹkotde idahaemi Democratic Republic of the Congo. Iyịp ama asat nnyịn ke idem! Nnyịn ikenen̄ekede idiọn̄ọ n̄kpọ iban̄a idụt oro. Edi ima ibuọt idem ye Jehovah inyụn̄ ika kpa ye emi esịt eketịmerede nnyịn.

 Ke ima ikebet ediwak hour ke mme an̄wambehe ubomofụm, inyụn̄ isịne ediwak hour ke nsio nsio ubomofụm, ima idisịm ekpri obio kiet emi ẹsidọkde okpoho ye mme n̄kpọ eken, emi ekerede Kolwezi. Ima ikere m̀mê nso inam eyenete ndomokiet mîdịghe idibet nnyịn do. Ekem ima idifiọk ke etop telegram emi ẹkenọde ẹsọk nditọete do ekedisịm usen iba ke ima ikedisesịm. Owo kiet emi esinamde utom ke an̄wambehe ubomofụm oro ama edi ebịne nnyịn, edida French etịn̄ ikọ ye nnyịn. Usem oro ikan̄wan̄ake nnyịn. Mma kiet emi akadade nnyịn ke iso ama akabade se enye eketịn̄de ọnọ nnyịn, ete, “Mme bodisi ẹmụm mbufo.”

 Bodisi emi okomụmde nnyịn do ama ọdọhọ ete kiet emen nnyịn ke akani moto esie, amama, imaha-ma. Moto oro esidụk owo iba. Owo bodisi oro, andinyene moto, ye ami, ye Susanne ima idụk ifaha. Usụn̄ emi ete oro ekemende nnyịn awat ekedi ndudu ndudu. Enyọn̄ moto oro ekebiet iyak atat inua. Ndien nte edide idodụk ndudu, iwọwọrọ, mbiomo nnyịn ke ọfrọ ke enyọn̄, ekebiet iyak atat inua oyom ndimen n̄kpọ. Se iketịbede oro ekebiet n̄kpọ emi ẹsikụtde ke fim idọkọ.

 Kpa ye emi nnyịn mîkọfiọkke ebiet emi ufọkidụn̄ isụn̄utom odude, ima iwat ikesịm sia owo bodisi oro ama ọdiọn̄ọ. Ẹma ẹkọbi gate; owo ndomokiet ikodụhe ke ufọk. Ndusụk mme isụn̄utom ẹkeka mbono ofụri ererimbot, ndusụk ẹka nduọkodudu. Nte ikosụk idade ke nainai eyo oro, ima ikere m̀mê idinam didie. Ekem brọda kiet ama ọbiọn̄ọde. Ekedi enye okụt nnyịn, enye atuak inua imam. Eketie nte ẹduọk nnyịn mbịtmbịt mmọn̄. Owo bodisi oro ama oyom ndibọ nnyịn okụk. Sia edide brọda oro ama ọdiọn̄ọ enye, mmọ ẹma ẹda ẹneme nneme ke minit ifan̄, ekem owo bodisi oro ama adaha. Ikebịghike ima idụk ufọk.

 Ikebịghike, ima idikụt ke nditọete nnyịn oro ẹyọ ediwak afanikọn̄, edi ke ẹka iso ẹkop idatesịt ẹnyụn̄ ẹma kiet eken. Ntịme emi okodude ke obio ye nte mme owo ẹkebaharede ẹda ẹn̄wana ye ukara ama anam afai okpon etieti ke idụt oro isua duop emi ekebede. Ekem ke 1971, ukara ẹma ẹdọhọ Mme Ntiense Jehovah ẹtre utom mmọ, ke mmimọ idiọn̄ọke ido ukpono mmọ aba. Ima ikere m̀mê idinam didie idahaoro.

 Ẹma ẹnen̄ede ẹsio odudu man nditọete ẹsịn idem ke n̄kpọ pọlitiks, ke ndikama kad party nnyụn̄ ndadian idiọn̄ọ party oro ke ọfọn̄. Idịghe ini ekedi oro mmọ ndiyak ndịk anam mmọ ẹtre ndinam n̄kpọ Abasi. Edi nditọete ifan̄ ẹma ẹyak ndịk akan mmọ ubọk. Owo emi mîdianke idiọn̄ọ party ke ọfọn̄ idikemeke ndidia ufọn n̄kpọ ndomokiet emi ukara ẹnamde ẹnọ mbon obio. Mbonekọn̄ ye mme bodisi ẹma ẹsifịna utọ owo oro ntem. Ẹma ẹsion̄o nditọete nnyịn ke utom, ẹnyụn̄ ẹbịn nditọ Ntiense Jehovah ẹsion̄o ke ufọkn̄wed. Ẹma ẹdọn̄ ata ediwak nditọete ke ufọk-n̄kpọkọbi. Uwem ama ọsọn̄ tutu. Kpa ye oro, mmọ ẹma ẹka iso ẹkwọrọ eti mbụk uko uko.

