1-3. (α) Για ποια πράγματα ίσως έχουμε ενοχές, και πώς μπορεί να μας επηρεάζουν; (β) Τι μπορούμε να μάθουμε από τον Παύλο για την απόδοση υπηρεσίας στον Θεό χωρίς ενοχές για το παρελθόν;

ΚΑΠΟΙΟΣ ποιητής έγραψε: «Στόμα δεν είπε και πένα δεν έγραψε λόγια πιο θλιβερά: “Αν μπορούσα να γύρναγα το χρόνο πίσω!”» Ο ποιητής ήταν ο Τζ. Γκ. Χουίτιερ και εννοούσε εκείνα για τα οποία μετανιώνουμε, για τα οποία θα θέλαμε να γυρίσουμε το χρόνο πίσω και να ενεργήσουμε διαφορετικά. Όλοι το έχουμε νιώσει αυτό. Αλλά ορισμένοι βασανίζονται από ενοχές ή από βαθιά λύπη για πράγματα που έκαναν ή παρέλειψαν να κάνουν στο παρελθόν. Συμβαίνει κάτι τέτοιο και με εσάς;

² Μερικοί έχουν κάνει στη ζωή τους οδυνηρά λάθη, ίσως και σοβαρές αμαρτίες. Άλλοι δεν έχουν κάνει κάτι τόσο κακό, αλλά αναρωτιούνται αν κάποιες από τις επιλογές τους ήταν πράγματι οι καλύτερες. Μερικοί έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν το παρελθόν και να συνεχίσουν τη ζωή τους. Άλλοι βασανίζονται από ατέλειωτα «αν . . .» για το παρελθόν τους. (Ψαλμ. 51:3) Εσείς σε ποια κατηγορία ανήκετε; Μήπως εύχεστε να μπορούσατε να υπηρετήσετε τον Θεό χωρίς ενοχές​—τουλάχιστον από τώρα και στο εξής; Υπάρχει κάποιο Βιβλικό πρόσωπο από το παράδειγμα του οποίου μπορούμε να διδαχτούμε; Βεβαίως και υπάρχει​—ο απόστολος Παύλος.

³ Στη διάρκεια της ζωής του, ο Παύλος έκανε σοφές επιλογές αλλά και τρομερά λάθη. Λυπόταν βαθιά για το παρελθόν του, αλλά έμαθε επίσης να επικεντρώνει τη ζωή του στο να υπηρετεί πιστά τον Θεό. Ας δούμε τι μας διδάσκει το παράδειγμά του όσον αφορά την απόδοση υπηρεσίας χωρίς ενοχές για το παρελθόν.

4. Ποιο λυπηρό παρελθόν είχε ο απόστολος Παύλος;

⁴ Ως νεαρός Φαρισαίος, ο Παύλος έκανε πράγματα για τα οποία αργότερα μετάνιωσε. Για παράδειγμα, ηγήθηκε μιας θηριώδους εκστρατείας διωγμού εναντίον των μαθητών του Χριστού. Η Γραφική αφήγηση αναφέρει ότι, αμέσως μετά το μαρτυρικό θάνατο του Στεφάνου, ο «Σαύλος [ο μετέπειτα Παύλος] άρχισε  να φέρεται βάναυσα στην εκκλησία. Εισβάλλοντας στο ένα σπίτι μετά το άλλο και σέρνοντας έξω άντρες και γυναίκες, τους παρέδιδε στη φυλακή». (Πράξ. 8:3) Ο λόγιος Άλμπερτ Μπαρνς είπε ότι το ρήμα ἐλυμαίνετο του πρωτότυπου κειμένου, που αποδίδεται «άρχισε να φέρεται βάναυσα», είναι «μια δυνατή λέξη η οποία υποδηλώνει το ζήλο και τη μανία με την οποία συμμετείχε [ο Σαύλος] στο διωγμό». Συνεπώς, λέει ο Μπαρνς, «ο Σαύλος μαινόταν εναντίον της εκκλησίας όπως ένα άγριο θηρίο». Ως ευσεβής Ιουδαίος, πίστευε ότι ήταν θεόδοτο καθήκον του να συντρίψει τη Χριστιανοσύνη. Γι’ αυτό, δίωκε τους Χριστιανούς με απάνθρωπη σκληρότητα, “πνέοντας απειλή και φόνο εναντίον . . . αντρών και γυναικών” και προσπαθώντας να τους εξοντώσει.​—Πράξ. 9:1, 2· 22:4. *

5. Εξηγήστε πώς ο Σαύλος, από διώκτης των ακολούθων του Ιησού, έγινε κήρυκας του Χριστού.

