Τάταροι​—Χθες, Σήμερα, Αύριο

ΑΠΟ παιδί άκουγα το ρητό: «Κάθε Ρώσος κρύβει μέσα του έναν Τάταρο». Ανέκαθεν θεωρούσα τον εαυτό μου Ρώσο, αλλά πρόσφατα έμαθα από τους δικούς μου ότι ο παππούς μου ήταν Τάταρος. a Όταν το λέω αυτό σε φίλους μου, μερικοί λένε ότι έχουν και εκείνοι ταταρικές ρίζες.

Εντυπωσιάστηκα όταν έμαθα ότι γνωστά ονόματα της τέχνης και του αθλητισμού καθώς και άλλοι διάσημοι ήταν Τάταροι. Για παράδειγμα, ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ, μεγάλη φυσιογνωμία του μπαλέτου που χάραξε νέους ορίζοντες στην τέχνη του χορού, γεννήθηκε από Τάταρους γονείς στη Ρωσία. Περίπου εφτά εκατομμύρια Τάταροι ζουν στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Ελάτε να γνωρίσετε αυτόν το λαό μαζί μου.

Το Παρελθόν Τους

Επί αιώνες, οι ιστορικές αναφορές στους Τατάρους τούς συνδέουν με μογγολικούς και τουρκικούς λαούς. Το 13ο αιώνα, οι Τάταροι συμμετείχαν σε εκστρατείες του Μογγόλου ηγέτη Τζένγκις Χαν. b Η αυτοκρατορία του κάλυπτε αχανή έκταση, περίπου στο μέγεθος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Το 1236, περίπου 150.000 πολεμιστές του κατευθύνθηκαν προς την Ευρώπη, η οποία αρχίζει δυτικά των Ουραλίων. Εκεί επιτέθηκαν πρώτα σε ρωσικές πόλεις.

Όταν οι Μογγόλοι κατέκτησαν τη Ρωσία λίγο αργότερα, ίδρυσαν ένα ανάμεικτο τουρκομογγολικό κράτος, το δυτικό τμήμα του οποίου έμεινε στην ιστορία με την ονομασία Χρυσή Ορδή. Η πρωτεύουσά του, το Σαράι Μπατού, βρισκόταν στην περιοχή του Κάτω Βόλγα. Το κράτος αυτό περιλάμβανε ένα μέρος της Σιβηρίας και τα Ουράλια Όρη, καθώς και τις μακρινές οροσειρές των Καρπαθίων και του Καυκάσου στην Ουκρανία και στη Γεωργία. Οι ρωσικές ηγεμονίες εξαναγκάστηκαν να καταβάλλουν φόρο υποτελείας στη Χρυσή Ορδή. Το 15ο αιώνα, εκείνο το κράτος άρχισε να διασπάται σε μικρότερα χανάτα, όπως της Κριμαίας, του Αστραχάν και του Καζάν.

Το Ταταρστάν και η Πρωτεύουσά του, το Καζάν

Σήμερα, η Δημοκρατία του Ταταρστάν έχει έναν πολυεθνικό πληθυσμό περίπου τεσσάρων εκατομμυρίων. Βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ρωσίας, έχει έκταση περίπου 68.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και θεωρείται «ένα από τα πιο εύρωστα τμήματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας από οικονομική άποψη». Το Ταταρστάν είναι ένας από τους κυριότερους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Ρωσία. Οι βιομηχανίες του παράγουν αεροπλάνα και αυτοκίνητα, διαθέτει δε αρκετά αεροδρόμια.

Το Καζάν είναι μια σύγχρονη πόλη ενός εκατομμυρίου κατοίκων, στη συμβολή των ποταμών Βόλγα και Καζάνκα. Όπως και πολλές άλλες πόλεις  στη Ρωσία, έχει να επιδείξει ένα όμορφο δίκτυο υπόγειου σιδηροδρόμου. c Κάθε σταθμός έχει το δικό του ύφος. Μερικοί έχουν μοντέρνο στιλ, ενώ άλλοι αφήνουν γεύση από Ανατολή ή Μεσαίωνα. Ένας σταθμός στο Καζάν είναι διακοσμημένος με 22 ψηφιδωτές τοιχογραφίες που αναπαριστούν παραδοσιακά ταταρικά παραμύθια.

