حل مشکلات
کلیدهای موفقیت در زندگی مشترک
حل مشکلات
شوهر: «دخترها کجا هستند؟»
زن: «رفتند لباس بخرند.»
شوهر: [با ناراحتی و صدای بلند] «یعنی چه ‹رفتند لباس بخرند›؟ همین ماه پیش بود که همه چیز خریدند!»
زن: [دلخور و با حالت دفاعی] «خوب حراج بود. ضمناً، از من سؤال کردند و من هم بهشان اجازه دادم.»
شوهر: [با عصبانیت فریاد میزند] «تو میدانی که من دوست ندارم بچهها بدون مشورت من پول خرج کنند! چرا بدون این که به من بگویی چنین اجازهای دادی؟»
به نظر شما مشکل این زوج چیست؟ واضح است که شوهر در کنترل خشم خود مشکل دارد. به علاوه، به نظر میرسد این زن و شوهر در میزان آزادی فرزندانشان هم تفاهم ندارند و شاید زمان کافی برای صحبت و گفتوشنود با هم صرف نمیکنند.
در زندگی مشترک بروز مشکلات اجتنابناپذیرند و هر زن و شوهری با آن روبرو میشوند. اما آنان باید بیاموزند که مشکلاتشان را چه کوچک و چه بزرگ حل و فصل کنند. چرا؟
زیرا مشکلات حلنشده ممکن است به مرور زمان مانند دیواری بین زن و شوهر فاصله اندازند و مانع تبادل افکار و گفتگو گردند. سلیمان، پادشاه حکیم چنین گفت: «برادر رنجیده از شهر قوی سختتر است، و منازعت با او مثل پشتبندهای قصر است.» (امثال ۱۸:۱۹) چگونه میتوان هنگام رویارویی با مشکلات راه گفتگو و ارتباطی سازنده را باز گذاشت؟
اگر زندگی مشترک را به بدن انسان تشبیه کنیم، گفتگو و تبادل افکار، خون حیاتبخش و محبت و احترام، قلب و ششهایند. (اَفَسُسیان ۵:۳۳) آری، محبت و احترام وسیلهٔ برقراری ارتباطند. محبت، زن و شوهر را بر آن میدارد که هنگام بروز مشکل ناراحتیهای گذشته و ضعفها و اشتباهات یکدیگر را فراموش کنند و در صدد حل مشکلی که با آن روبرویند برآیند. (۱قُرِنتیان ۱۳:۴، ۵؛ ۱پِطْرُس ۴:۸) احترام، سبب میشود که زن و شوهر آزادانه با هم گفتوشنود کنند و نه فقط به گفتههای یکدیگر گوش دهند بلکه بکوشند به احساسات یکدیگر پیببرند.
چهار قدم برای حل مشکلات
در ادامه، چهار قدم برای حل مشکلات و اختلافات ذکر شدهاند. لطفاً توجه کنید که چگونه اصول کتاب مقدّس که بر پایهٔ محبت و احترام است میتواند شما را یاری رساند تا مشکلات را از سر راه بردارید.
جامعه ۳:۱، ۷) در جرّوبحثی که در اوّل مقاله آمده است میتوان دید که برخی مسائل شدیداً شخص را عصبانی و آزرده میکند و به اصطلاح از کوره به در میبرد. اگر در چنین وضعیتی قرار گرفتید، خود را کنترل کنید و قبل از طغیان احساسات خود یا همسرتان، مدتی «سکوت» نمایید. اگر میخواهید بر مشکل نیفزایید و روابطتان را تیره نکنید، این پند کتاب مقدّس را به گوش گیرید که میگوید: «ابتدای نزاع مثل رخنه کردن آب است، پس مخاصمه را ترک کن قبل از آنکه به مجادله برسد.» — امثال ۱۷:۱۴.
۱. برای گفتگو وقت بگذارید. «برای هر چیز زمانی است و هر مطلبی را زیر آسمان وقتی است. . . . وقتی برای سکوت و وقتی برای گفتن.» (البته همان طور که کتاب مقدّس میگوید «برای گفتن» نیز زمانی است. مشکلات اگر نادیده گرفته شوند مانند علف هرز زیاد میشوند. پس به امید این که زمان، مشکلات و اختلافات را حل میکند آنها را به حال خود رها نکنید. اگر برای کنترل خود گفتگو را قطع کردهاید برای حفظ احترام همسرتان خود را موظف بدانید خیلی زود در زمانی مناسب در مورد مشکل با او صحبت کنید. چنین تعهدی سبب میشود که هر دوی شما به منظور اصلی این پند کتاب مقدّس عمل کنید که میگوید: «خورشید بر غیظ شما غروب نکند.» (اَفَسُسیان ۴:۲۶) به یاد داشته باشید که مطابق عهدتان هر چه زودتر به مسئله رسیدگی کنید.