⁵ Σκοπός του Σαύλου ήταν να πάει στη Δαμασκό, να αρπάξει τους μαθητές του Ιησού από τα σπίτια τους και να τους σύρει στην Ιερουσαλήμ για να αντιμετωπίσουν το μένος του Σάνχεδριν. Αλλά απέτυχε, επειδή αντιτάχθηκε στην Κεφαλή της Χριστιανικής εκκλησίας. (Εφεσ. 5:23) Καθώς πήγαινε στη Δαμασκό, βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Ιησού και τυφλώθηκε από ένα θαυματουργικό φως. Κατόπιν ο Ιησούς τον έστειλε στη Δαμασκό και του είπε να περιμένει περαιτέρω οδηγίες. Η συνέχεια της ιστορίας είναι γνωστή.​—Πράξ. 9:3‐22.

6, 7. Τι δείχνει ότι ο Παύλος είχε πλήρη επίγνωση του οδυνηρού παρελθόντος του;

⁶ Οι αξίες του Παύλου άλλαξαν μόλις έγινε Χριστιανός. Από αμείλικτος εχθρός της Χριστιανοσύνης, έγινε ένθερμος υποστηρικτής της. Παρ’ όλα αυτά, αργότερα έγραψε για τον εαυτό του: «Εσείς, φυσικά, ακούσατε για τη διαγωγή μου παλιότερα στον Ιουδαϊσμό, ότι δίωκα σε υπερβολικό βαθμό την εκκλησία του Θεού και την ερήμωνα». (Γαλ. 1:13) Αργότερα, αναφέρθηκε ξανά στο λυπηρό παρελθόν του όταν έγραψε στους Κορινθίους, στους Φιλιππησίους και στον Τιμόθεο. (Διαβάστε 1 Κορινθίους 15:9· Φιλιπ. 3:6· 1 Τιμ. 1:13) Ο Παύλος δεν ήταν περήφανος που έπρεπε να γράψει τέτοια πράγματα για τον εαυτό του, αλλά ούτε και προσπάθησε να τα συγκαλύψει. Είχε πλήρη επίγνωση των σοβαρών σφαλμάτων του.​—Πράξ. 26:9‐11.

⁷ Ο Βιβλικός λόγιος Φρέντερικ Γ. Φάραρ έκανε λόγο για το ρόλο που έπαιξε ο Σαύλος σε εκείνον «το φρικτό διωγμό». Πρόσθεσε ότι, μόνο αν αναλογιστούμε τον τρομερό αντίκτυπο που είχε αυτή η θλιβερή περίοδος της ζωής του Παύλου, «συνειδητοποιούμε το μέγεθος των τύψεων που πρέπει να τον βάρυναν και τις επικρίσεις στις οποίες ήταν εκτεθειμένος από κακόβουλους εχθρούς». Ίσως μερικές φορές να τον πλησίαζαν αδελφοί σε διάφορες εκκλησίες τις οποίες επισκεπτόταν​—αδελφοί που τους συναντούσε για πρώτη φορά—​και να του έλεγαν: “Ώστε εσύ είσαι ο Παύλος που μας δίωκε!”​—Πράξ. 9:21.

8. Πώς ένιωθε ο Παύλος για το έλεος και την αγάπη που του έδειξαν ο Ιεχωβά και ο Ιησούς, και τι μας διδάσκει αυτό;

⁸ Ωστόσο, ο Παύλος αντιλαμβανόταν ότι μόνο με την παρ’ αξία καλοσύνη του Θεού μπορούσε να εκτελεί τη διακονία του. Αναφέρει αυτή τη σπλαχνική ιδιότητα του Θεού περισσότερο από κάθε άλλον Βιβλικό συγγραφέα​—περίπου 90 φορές στις 14 επιστολές του. (Διαβάστε 1 Κορινθίους 15:10) Ο Παύλος εκτιμούσε βαθιά το έλεος που του δείχτηκε και ήθελε να διασφαλίσει ότι η παρ’ αξία καλοσύνη του Θεού δεν του είχε χορηγηθεί μάταια. Γι’ αυτό, “κοπίασε περισσότερο” από όλους τους άλλους αποστόλους. Το παράδειγμά του δείχνει καθαρά ότι, αν εξομολογηθούμε τις αμαρτίες μας και αλλάξουμε την πορεία μας, ο Ιεχωβά είναι πρόθυμος να διαγράψει ακόμη και σοβαρές αμαρτίες με βάση τη λυτρωτική θυσία του Ιησού. Τι θαυμάσιο μάθημα για οποιονδήποτε δυσκολεύεται να πιστέψει ότι τα οφέλη της θυσίας του Χριστού μπορούν να  εφαρμοστούν σε αυτόν προσωπικά! (Διαβάστε 1 Τιμόθεο 1:15, 16) Αν και ο Παύλος υπήρξε λυσσαλέος διώκτης του Χριστού, μπορούσε να γράψει: “Ο Γιος του Θεού . . . με αγάπησε και παρέδωσε τον εαυτό του για εμένα”. (Γαλ. 2:20· Πράξ. 9:5) Ναι, ο Παύλος έμαθε την αρχή που θα τον βοηθούσε να υπηρετεί χωρίς να συσσωρεύει επιπλέον ενοχές. Εσείς την έχετε μάθει;