Το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Καζάν ιδρύθηκε το 1804 από τον Ρώσο Τσάρο Αλέξανδρο Α΄, και διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες στη Ρωσία. Πρόκειται για εξέχον εκπαιδευτικό και πολιτιστικό κέντρο και πρόδρομο άλλων πανεπιστημίων στο Ταταρστάν. Στα 5.000.000 συγγράμματα της βιβλιοθήκης περιλαμβάνονται και 30.000 παμπάλαια χειρόγραφα, μερικά εκ των οποίων χρονολογούνται από τον ένατο αιώνα Κ.Χ.

Η οδός Μπάουμαν στο κέντρο της πόλης προσφέρεται για έναν ευχάριστο περίπατο. Η περιοχή είναι γεμάτη ωραία μαγαζιά και καφέ. Προσφάτως που επισκεφτήκαμε με τη σύζυγό μου το Καζάν, κλείσαμε την ξενάγησή μας στην πόλη με μια υπέροχη, χαλαρωτική βόλτα στο Βόλγα με το καραβάκι.

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά μέρη του Καζάν είναι το περίφημο κρεμλίνο του. Αυτό το παλιό φρούριο, του οποίου τα κτίσματα ανάγονται στο 16ο αιώνα, είναι το μόνο ταταρικό φρούριο στη Ρωσία που σώζεται μέχρι σήμερα. Τα πέτρινα τείχη του περικλείουν τον Πύργο Σιουγιουμπίκε, κυβερνητικά κτίρια του Ταταρστάν, ένα τζαμί και μια Ορθόδοξη εκκλησία.

Το 2000, το Κρεμλίνο του Καζάν ανακηρύχτηκε από την ΟΥΝΕΣΚΟ μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Τη νύχτα, η αρχιτεκτονική του φαντάζει ιδιαίτερα επιβλητική καθώς τα φώτα του καθρεφτίζονται στο ποτάμι.

Ο Λαός και η Γλώσσα

Οι Τάταροι είναι ο πολυπληθέστερος από τους τουρκικούς λαούς στη Ρωσία και λέγεται ότι αριθμούν περί τα 5,5 εκατομμύρια. Ωστόσο, ο πραγματικός τους αριθμός σε αυτή την αχανή χώρα δεν είναι γνωστός.

Η ταταρική γλώσσα ανήκει στην τουρκική γλωσσική οικογένεια. Αυτή η οικογένεια περιλαμβάνει  επίσης την αζερμπαϊτζανική, τη γιακουτική, την καζακική, την κιργισιανή, την μπασκίρ, τη νογκάι, την ουζμπεκική, την τουβινιακή, την τουρκική και την τουρκομανική. Μερικές από αυτές τις γλώσσες μοιάζουν τόσο πολύ ώστε αυτοί που τις μιλούν μπορούν σε κάποιον βαθμό να συνεννοούνται μεταξύ τους.

Πολλά εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο μιλούν γλώσσες της τουρκικής οικογένειας. Στους δρόμους των πόλεων του Ταταρστάν, αλλά και στις εφημερίδες, στα βιβλία, στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, συναντάει κανείς και την ταταρική και τη ρωσική. Τα θέατρα ανεβάζουν έργα στην ταταρική, τα οποία αντλούν τα θέματά τους από την ιστορία, τη λαογραφία και την καθημερινή ζωή των Τατάρων.

Στο Καζάν και σε άλλες πόλεις, οι επιγραφές των καταστημάτων και οι πινακίδες στους δρόμους είναι και στη ρωσική και στην ταταρική. Στη ρωσική γλώσσα υπάρχουν πολλές λέξεις ταταρικής προέλευσης. Στη Σοβιετική Ένωση, η ταταρική άρχισε να γράφεται με το λατινικό αλφάβητο αντί για το αραβικό το 1928. Το 1939, όμως, υιοθετήθηκε μια μορφή του κυριλλικού αλφαβήτου παρόμοια με αυτήν που χρησιμοποιείται για τη ρωσική.

