ΑΥΤΗ είναι μια γνωστή παροιμία στην Ανατολική Αφρική, και αναμφίβολα αντανακλά τα αισθήματα πολλών σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο. Έχετε και εσείς την ίδια γνώμη για το δανεισμό χρημάτων είτε από φίλο είτε από αλλού; Παρ’ όλο που κάποιες φορές φαίνεται να ενδείκνυται, είναι πράγματι καλή ιδέα; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και οι παγίδες του δανεισμού;

Κάποια άλλη παροιμία στη σουαχίλι μπαίνει στην ουσία του προβλήματος, λέγοντας: «Όταν δανείζεις και δανείζεσαι, χάνεις τις φιλίες σου». Πράγματι, τα χρέη μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο φιλίες και σχέσεις. Ακόμη και με τον καλύτερο προγραμματισμό και τις πιο ειλικρινείς προθέσεις, τα πράγματα δεν εξελίσσονται πάντα όπως ήταν αναμενόμενο. Για παράδειγμα, αν ο καιρός περνάει και δεν αποπληρώνονται οι δόσεις, ο δανειστής ίσως θυμώσει. Μπορεί να συσσωρεύεται όλο και περισσότερη πικρία, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένταση στη σχέση ανάμεσα στο δανειστή και στο δανειζόμενο—ακόμη και ανάμεσα στις οικογένειές τους. Εφόσον τα δάνεια είναι πιθανόν να δημιουργήσουν προστριβές, θα ήταν καλό να τα βλέπουμε ως έσχατη λύση και όχι ως εύκολη διέξοδο από τα οικονομικά προβλήματα.

Ένα άτομο που δανείζεται χρήματα μπορεί επίσης να θέσει σε κίνδυνο τη σχέση του με τον Θεό. Με ποιον τρόπο; Πρώτα από όλα, η Αγία Γραφή λέει ότι όποιος αρνείται εσκεμμένα και συνειδητά να ξεπληρώσει τα χρέη του είναι πονηρός. (Ψαλμός 37:21) Καθιστά επίσης σαφές ότι «όποιος δανείζεται είναι υπηρέτης εκείνου που δανείζει». (Παροιμίες 22:7) Ο δανειζόμενος πρέπει να αντιληφθεί ότι μέχρι την αποπληρωμή των χρημάτων είναι υπόχρεος απέναντι στο δανειστή. Μια άλλη αφρικανική παροιμία αναφέρει εύστοχα: «Αν δανειστείς τα πόδια κάποιου, θα πηγαίνεις όπου σε πηγαίνει εκείνος». Αυτό σημαίνει ότι όποιος είναι πνιγμένος στα χρέη δεν είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει.

Συνεπώς, η εξόφληση του χρέους πρέπει να έχει άμεση προτεραιότητα. Διαφορετικά, είναι πιθανό ότι θα προκύψουν προβλήματα. Τα χρέη που συσσωρεύονται μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη στενοχώρια, καθώς και αϋπνία, ανάγκη για υπερβολική εργασία, καβγάδες ανάμεσα στο αντρόγυνο, ακόμη δε και διάλυση της οικογένειας, για να μην αναφέρουμε το ενδεχόμενο μήνυσης ή φυλάκισης. Τα λόγια που βρίσκονται  στο εδάφιο Ρωμαίους 13:8 αντανακλούν σοφία: «Μην οφείλετε σε κανέναν τίποτα απολύτως, παρά μόνο το να αγαπάτε ο ένας τον άλλον».

Έχοντας όλα αυτά υπόψη, το καλύτερο είναι να είστε προσεκτικοί σε σχέση με το δανεισμό χρημάτων. Είναι συνετό να αναρωτηθείτε: Έχετε όντως ανάγκη το δάνειο; Το χρειάζεστε για να εξασφαλίσετε τα απαραίτητα για τη συντήρηση της οικογένειάς σας; Ή μήπως κρύβεται από πίσω απληστία σε κάποιον βαθμό, ίσως η επιθυμία να ζείτε πέρα από τις δυνατότητές σας; Στις περισσότερες περιπτώσεις, θα ήταν καλύτερα να αρκεστείτε σε λιγότερα παρά να υποχρεωθείτε σε άλλους βάζοντας χρέος.