9, 10. (α) Γιατί νιώθουν ενοχές κάποιοι υπηρέτες του Ιεχωβά; (β) Γιατί δεν είναι σωστό να στενοχωριόμαστε συνεχώς για το παρελθόν;

⁹ Έχετε κάνει πράγματα για τα οποία τώρα μετανιώνετε; Μήπως έχετε σπαταλήσει ποτέ πολύτιμη ενέργεια και χρόνο σε λάθος επιδιώξεις; Μήπως έχετε ενεργήσει με κάποιον τρόπο που έβλαψε άλλους; Ή πιθανόν να νιώθετε δυσάρεστα αισθήματα μεταμέλειας για κάποιον άλλον λόγο. Το ερώτημα είναι: Τι μπορείτε να κάνετε για αυτό;

¹⁰ Πολλοί άνθρωποι βασανίζονται από τη στενοχώρια! Σκέφτονται συνεχώς τα λάθη τους και έτσι ταλανίζουν, καταθλίβουν και κατατρέχουν τον εαυτό τους. Τους κατατρώει η ανησυχία. Αλλά λύνει κάποιο πρόβλημα η στενοχώρια; Όχι βέβαια! Φανταστείτε να προσπαθείτε να πάτε μπροστά με μια κουνιστή πολυθρόνα​—ταλαντεύεστε επί ώρες ξοδεύοντας τόση ενέργεια, αλλά δεν πάτε πουθενά! Αντί να στενοχωριέστε απλώς, θα μπορούσατε να έχετε καλά αποτελέσματα κάνοντας κάποιες θετικές ενέργειες. Μπορείτε να ζητήσετε συγνώμη από το άτομο που αδικήσατε, προσπαθώντας να αποκαταστήσετε τις σχέσεις σας. Μπορείτε να αποφύγετε οτιδήποτε οδήγησε στην εσφαλμένη ενέργεια, αποτρέποντας έτσι μελλοντικά προβλήματα. Άλλοτε πάλι, ίσως πρέπει απλώς να υπομείνετε ορισμένες καταστάσεις της ζωής. Αλλά η υπερβολική στενοχώρια δεν είναι παρά ένα είδος παράλυσης που μπορεί να εμποδίσει κάποιον να υπηρετεί πλήρως τον Θεό. Δεν φέρνει καμιά ανταμοιβή!

11. (α) Πώς μπορούμε να λάβουμε το έλεος και τη στοργική καλοσύνη του Ιεχωβά; (β) Ποια είναι η θεϊκή συνταγή για να έχουμε ειρήνη διάνοιας όσον αφορά τις αστοχίες του παρελθόντος;

¹¹ Μερικοί έχουν την τάση να επιτρέπουν  στις αστοχίες του παρελθόντος να τους καταρρακώνουν σε σημείο που να νομίζουν ότι είναι ανάξιοι στα μάτια του Θεού. Ίσως πιστεύουν ότι έχουν παρεκκλίνει τόσο πολύ ή τόσο συχνά ώστε το έλεος του Θεού δεν μπορεί να τους καλύψει. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως, ό,τι και αν έχουν κάνει στο παρελθόν, μπορούν να μετανοήσουν, να αλλάξουν πορεία και να ζητήσουν συγχώρηση. (Πράξ. 3:19) Ο Ιεχωβά μπορεί να χορηγήσει το έλεος και τη στοργική του καλοσύνη και σε αυτούς, όπως έχει κάνει σε τόσους άλλους. Θα ανταποκριθεί με καλοσύνη στο ταπεινό, ειλικρινές άτομο και στην εγκάρδια μετάνοιά του. Το ίδιο έκανε και στην περίπτωση του Ιώβ, ο οποίος είπε: «Μετανοώ με χώμα και στάχτη». (Ιώβ 42:6) Για να έχουμε ειρήνη διάνοιας, πρέπει όλοι να ακολουθούμε τη θεϊκή συνταγή: «Όποιος καλύπτει τις παραβάσεις του δεν θα έχει επιτυχία, αλλά σε όποιον τις ομολογεί και τις εγκαταλείπει θα δειχτεί έλεος». (Παρ. 28:13· Ιακ. 5:14‐16) Επομένως, μπορούμε να εξομολογηθούμε στον Θεό, να προσευχηθούμε για συγχώρηση και να κάνουμε βήματα για να επανορθώσουμε. (2 Κορ. 7:10, 11) Αν έχουμε κάνει αυτά τα πράγματα, τότε θα λάβουμε το έλεος Εκείνου που “συγχωρεί άφθονα”.​—Ησ. 55:7.