Εθνικές Παραδόσεις

Άλλοτε οι Τάταροι ήταν κυνηγοί και κτηνοτρόφοι. Ακόμα και σήμερα, η παραδοσιακή κουζίνα τους περιλαμβάνει πολλές συνταγές με κρέας. Μια από αυτές είναι το μπέλες, αγαπημένο έδεσμα πολλών ταταρικών οικογενειών.  Συνήθως το φτιάχνουν σαν πίτα με γέμιση από πατάτες, κρέας, κρεμμύδια και μπαχαρικά και το ψήνουν περίπου δύο ώρες. Το κόβουν την ώρα που κάθονται στο τραπέζι ενώ ακόμα αχνίζει.

Η παλιότερη και πιο γνωστή γιορτή τους είναι το Σαμπαντουί. Έχει τις ρίζες της σε ένα παγανιστικό έθιμο σύμφωνα με το οποίο γίνονταν ομαδικές προσευχές και θυσίες στο θεό του ήλιου και στα πνεύματα των προγόνων. Πίστευαν ότι αυτές οι θυσίες θα διασφάλιζαν τη συνέχιση της γενεαλογικής τους γραμμής, την αναπαραγωγή των ζώων τους και την πλούσια καρποφορία της γης τους.

Οι Τάταροι τρέφουν ιδιαίτερη αγάπη για τα άλογα, τα οποία αποτελούν σημαντικό κομμάτι της παράδοσής τους και τους θυμίζουν το νομαδικό παρελθόν τους. Το Καζάν έχει ένα από τα καλύτερα ιπποδρόμια του κόσμου, με 12 στάβλους, κτηνιατρείο, ως και πισίνα για τα άλογα!

Τι Επιφυλάσσει το Αύριο

Το Κοράνιο λέει: «Καταγράψαμε στο Ψαλτήρι (αφού είχαμε ήδη δώσει τον Νόμο στον Μωυσή) ότι οι ενάρετοι δούλοι Μας θα κληρονομήσουν τη γη». (Σούρα 21, ελ-Ενμπιγιά [Οι Προφήτες], στίχος 105, Το Ιερό Κοράνιο, Εκδόσεις Κάκτος, 2002) Προφανώς αυτή η δήλωση πάρθηκε από τους ψαλμούς του Δαβίδ, οι οποίοι είχαν καταγραφεί στην Αγία Γραφή πάνω από 1.500 χρόνια νωρίτερα. Το εδάφιο Ψαλμός 37:29 λέει: «Οι δίκαιοι θα γίνουν κάτοχοι της γης και θα κατοικούν για πάντα σε αυτήν».

Από ποια εθνότητα θα προέρχονται αυτοί οι ευτυχισμένοι, δίκαιοι άνθρωποι; Μια προφητεία από το Ιντζίλ (δηλαδή το Ευαγγέλιο) λέει: «Ένα μεγάλο πλήθος, το οποίο κανένας άνθρωπος δεν μπορούσε να αριθμήσει, από όλα τα έθνη και τις φυλές και τους λαούς και τις γλώσσες». (Αποκάλυψη 7:9) Πόσο υπέροχο θα είναι να ζει κανείς τότε ανάμεσα σε μια αδελφότητα από όλα τα έθνη και τις φυλές η οποία θα γεμίσει τη γη! d

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 25]

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΤΑΤΑΡΙΚΗ

Το βιβλίο Οι Θρησκείες του Κόσμου (Dinnər Tarixb) του Τάταρου συγγραφέα Μ. Χουζάγιεφ δηλώνει ότι τον Αδάμ τον δημιούργησε ο Γιαχβέ Αλλάχ, δηλαδή ο Ιεχωβά Θεός. Επίσης, η ταταρική έκδοση της Πεντατεύχου, δηλαδή των πρώτων πέντε βιβλίων της Αγίας Γραφής, περιέχει μια υποσημείωση στο εδάφιο Γένεση 2:4 η οποία αναφέρει τα εξής για το όνομα του Θεού: «Οι αρχαίοι Εβραίοι πιθανώς το πρόφεραν Γιαχβέ».