 Ke mme isua oro, ami ye Susanne ikenen̄ede inam utom circuit ye district ke mme obio in̄wan̄. Uwem ikememke. Ndusụk ini, n̄kpọ emi nnyịn mîkwe akanam ama esitịbe ọnọ nnyịn, n̄kpọ ama esinyụn̄ ọsọn̄ ye nnyịn. Ufọk ntan emi ikesidụn̄de ama ekpri tutu, ikesida ke n̄ka ikụt ebiet emi idinade. Enyịnusụn̄ ufọk ama esikpri, mbatke ikafan̄ emi n̄kesitọde ibuot mma nyom ndibe do. Ikesiyere mmọn̄ idịm ye mmọn̄ inyan̄, okoneyo nnyịn ida kandle ikot n̄wed. Ikesitem n̄kpọ ke ukan̄. Ke enyịn nnyịn, ata uwem isụn̄utom ekedi oro. Se ikedide ndinam ekedi oro; ikada nte idi mme ebeiso ekọn̄ ke utom Abasi.

 Owo emi enyenede udia, mmọn̄, ọfọn̄, ye itie udakibuot ekeme ndida mme n̄kpọ oro didie didie. Edi nnyịn ndikodụn̄ ye nditọete ke mme esop emi ikakade ikese ama ekpep nnyịn ndida mme n̄kpọ oro ke ata akpan n̄kpọ. (1 Timothy 6:8) Kpukpru n̄kpọ eken ke uwem ẹtie nte udori. Tutu emi, nnyịn ifreke se ikekpepde oro kpa ye emi ekemede nditie nte ekpri n̄kpọ.

 Kpa ye emi mme mfịna emi ẹkesịmde apostle Paul mîkesịmke nnyịn, ndusụk ini, usụn̄ isan̄ nnyịn ama esinam ikụt adan̄a nte ibuọtde idem ye Abasi, m̀mê nso inyụn̄ idi akpan ntak emi inamde n̄kpọ Abasi. Usụn̄ emi ikesiwatde ama esidiọk tutu, ndusụk itie ekesikam etie nte usụn̄ idụhe-du. Ima iwat ke usụn̄ emi etiede itiat itiat, moto nnyịn ama esituai nnyịn nte ọmọn̄ osion̄o nnyịn nsia enịm ke isọn̄. Ndusụk ini, moto nnyịn ama esibụhọ ke ntan. Ndien ke ukwọedịm, ama esibụhọ ke mbat emi etiede nte gọm. Enyene usen kiet ntem ikakade isan̄. Ofụri usen oro, ikawat kilomita 70 kpọt. Moto nnyịn ama obụhọ utịm ikoduopeba kpa usen oro.

 Edi akananam nnyịn ikekpereke Jehovah nte ikekperede ini ikosụk inamde utom ke mme obio in̄wan̄ emi uwem ọkọsọn̄de ye nnyịn do. Ima ikpep ke edieke Jehovah an̄wamde nnyịn, ke imekeme ndiyọ se ededi, edi isụk ikop idatesịt ọkpọkọm edi mfịna emi nnyịn mîkemeke ndinam n̄kpọ ndomokiet mban̄a. Enyene ndusụk mbon emi mîsimaha itie ọtọkiet. Mmọ ẹdi utọ mbon emi ẹdide ẹkpedọhọ ẹdọk obot, mmọ ẹda ke ikpat, ẹkpedọhọ ẹduọ inyan̄, mmọ ẹte se mmimọ mi. Susanne idịghe utọ owo oro. Ke ofụri ini emi ẹkekọbọde nnyịn, n̄kpọ onyụn̄ ọsọn̄de ye nnyịn, akananam enye itọhọke. Ikam ida mme ini oro nte ini inemesịt, ini se inamde enyenede ibuot, ye ini emi ikekpepde ediwak n̄kpọ.

 Ke mme isua emi ikodude ke Zaire, ẹma ẹmụm mi ediwak ini. Enyene ini kiet ntem ẹkesude nsu ẹdori mi ẹte ke ndịbe nnyam daimọn. Idịghe se ẹbobụp, n̄kpọ oro ama etịmede nnyịn esịt. Edi ima idọhọ idem nnyịn ke edieke Jehovah oyomde inam utom nnyịn isịm utịt ke ebiet emi ẹkenọde nnyịn ika, ke enye ayan̄wam nnyịn. Enye ama onyụn̄ an̄wam!

 Ke 1981, ẹma ẹdọhọ ididu ke ọfis nnyịn ke Kinshasa inam n̄kpọ Abasi. Isua kiet mbemiso idide, ukara ẹma ẹfiak ẹnyịme Mme Ntiense Jehovah nte ido ukpono. Nditọete ẹma ẹdep isọn̄ man ẹbọp ọfis emi edikponde ikan se ima ikododu. Edi ke March 1986, n̄kpọ ama etịbe emi owo mîkodorike enyịn. Adaibuot ukara idụt oro ama esịn ubọk ke n̄wed ete ẹtre utom Mme Ntiense Jehovah. Ẹma ẹtre se ẹkesụk ẹbọpde ke ubọk. Ikebịghike, ata ediwak isụn̄utom ẹma ẹkpọn̄ idụt oro.