12. (α) Τι μας διδάσκει το παράδειγμα του Δαβίδ για τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης μιας ένοχης συνείδησης; (β) Με ποια έννοια μεταμελήθηκε ο Ιεχωβά, και πώς μας βοηθάει η γνώση αυτού του γεγονότος; (Βλέπε πλαίσιο.)

¹² Η προσευχή είναι ένα ισχυρό μέσο για να λάβουμε τη βοήθεια του Θεού. Ο Δαβίδ εξέφρασε τα βαθιά του αισθήματα σε μια προσευχή πίστης που έχει καταγραφεί με γλαφυρό τρόπο στους Ψαλμούς. (Διαβάστε Ψαλμός 32:1‐5) Όπως παραδέχτηκε, η προσπάθεια που έκανε να καταπνίξει την ένοχη συνείδησή του τον εξαντλούσε! Προφανώς, υφίστατο αρνητικές συνέπειες τόσο από διανοητική όσο και από σωματική άποψη και είχε χάσει τη χαρά του επειδή δεν εξομολογούνταν την αμαρτία του. Πότε έλαβε συγχώρηση και ανακούφιση; Μόνο όταν εξομολογήθηκε στον Θεό. Ο Ιεχωβά εισάκουσε τις προσευχές του Δαβίδ και τον ενίσχυσε ώστε να συνεχίσει τη ζωή του και να επιτελέσει αξιόλογα πράγματα. Παρόμοια και εσείς, αν προσεύχεστε ειλικρινά και από καρδιάς, μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά θα ακούσει με προσοχή τη δέησή σας. Αν τα περασμένα λάθη σας σάς αναστατώνουν, επανορθώστε στο βαθμό που μπορείτε και πιστέψτε τη διαβεβαίωση του Ιεχωβά ότι σας έχει συγχωρήσει!​—Ψαλμ. 86:5.

13, 14. (α) Τι πρέπει να μας ενδιαφέρει πρωτίστως σήμερα; (β) Ποιες ερωτήσεις μπορούν να μας υποκινήσουν να εξετάσουμε την παρούσα κατάστασή μας;

¹³ Έχει λεχθεί ότι μπορούμε να καταλάβουμε τη ζωή κοιτάζοντας πίσω, αλλά πρέπει να τη ζούμε κοιτάζοντας μπροστά. Αντί λοιπόν να στενοχωριόμαστε για το παρελθόν, πρέπει να μας ενδιαφέρει το παρόν και το μέλλον. Υπάρχει κάτι που κάνουμε τώρα, ή παραλείπουμε να κάνουμε, το οποίο  έπειτα από χρόνια θα ευχόμαστε να μην είχαμε κάνει ή να είχαμε κάνει διαφορετικά; Διατηρούμε μια πορεία πιστότητας που θα μας γλιτώσει από πιθανά αισθήματα ενοχής στο μέλλον;

¹⁴ Καθώς πλησιάζει η μεγάλη θλίψη, δεν θέλουμε να μας βασανίζουν ανησυχητικές σκέψεις όπως: “Θα μπορούσα να είχα κάνει περισσότερα στην υπηρεσία του Θεού; Γιατί δεν έκανα σκαπανικό όταν είχα την ευκαιρία; Τι με εμπόδιζε να επιδιώξω το προνόμιο του διακονικού υπηρέτη; Προσπάθησα πραγματικά να ντυθώ τη νέα προσωπικότητα; Είμαι το είδος του ατόμου που θέλει ο Ιεχωβά στο νέο του κόσμο;” Αντί να στενοχωριόμαστε απλώς για όσα δεν έχουμε κάνει, πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτές τις αφυπνιστικές ερωτήσεις για να εξετάζουμε τον εαυτό μας και να βεβαιωνόμαστε ότι δίνουμε το καλύτερο στην υπηρεσία του Ιεχωβά. Ειδάλλως, μπορεί να συνεχίσουμε έναν τρόπο ζωής που θα οδηγήσει σε ακόμη περισσότερα αισθήματα ενοχής.​—2 Τιμ. 2:15.