Φυσικά, μπορεί να υπάρξουν εξαιρέσεις, όπως περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, στις οποίες ο δανεισμός φαντάζει ως η μοναδική λύση. Ακόμη και τότε, αν κάποιος καταφύγει στο δανεισμό θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι άτομο με σωστές αρχές. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;

Κατ’ αρχάς, μην εκμεταλλευτείτε ποτέ κάποιον απλώς και μόνο επειδή φαίνεται ότι έχει μεγαλύτερη υλική ευημερία. Δεν πρέπει να θεωρούμε ότι όποιος φαίνεται να τα βγάζει πέρα με άνεση είναι υποχρεωμένος να μας βοηθάει. Ούτε πρέπει να θεωρούμε ότι δεν έχουμε την ηθική υποχρέωση να ενεργούμε έντιμα απέναντί του. Μη φθονείτε όσους φαίνεται να είναι οικονομικά εξασφαλισμένοι.—Παροιμίες 28:22.

Επίσης, σιγουρευτείτε ότι θα ξεπληρώσετε όσα δανειστήκατε, και μάλιστα εγκαίρως. Ακόμη και αν ο δανειστής δεν ορίσει συγκεκριμένη διορία, πρέπει να την ορίσετε εσείς και να μην την παραβιάσετε. Συστήνεται να κάνετε γραπτή συμφωνία προκειμένου να αποφευχθούν οποιεσδήποτε παρανοήσεις. (Ιερεμίας 32:9, 10) Να επιστρέψετε το χρέος στο δανειστή εσείς ο ίδιος προκειμένου να τον ευχαριστήσετε προσωπικά, αν είναι δυνατόν. Η ευσυνειδησία στην αποπληρωμή του χρέους προάγει τις καλές σχέσεις. Ο Ιησούς είπε τα εξής στην Επί του Όρους Ομιλία: «Αλλά το Ναι το οποίο λέτε ας σημαίνει Ναι, το Όχι σας, Όχι». (Ματθαίος 5:37) Επιπλέον να θυμάστε το Χρυσό Κανόνα: «Όλα όσα θέλετε, λοιπόν, να κάνουν σε εσάς οι άνθρωποι πρέπει και εσείς, παρόμοια, να κάνετε σε αυτούς».—Ματθαίος 7:12.

Η Γραφή προσφέρει ένα απλό αντίδοτο στην παρόρμηση για δανεισμό, λέγοντας: «Ασφαλώς είναι μέσο για την απόκτηση μεγάλου κέρδους αυτή η θεοσεβής αφοσίωση μαζί με αυτάρκεια». (1 Τιμόθεο 6:6) Με άλλα λόγια, η αυτάρκεια είναι ο καλύτερος τρόπος για να γλιτώσει κάποιος από τις θλιβερές συνέπειες του δανεισμού. Κατά κοινή ομολογία, στη σύγχρονη εποχή της άμεσης ικανοποίησης, δεν είναι εύκολο να αρκείται κάποιος σε αυτά που έχει. Σε αυτό το σημείο έρχεται στο προσκήνιο «η θεοσεβής αφοσίωση». Με ποιον τρόπο;

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ένα αντρόγυνο Χριστιανών στην Ασία. Όταν ήταν νεότεροι, θαύμαζαν όσους είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν σπίτι. Αποφάσισαν, λοιπόν, να αγοράσουν και αυτοί το δικό τους με τις οικονομίες τους και με δάνεια από την τράπεζα και από συγγενείς. Γρήγορα, όμως, ένιωσαν στους ώμους τους το βαρύ φορτίο των υψηλών μηνιαίων δόσεων. Άρχισαν να δουλεύουν περισσότερο, πολλές ώρες κάθε μέρα, με αποτέλεσμα να έχουν ελάχιστο χρόνο για τα παιδιά τους. «Το άγχος, η στενοχώρια και η αϋπνία ήταν σαν βαριά πέτρα πάνω στο κεφάλι μου. Ένιωθα να πνίγομαι», είπε ο σύζυγος.

Με τον καιρό, θυμήθηκαν τα λόγια που είναι γραμμένα στο εδάφιο 1 Τιμόθεο 6:6 και αποφάσισαν ότι η μόνη λύση ήταν να πουλήσουν το σπίτι. Χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια για να απαλλαχτούν από το φορτίο τους. Τι αποκόμισε το ζευγάρι από αυτήν την εμπειρία; Κατέληξαν στο εξής συμπέρασμα: «Είναι προστασία να βλέπεις τα υλικά αποκτήματα υπό πνευματικό πρίσμα».

Η παροιμία στη σουαχίλι που αναφέρθηκε στην αρχή είναι γνωστή σε πολλούς. Εντούτοις, δεν τους έχει αποτρέψει από το να δανείζονται. Υπό το φως των Γραφικών αρχών που εξετάστηκαν παραπάνω, δεν θα ήταν πορεία σοφίας να σκεφτούμε σοβαρά το ερώτημα: Πρέπει να δανειστώ χρήματα;