Τον Παλιό Καλό Καιρό

● Το μηχανικό ρολόι εφευρέθηκε πιθανώς στην Κίνα πριν από 900 και πλέον χρόνια. Έκτοτε, τα ρολόγια έχουν βελτιωθεί πολύ. Μία αξιοσημείωτη βελτίωση έγινε στα μέσα του 17ου αιώνα με τη χρήση του εκκρεμούς. Χάρη σε αυτή την επαναστατική καινοτομία, τα ρολόγια έγιναν τόσο ακριβή ώστε εμφανίστηκε στην πλάκα τους ένα νέο χαρακτηριστικό​—ο λεπτοδείκτης! Το καινούριο σχέδιο​—με το εκκρεμές, τα αντίβαρα και το σχετικά βαρύ μηχανισμό—​απαιτούσε φυσικά μια γερή, όρθια θήκη. Έτσι γεννήθηκε το ευρέως γνωστό ανά τον κόσμο ρολόι μακράς θήκης, το οποίο κάποιος ειδικός χαρακτήρισε «εξαιρετικά αξιόπιστο για την εποχή του ακόμα και υπό αντίξοες συνθήκες».

Στην αρχή, αυτά τα εκλεκτά ρολόγια κατασκευάζονταν μόνο σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως το Λονδίνο και το Παρίσι. Σιγά σιγά όμως η παραγωγή τους εξαπλώθηκε ως τα πέρατα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Έτσι λοιπόν, το βασικό σχέδιό τους άρχισε να εμπλουτίζεται με τοπικές τεχνοτροπίες. Το σχήμα του ρολογιού ακολουθούσε ευθεία ή καμπυλωτή γραμμή, η όλη κατασκευή ήταν ελαφριά ή ογκώδης, το ξύλο της θήκης ήταν πεύκο, έβενος, μαόνι, δρυς ή καρυδιά, η δε θήκη απλή ή περίτεχνα διακοσμημένη. Γι’ αυτό και ο συγκεκριμένος τύπος αγαπήθηκε, όχι μόνο ως άριστος χρονομέτρης, αλλά και ως κομψό και αρχοντικό έπιπλο.

Ίσως αυτό το ρολόι εξακολουθεί να κερδίζει τις εντυπώσεις και για έναν ακόμα λόγο. Από μια άποψη, θυμίζει άνθρωπο. «Έχει τις διαστάσεις του μέσου ανθρώπου και εκφραστικό “πρόσωπο”», λέει η Φινλανδή ερευνήτρια Δρ Σίνικα Μάντιλα. Ακόμα και το ηχηρό του τικ-τακ μοιάζει με τον χτύπο της καρδιάς. Σήμερα, τα περισσότερα από αυτά τα επιβλητικά αριστουργήματα έχουν αντικατασταθεί από τα ρολόγια χαλαζία, τα οποία είναι όχι μόνο ακριβή αλλά και οικονομικά. Εντούτοις, ακόμα και στη δική μας εποχή της ταχύτητας, η παρουσία αυτού του παλιού ρολογιού εξακολουθεί να αποπνέει μια αίσθηση ηρεμίας. Το βιβλίο Η Ώρα Σας​—Συλλογή και Φροντίδα Ρολογιών (Keeping Time​—Collecting and Caring for Clocks) παρατηρεί: «Το ρολόι μακράς θήκης, με τον σταθερό και αβίαστο χτύπο του, μπορεί επίσης να γαληνέψει το πνεύμα και μας θυμίζει πιο ήρεμες εποχές».

[Εικόνα στη σελίδα 19]

Ρολόι που πιθανότατα χρονολογείται από τις αρχές του 19ου αιώνα