15, 16. (α) Ποιες θυσίες έχουν κάνει πολλοί για να βάλουν την υπηρεσία του Θεού πρώτη στη ζωή τους; (β) Γιατί δεν πρέπει να μετανιώνουμε για οποιεσδήποτε θυσίες κάναμε χάριν της Βασιλείας;

¹⁵ Τι θα λεχθεί για εσάς που έχετε κάνει θυσίες για να υπηρετείτε τον Ιεχωβά ολοχρόνια; Ίσως εγκαταλείψατε μια λαμπρή σταδιοδρομία ή μια επιτυχημένη επιχείρηση για να απλοποιήσετε τη ζωή σας και να αφιερώνετε περισσότερο χρόνο στις επιδιώξεις της Βασιλείας. Ίσως μείνατε άγαμοι ή, αν παντρευτήκατε, αποφασίσατε να μην αποκτήσετε παιδιά για να αναλάβετε κάποια μορφή ολοχρόνιας υπηρεσίας που αλλιώς θα ήταν ανέφικτη για εσάς​—υπηρεσία Μπέθελ, διεθνές έργο οικοδόμησης, έργο περιοχής ή ιεραποστολική υπηρεσία. Πρέπει να μετανιώνετε τώρα για αυτές τις αποφάσεις καθώς περνούν τα χρόνια στην υπηρεσία του Ιεχωβά; Πρέπει να νιώθετε ότι οι θυσίες σας ήταν άσκοπες ή άκαιρες; Ασφαλώς όχι!

¹⁶ Πήρατε αυτές τις αποφάσεις λόγω της βαθιάς αγάπης σας για τον Ιεχωβά και της ένθερμης επιθυμίας σας να βοηθήσετε άλλους που ήθελαν να τον υπηρετήσουν. Μη σκέφτεστε ότι η ζωή σας θα ήταν καλύτερη αν είχατε ενεργήσει διαφορετικά. Μπορείτε να έχετε τη βαθιά ικανοποίηση ότι κάνατε αυτό που γνωρίζατε πως ήταν σωστό για εσάς. Μπορείτε να χαίρεστε επειδή κάνατε το καλύτερο δυνατόν για να υπηρετήσετε τον Ιεχωβά. Εκείνος δεν θα ξεχάσει την αυτοθυσιαστική ζωή σας. Στην πραγματική ζωή που επίκειται, θα σας ανταμείψει με ευλογίες πολύ μεγαλύτερες από ό,τι μπορείτε τώρα να φανταστείτε!​—Ψαλμ. 145:16· 1 Τιμ. 6:19.

17, 18. (α) Ποια αρχή βοήθησε τον Παύλο να υπηρετεί χωρίς να συσσωρεύει ενοχές; (β) Ποια είναι η απόφασή σας για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον σας στην υπηρεσία του Ιεχωβά;

¹⁷ Ποια αρχή έμαθε ο Παύλος που τον βοήθησε να υπηρετεί τον Θεό χωρίς να συσσωρεύει επιπλέον ενοχές; Όπως το αποδίδει η μετάφραση του Τζ. Μπ. Φίλιπς, ο Παύλος έγραψε: «Αφήνω πίσω μου το παρελθόν και, με χέρια απλωμένα σε ό,τι βρίσκεται μπροστά, προχωρώ κατευθείαν στο στόχο». (Διαβάστε Φιλιππησίους 3:13, 14) Ο Παύλος δεν συνέχισε να σκέφτεται την εσφαλμένη πορεία του στον Ιουδαϊσμό. Αντίθετα, προσπάθησε με όλες του τις δυνάμεις να αποκτήσει τα προσόντα για το μελλοντικό βραβείο της αιώνιας ζωής.

¹⁸ Όλοι μας μπορούμε να εφαρμόσουμε την αρχή που εμπεριέχεται στα λόγια του Παύλου. Αντί να θλιβόμαστε για το παρελθόν μας, αναμοχλεύοντας πράγματα που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, πρέπει να επεκτεινόμαστε σε αυτά που βρίσκονται μπροστά. Όχι ότι θα ξεχάσουμε στην κυριολεξία τα περασμένα λάθη μας, αλλά δεν χρειάζεται να επικρίνουμε συνεχώς τον εαυτό μας. Ας αγωνιζόμαστε να αφήνουμε πίσω το παρελθόν, ας υπηρετούμε τον Θεό όσο καλύτερα μπορούμε τώρα και ας κοιτάζουμε το ένδοξο μέλλον που έχουμε μπροστά μας!