IRTEERA 3:15⁠ean Jainko Ahalguztidunak bere izena azaltzen du. Agertzen al da zure biblia-itzulpeneko txatal honetan bere izena Jehoba dela? Biblia-itzulpen askok era honetara itzultzen dute Jainkoaren pertsona izena. Hala ere, beste itzulpen askok ez dute Jehoba izenik aipatzen eta «Jauna» edo «Jainko» tituluekin ordezkatzen dute. Beraz, zer erabili beharko luke txatal honek? Titulua edo Jehoba izena?

Biblia-atal gehienak jatorrizko hebreeraz idatzirik zeuden. Hauetan oso berezia den Jainkoaren pertsona izena azaltzen da. Letra hebrearrez יהוה (YHWH) idazten da. Eta euskaraz, izen honen ohizko itzulpena «Jehoba» da. Biblia-txatal bakarrean azaltzen al da izen hau? Ez horixe! Hebrear idatzien jatorrizko testuan 7.000 bat aldiz azaltzen da.

Zer-nolako garrantzia du Jainkoaren izenak? Azter dezagun aitagurea, Jesu Kristok irakatsi zuen otoitza: «Gure Aita zerukoa, agertu santu zeure izena» (Mateo 6:9). Jeremias profetak ere, honakoa esan zuen: «Ez da zu bezalakorik, Jauna! Handia zara zu, handiak zure izena eta indarra» (Jeremias 10:6). Argi dago Jainkoaren izenak garrantzi gorena daukala. Zergatik kendu dute, hortaz, biblia-itzultzaile askok izen hau beraien itzulpenetatik, tituluekin ordezkatuz?

Badirudi bi arrazoi nagusi daudela. Hau da lehenengoa: batzuen ustez, gaur egun izenaren jatorrizko ahoskera ezezaguna denez, ez da erabili behar. Antzinako hebreera bokalik gabe idazten zen. Beraz, gaur egun, inork ezin du esan ziurtasunez YHWH antzinan nola ahoskatzen zen. Baina, oztopatu behar al liguke honek guri Jainkoaren izena erabiltzea? Biblia-garaian, Jesus izena Yeshua edo Yehoshua ahoskatuko zen beharbada, baina ez dago hori ziurtatzerik. Hala ere, gaur egun jendeak munduan zehar Jesus izena bakoitzaren hizkuntzan ohizkoa  den moduan ahoskatzen du. Nahiz eta izen hau lehenengo mendean nola ahoskatzen zen ez jakin, jendeak zalantzarik gabe erabiltzen du. Era berean, atzerrira joango bazina, zure izena beste hizkuntza batzuetan beste era batera ahoskatzen dela ohartuko zinateke. Beraz, Jainkoaren izenaren antzinako ahoskerarik ez ezagutzea, ez da nahikoa arrazoi ez erabiltzeko.

Jainkoaren izena Bibliatik kentzeko bigarren arrazoiak juduen aspaldiko ohitura batekin du zerikusia. Hauetariko askok Jainkoaren izena ez dela inoiz ahoskatu behar uste dute. Bibliako hurrengo legearen erabilera okerrean dago oinarritua sinesmen hau: «Ez erabili alferrik Jaunaren, zeure Jainkoaren, izena, ez baitut hori egingo duenik zigorrik gabe utziko» (Irteera 20:7).

Jainkoaren izena modu desegokian erabiltzea debekatzen du lege honek. Baina debekatzen ote du izen hau begirunez erabiltzea? Ez horixe! Bibliaren atal hebrearraren, hau da, Itun Zaharraren idazle guztiak gizon leialak ziren eta antzinako israeldarrei Jainkoak emaniko Legearen arabera bizi ziren. Eta erabili al zuten idazle hauek Jainkoaren izena? Bai, sarri gainera. Adibidez, Jehobaren adoratzaile askok ozen abesten zituzten salmoetan erabili zuten. Are gehiago, Jehobak bere adoratzaileei bere izena erabiltzea agindu zien eta leialak izan zirenek agindu hau bete zuten (148. Salmoa 5, 13; Eginak 2:21). Hori dela eta, gaur egun kristauek ez dute zalantzarik izaten Jainkoaren izena begirunez erabiltzeko, Jesusek egin zuen bezala.

Biblia-itzultzaileek akats larria egiten dute Jainkoaren izena tituluekin ordezkatzean. Hori egitean, Jainkoa hotza eta sentimendurik gabea dela azaltzen dute. Bibliak, aldiz, Jehobaren «adiskide» izateko gonbidapena luzatzen digu (25. Salmoa 14). Pentsa ezazu zure lagun min batean. Zer-nolako harremana izango zenuke bere izena ezagutuko ez bazenu? Era berean, jendeak Jainkoaren izena ezagutzen ez badu, nola izango du harreman estua berarekin? Honetaz gain, jendeak Jainkoaren izena erabiltzen ez duenean, izen honen esanahi zoragarria ezagutu gabe gelditzen da. Zer esan nahi du, orduan, Jainkoaren izenak?

 Jainkoak berak azaldu zion bere zerbitzari leialari, Moisesi, bere izenaren esanahia. Moisesek Jainkoari bere izenari buruz galdetu zionean, honela erantzun zion Jehobak: «Izango naizena naiz» (Irteera 3:14). Biblia askok era horretara itzultzen dute Jehobaren erantzuna. Baina Rotherhamek itzulitako Bibliak honela azaltzen ditu bere hitzak: «Ni neu bihurtuko naiz nik nahi dudana». Beraz, Jehoba beharrezkoa dena bihurtzen da bere asmoa betetzeko eta, honetaz gain, berak bere sorkuntzarengan ere eragiten du bere asmoa bete dezan.

Demagun nahi duzuna bihurtu zaitezkeela. Zer egingo zenuke zure lagunen alde? Lagunen bat larri gaixotuko balitz, mediku trebe bihurtu eta sendatuko zenuke, ezta? Beste batek diru asko galduko balu, aberats bihurtu eta lagunduko zenioke, noski. Baina, egia da ez zuk eta ez inork ezin dugula nahi duguna bihurtu, mugatuta baikaude. Biblia aztertzen duzun heinean, txundituta geratuko zara Jehoba bere asmoak betetzeko behar den guztia bihurtzen dela ikustean. Izan ere, Bera maite dutenen alde bere boterea erabiltzea atsegin du (2 Kronikak 16:9). Jainkoaren izena ezagutzen ez dutenak, berriz, bere izaeraren alderdi zoragarri hauek ere ezagutu gabe gelditzen dira.

Argi eta garbi dago Jehoba izena Biblian erabili beharra dagoela. Bere esanahia ezagutzea eta gure gurtzan eragozpenik gabe erabiltzea laguntza indartsuak dira gure zeruko Aitarekin, Jehobarekin, harreman estua izateko.