این توصیه را امتحان کنید: هر هفته زمان مناسبی را برای گفتگو در مورد مشکلات خانوادگی کنار بگذارید. ممکن است بعضی از اوقاتِ روز کمحوصلهتر باشید؛ مثلاً، وقتی تازه از سر کار به خانه برگشتهاید یا شاید قبل از غذا. این اوقات را برای گفتگو در مورد مشکلات انتخاب نکنید. بلکه زمانی را برگزینید که برای هر دو شما مناسبتر است و استرس و اضطراب کمتری دارید.
۲. نظراتتان را صادقانه و با احترام بیان کنید. «هر کس با همسایهٔ خود راست بگوید.» (اَفَسُسیان ۴:۲۵) در زندگی مشترک نزدیکترین همسایه به فرد، همسر اوست. با همسرتان صادق و روراست باشید و نظراتتان را مشخص و روشن برایش بیان کنید. مارگاریتا * که ۲۶ سال از ازدواجش میگذرد، میگوید: «تازهعروس که بودم فکر میکردم اگر مشکل یا اختلافی پیش آید شوهرم از نظراتم آگاه است و نیازی نیست که به او بگویم. اما بعدها یاد گرفتم که چنین توقعی واقعبینانه نیست. حال سعی میکنم که نظرات و احساساتم را به روشنی بیان کنیم.»
فراموش نکنید گفتگو با همسرتان در مورد مشکل یا اختلافی، صحنهٔ پیکار نیست که در آن غالب آیید یا دشمنی را مغلوب سازید، بلکه قصدتان آگاه ساختن او از افکار و نظراتتان است. برای این که مفید و سازنده مشکلتان را مطرح کنید: ابتدا بگویید که به نظر شما چه چیز مشکل اصلی است و اینکه چه موقع بروز میکند و سپس توضیح دهید که در این باره چه احساسی دارید. برای مثال، اگر از بینظمی همسرتان رنج میبرید میتوانید مشکلتان را به روشنی و با متانت چنین مطرح کنید: ‹وقتی از سر کار به خانه میآیی و لباسهایت را روی زمین میاندازی› [مشکل اصلی و هنگام بروز آن] ‹به نظرم میآید که زحماتی که در مرتب کردن خانه میکشم ارزشی ندارد.› [توضیحی دقیق از احساستان] سپس با درایت پیشنهادی برای راه حل آن مشکل ارائه دهید.
این توصیه را امتحان کنید: قبل از گفتگو با همسرتان آنچه را تصوّر میکنید میتواند باعث بروز مشکل شده باشد و همچنین راه حلهای ممکن را یادداشت کنید. به این ترتیب هنگام گفتگو قادر خواهید بود افکار و نظراتتان را به روشنی بیان کنید.
۳. گوش دهید و احساسات همسرتان را درک کنید. یعقوب شاگرد میگوید فرد مسیحی باید «در شنیدن تند و در گفتن آهسته و در خشم سست باشد.» (یعقوب ۱:۱۹) هیچ چیز در زندگی مشترک ناراحتکنندهتر از این نیست که تصوّر کنید همسرتان نظرات شما را در مورد موضوعی درک نمیکند. پس مصمم باشید که چنین تصوّری در او ایجاد نکنید. — متّیٰ ۷:۱۲.
وُلفگانگ که ۳۵ سال از ازدواجش میگذرد، میگوید: «هنگام گفتگو در مورد مشکلات معذّب میشوم به خصوص زمانی که تصوّر میکنم همسرم منظور مرا درک نمیکند.» دیانا که۲۰ سال است ازدواج کرده، میگوید: «اغلب شکایت من به شوهرم این است که وقتی در مورد مشکلی صحبت میکنم او درست به حرفهایم گوش نمیدهد.» چگونه میتوان چنین مشکلاتی را حل کرد؟
امثال ۱۳:۱۰) هنگام گفتگو رعایت همسرتان را بکنید و صحبت او را قطع نکنید، به او فرصت دهید که عقاید و نظراتش را بیان کند. سپس بدون کنایه یا تندی سخنانش را بازگو کنید تا مطمئن شوید منظور او را درک کردهاید. اگر نکتهای از گفتههای او را اشتباه متوجه شدهاید اجازه دهید که شما را تصحیح کند. فقط خودتان صحبت نکنید. بلکه به روشی که گفته شد گفتوشنود کنید تا هر دو از درک عقاید و احساسات یکدیگر در آن خصوص مطمئن شوید.