 Edi ima ifiak itie esịt. Kpa ye emi ikọdiọn̄ọde ke enyịn mbon ukara owụhọ nnyịn ke idem, ima inam ofụri se ikekeme man ika iso ikwọrọ ikọ. Kpa ye emi ikekpemede idem etieti, ẹma ẹmụm mi ini nsụk n̄kpepde owo Bible. Ẹkesịn mi ke ubet n̄kpọkọbi emi okponde ntem. Mbon n̄kpọkọbi ke ubet oro ẹkebiet ntan. Itie oro ama ofiop, etebe, ekịm, onyụn̄ ababa owo ibifịk. N̄kukụre itie emi un̄wana ye ofụm okotode odụk ekedi ekpri ndudu kiet ke ata enyọn̄ enyọn̄ ibibene ubet oro. Ndusụk mbon n̄kpọkọbi ẹma ẹfịk mi ẹmụm ẹda ẹbịne owo emi ekenịmde idemesie nte etubom mmọ. Ete oro ama ọdọhọ mi ete, “Kwọ national anthem idụt nnyịn!” Mma ndọhọ enye, “Mfiọkke nte ẹsikwọde.” Ekem mmọ ẹdọhọ mi, “Kwọ eke idụt mbufo!” Mma mbọrọ, “Mfiọkke nte ẹkwọde enye oro n̄ko.” Enye ama ọdọhọ n̄kadiana ke ibibene ke minit 45. Nte ini akade, nditọete ẹma ẹnam ẹsio mi ke ufọk-n̄kpọkọbi.

 Ima ikụt ke ubọk akaka do, ke edidi eyo esiere, n̄kpọ ọdiọk ke idụt oro akan nte ekedide. Ikebịghike, ẹma ẹnọ nnyịn ika Zambia. Ekedi ibe adan̄a idụt oro, edem kiet nnyịn ifofụhọ, edem kiet nnyịn ikot ibifịk iduọk. Ima ikere ofụri isua 18 emi ikadianade ye mme isụn̄utom ye nditọete eken inam n̄kpọ Abasi. Kpa ye emi uwem ekenyenede nte etiede ndusụk ini, ima ikụt ke Jehovah ọdiọn̄ nnyịn, ke enye do okodu ye nnyịn. Ima ikpep ndisem Swahili ye French, Susanne ama ọdiọn̄ọ Lingala ekpri. Mbon emi ikan̄wamde ẹna baptism ẹma ẹbe 130. Ama enem nnyịn tutu nte Jehovah ọkọdiọn̄de se ikanamde. Ima inam utom emi edin̄wamde ediwak owo ẹdiọn̄ọ n̄kpọ ẹban̄a Jehovah ke ini iso. Ediwak owo ẹma ẹdidụk esop nte ini akakade! 1986 ke ẹkedọhọ Mme Ntiense Jehovah ẹtre utom mmọ. Edi ke 1993, esopikpe emi okponde akan ẹma ẹdọhọ Mme Ntiense Jehovah ẹtọn̄ọ utom mmọ. Idahaemi, Mme Ntiense Jehovah ke Congo ẹbe 240,000.

 Imodu mi ke Zambia ikụt ini ẹbọpde ọfis nnyịn, ye ini ẹdinamde enye okpon akan nte ekedide. Idahaemi, Mme Ntiense Jehovah emi ẹsịnde idem ẹnam n̄kpọ Abasi ẹwak utịm ikata ẹkan se ikedide idikụt ke 1987.

 Nso iketịbe inọ ekpri akparawa emi eketiede nte idikemeke ndinam utom usiakusụn̄ ukpọk ọfiọn̄ kiet? Jehovah ọdiọn̄ mi, Susanne edima an̄wan mi onyụn̄ an̄wam mi. Oro anam n̄keme ndinam utom ofụri ini nnọ Abasi isua 65 idahaemi. Mmatabi Jehovah nse, nnyụn̄ n̄kụt ke enye ọfọn!​—Psalm 34:8.

 Idịghe nte ifọfọn ikan mbon en̄wen-o; n̄kukụre edi ke idomo ofụri ukeme nnyịn ndinam se ikọn̄wọn̄ọde inọ Jehovah ini ikayakde idem inọ enye. Imenịm ke Jehovah ayaka iso an̄wam nnyịn ‘ikûdịghe ufiak edem,’ edi ibuọt idem ye enye tutu esịm ini emi ẹdinyan̄ade nnyịn.​—Mme Hebrew 10:39.

 Se vidio emi, Dayrell and Susanne Sharp: We Promised to Serve Jehovah Whole-Souled.