Ndi idem fo ọtọ etịmede ke ini mûkodorike enyịn? Ekpedi ntre, ọwọrọ an̄wan̄a fi ke owo ama enyene akamba udọn̄ọ, ke ibuot esiyon̄ enye, esịt etịmede enye, ke esinyụn̄ akwat owo okụk ke ekpat. Nso ikeme ndin̄wam fi? Akpanam nso n̄kpọ an̄wam owo ke ubon mbufo m̀mê ufan fo emi ọdọn̄ọde akamba udọn̄ọ? Kpa ye emi Bible mîdịghe n̄wed usọbọ, nsio nsio n̄kpọ emi Bible etịn̄de ẹkeme ndin̄wam fi.

•   Yom usọbọ

   Se Bible etịn̄de: “Mbon emi idem ọsọn̄de isiyomke abiausọbọ, edi mbon oro idem mîsọn̄ke ẹsiyom.”​—Matthew 9:12.

   Se ọwọrọde: Ekpedi se aka okokụt dọkta, ka kokụt.

   Nam emi ise: Kûda usọbọ se okokụt, da ata eti usọbọ. Ndusụk ini, ekeme ndiyom yak obụp nsio nsio dọkta kan̄a mbemiso adade usọbọ. (Mme N̄ke 14:15) Ama aka okokụt dọkta, tịn̄ kpukpru se inamde fi nọ enye. Kụt ete ke se afo etịn̄de enen̄ede an̄wan̄a enye, ke se enye etịn̄de onyụn̄ an̄wan̄a fi. (Mme N̄ke 15:22) Yom usụn̄ nen̄ede diọn̄ọ n̄kpọ ban̄a udọn̄ọ fo oro, ye nsio nsio usọbọ emi ẹkemede ndida. Ama ọdiọn̄ọ kpukpru oro, idem idinyekke fi ikaha, oyonyụn̄ ọdiọn̄ọ nnennen se akpanamde.

•   Tịm idem fo kama

   Se Bible etịn̄de: “Ndisịn̄ede idem ọyọfọn fi ke idem.”​—1 Timothy 4:​8, Contemporary English Version.

   Se ọwọrọde: Ayadia ufọn edieke esitịmde idem fo akama. N̄kpọ kiet emi ekemede ndinam man ọfọn fi ke idem edi ndisisịn̄ede idem kpukpru ini.

   Nam emi ise: Sisịn̄ede idem kpukpru ini, dia nti udia, nyụn̄ de idap ọfọn kpukpru okoneyo. Kpa ye emi udọn̄ọ fo ekemede ndinam fi osion̄o ubọk ọkpọn̄ ndusụk n̄kpọ emi ekesinamde, mme dọkta ẹdọhọ ke edieke afo odomode ukeme etịm idem fo akama, ke eyenen̄ede an̄wam fi. Edi, kụt ete ke se ededi emi emekde ndinam idinamke udọn̄ọ fo ọdiọk akan nte ekedide, idinyụn̄ ifịnake usọbọ emi adade.

•   Dọhọ mme owo ẹn̄wam fi

   Se Bible etịn̄de: “Ata ufan amama ufan kpukpru ini, onyụn̄ edi eyeneka emi amanade ọnọ ini nnanenyịn.”​—Mme N̄ke 17:17.

   Se ọwọrọde: Mme ufan fo ẹkeme ndin̄wam fi ọyọ udọn̄ọ fo.

   Nam emi ise: Tịn̄ nte etiede fi ke idem nọ akpan ufan fo emi afo ekemede nditịn̄ ikọ idịbi fo nnọ. Oro ekeme ndinam efịghede fi ke esịt, onyụn̄ anam fi okop idem inem ekpri. Ekeme ndidọn̄ mme ufan fo ye mbon mbufo ndin̄wam fi, edi ekeme ndinam mmọ idiọn̄ọke se ẹkpenamde ẹnọ fi. Ntre, sio dọhọ mmọ se akpamade mmọ ẹnam ẹnọ fi. Edi kûmen kpukpru mfịna fo ukûfịk mmọ, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ ẹnọ fi, sikọm mmọ. Kpa ye oro, ekeme ndifọn yak ọdọhọ mmọ ini emi mûkpamaha owo edise fi, ye nte mmọ ẹkpebịghide ẹketre ẹma ẹdi ẹdise fi. Mîdịghe ntre, udûnyeneke ini unyịghede idem.

•   Kûkere ke ererimbot ọduọ ofụk fi

   Se Bible etịn̄de: “Esịt eke adarade ọkọk ubiak, edi edu mfụhọ an̄wan owo ọkpọ.”​—Mme N̄ke 17:22.

   Se ọwọrọde: Edieke mûduọkke idotenyịn ukere ke ererimbot ọkọn̄ọde ofụk fi, oro ekeme ndinam esịt ana fi sụn̄ onyụn̄ an̄wam fi ọyọ se iwọrọde fi.

   Nam emi ise: Nte osụk odomode ndidu uwem ntiene nte udọn̄ọ fo oyomde, kûtak ke ndikere se udọn̄ọ fo mîyakke fi anam aba, kam kere mme n̄kpọ emi ekemede ndinam. Kûmen idemfo udomo ye mbon en̄wen, kûnyụn̄ umen nte afo etiede idahaemi udomo ye nte eketiede mbemiso idem ọtọn̄ọ ndibiak fi. (Galatia 6:4) Mûduakke se ikponde ikan fi, idem idinyekke fi m̀mê n̄kpọ editie didie ye afo n̄kpọn̄. (Mme N̄ke 24:10) Nam n̄kpọ nọ mme owo nte ukeme fo ayakde. Ama anam n̄kpọ ọnọ owo, esịt eyenem fi, ndien oro ekeme ndin̄wam fi okûtie ukpa ekikere uban̄a udọn̄ọ fo.​—Utom 20:35.

 Se Bible etịn̄de anam idiọn̄ọ ke Jehovah Abasi a ekeme ndin̄wam owo ọyọ udọn̄ọ esie. Nnyịn idorike enyịn Abasi ndinam utịben̄kpọ n̄kọk nnyịn udọn̄ọ mfịn-o, edi se nsio nsio usụn̄ emi enye ekemede ndin̄wam mme asan̄autom esie mi:

 Emem. Jehovah ekeme ndinọ owo “emem Abasi emi akande kpukpru ekikere.” (Philippi 4:​6, 7) Emem emi ekeme ndinam esịt ana owo sụn̄, inyụn̄ iyakke enye etịmede esịt akaha aban̄a mfịna esie. Mbon emi ẹbọn̄de akam ẹnọ Abasi ẹnyụn̄ ẹtịn̄de mfịna mmọ ẹnọ enye ke enye esinọ emem emi.​—1 Peter 5:7.

 Ọniọn̄. Jehovah ekeme ndinọ owo ọniọn̄ man enye ọdiọn̄ọ nnennen se enye ekpemekde ndinam. (James 1:5) Owo edinam didie inyene ọniọn̄ emi? Edi ndikpep Bible man okụt nti item emi ọdọn̄ọde do, nnyụn̄ nnanam item oro.

 Se Abasi aduakde ndinam ke ini iso. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke ini ke edi emi baba owo ndomokiet mîdidọhọke ite: “Ndọdọn̄ọ.” (Isaiah 33:24) Se Abasi ọn̄wọn̄ọde emi iyakke ediwak owo ẹkere ke eke mmimọ okụre, kpa ye emi mmọ ẹdọn̄ọde ata ndiọi udọn̄ọ.​—Jeremiah 29:​11, 12.