[Πλαίσιο στη σελίδα 26]

ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ ΣΤΟ ΤΑΤΑΡΣΤΑΝ

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Ρωσία οργανώνουν τάξεις εκμάθησης της ταταρικής γλώσσας επειδή έχουν την έντονη επιθυμία να μεταδώσουν στους ανθρώπους τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού. Μια γυναίκα από το Ταταρστάν είπε: «Βουρκώνω όταν μαθαίνω για τον Θεό στη μητρική μου γλώσσα».

Το 1973 μια μικρή ομάδα Τατάρων Μαρτύρων του Ιεχωβά άρχισε να διεξάγει συναθροίσεις για μελέτη της Γραφής στην ταταρική. Τη δεκαετία του 1990, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά άρχισαν να εκδίδουν Γραφικά έντυπα σε αυτή τη γλώσσα. e Το 2003 ιδρύθηκε η πρώτη ταταρόφωνη εκκλησία στο Νάμπερεζνιε Τσέλνι, στη Δημοκρατία του Ταταρστάν. Σήμερα, υπάρχουν στη Ρωσία 8 ταταρόφωνες εκκλησίες και 20 όμιλοι.

Το 2008, εκπρόσωποι από το Αστραχάν, την περιοχή του Βόλγα, τα Ουράλια Όρη, τη Δυτική Σιβηρία και το μακρινό βορρά παρευρέθηκαν στην ταταρόφωνη συνέλευση περιφερείας. Αυτή τη στιγμή στο Ταταρστάν υπάρχουν 36 εκκλησίες και όμιλοι που χρησιμοποιούν την ταταρική, τη ρωσική και τη ρωσική νοηματική, ενώ πάνω από 2.300 άτομα διδάσκουν δραστήρια την αλήθεια για τον Θεό σε άλλους.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 27]

ΑΠΟ ΑΘΛΗΤΗΣ, ΠΟΙΜΕΝΑΣ

Ο Πιότρ Μάρκοφ γεννήθηκε σε ένα χωριό του Ταταρστάν το 1948. Επί 30 χρόνια ήταν πολύ γνωστός στο Ταταρστάν για τις επιδόσεις του στην πάλη και στην άρση βαρών. Μάλιστα κάποτε σήκωσε ένα βάρος 32 κιλών 130 φορές. Αφότου έγινε Μάρτυρας του Ιεχωβά, είναι πολύ γνωστός για το ότι μιλάει στους συνανθρώπους του για τον Θεό, τόσο στην ταταρική όσο και στη ρωσική γλώσσα, προσφέροντάς τους βοήθεια για να αντεπεξέλθουν στα προβλήματα της ζωής.

Με αυτόν τον τρόπο, ο Πιότρ μιμείται τον στοργικό Δημιουργό, για τον οποίο το εδάφιο Ησαΐας 40:11 λέει: «Σαν ποιμένας θα ποιμάνει το κοπάδι του. Με το βραχίονά του θα συγκεντρώσει τα αρνιά· και στην αγκαλιά του θα τα βαστάξει. Τις προβατίνες που θηλάζουν θα τις οδηγήσει δείχνοντας φροντίδα».

[Εικόνα]

Ο Πιότρ υπηρετεί τώρα ως πνευματικός ποιμένας

[Χάρτης στη σελίδα 24]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΡΩΣΙΑ

ΟΥΡΑΛΙΑ ΟΡΗ

ΜΟΣΧΑ

Αγία Πετρούπολη

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΤΑΤΑΡΣΤΑΝ

Καζάν

Ποταμός Βόλγας

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Το Κρεμλίνο του Καζάν στον ποταμό Καζάνκα

[Ευχαριστίες]

© Michel Setboun/​CORBIS

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Το «μπέλες» είναι αγαπημένο έδεσμα πολλών ταταρικών οικογενειών