اگر فکر میکنید همیشه از طرز فکر و احساسات همسرتان آگاهید در اشتباهید. در کتاب مقدّس آمده است: «از تکبّر جز نزاع چیزی پیدا نمیشود، اما با آنانی که پند میپذیرند حکمت است.» (درست است برای گوش کردن و درک نظرات دیگری نیاز به تواضع و صبر است. اما اگر شما پیشقدم شوید و به همسرتان توجه و احترام نشان دهید او نیز بیشتر تمایل پیدا میکند که به شما توجه و احترام نشان دهد. — متّیٰ ۷:۲؛ رومیان ۱۲:۱۰.
این توصیه را امتحان کنید: زمانی که گفتههای همسرتان را بازگو میکنید فقط عبارات او را تکرار نکنید. بلکه با عطوفت و مهربانی سعیتان بر آن باشد که آنچه از گفتهها و احساسات او دریافتهاید توضیح دهید. — ۱پِطْرُس ۳:۸.
۴. در راه حلی به توافق برسید. «دو از یک بهترند چونکه ایشان را از مشقّتشان اُجرت نیکو میباشد؛ زیرا اگر بیفتند، یکی از آنها رفیق خود را خواهد برخیزانید.» (جامعه ۴:۹، ۱۰) در زندگی مشترک برای حل و فصل مشکلات نیاز به پشتیبانی و همکاری هر دو طرف است.
یَهُوَه خدا، مسئولیت سرپرستی خانه را به شوهر محوّل کرده است. (۱قُرِنتیان ۱۱:۳؛ اَفَسُسیان ۵:۲۳) اما سرپرستی به معنی استبداد و دیکتاتوری نیست. شوهر بصیر و عاقل مستبدانه عمل نمیکند و بدون در نظر گرفتن نظرات همسرش تصمیم نمیگیرد. داود ۲۰ سال است که متأهل است، او میگوید: «سعی میکنم نکتهای را که با همسرم توافق دارم بیابم و تصمیمی بگیرم که هر دو بتوانیم به آن عمل کنیم.» از ازدواج تانیا هفت سال میگذرد. او میگوید: «مهم نیست حق با کیست. گاه برای حل یک مشکل نظرات متفاوت است. متوجه شدهام که کلید موفقیت معقول بودن و انعطافپذیری است.»
این توصیه را امتحان کنید: برای حل مشکل، روحیهٔ همکاریتان را بالا ببرید. هر دوی شما میتوانید راهحلهای مختلف و ممکنی را که به نظرتان میرسد یادداشت کنید. در آخر آنها را دوره کنید و آنچه را که هر دو با آن موافق هستید به انجام رسانید. چندی پس از آن زمانی را برای بررسی این که آیا بر طبق تصمیمتان عمل کردهاید و تا چه حد آن تصمیم موفق بوده است بگذارید.
پیوند دهید، جدا نسازید
عیسی در مورد ازدواج گفت: «آنچه را خدا پیوست انسان جدا نسازد.» (متّیٰ ۱۹:۶) کلمهای که در اینجا «پیوست» ترجمه شده است در یونانی به معنی «به یک یوغ بستن است.» یوغ تیر چوبیای است که در زمان قدیم دو حیوان را برای کار روی زمین و یا حمل بار به آن میبستند. اگر آن دو با هم هماهنگ نبودند، کار زیادی از پیش نمیرفت و یوغ گردن حیوان را میآزرد. اما اگر با هم هماهنگ بودند میتوانستند بارهای سنگین را جابهجا کنند و یا مزرعهای را شخم زنند.
مشابهاً زن و شوهر نیز اگر در همکاری با هم کوتاهی کنند ممکن است یوغِ ازدواج آنان را آزرده سازد. از طرف دیگر اگر پیوند خورند و همسو گردند میتوانند اغلب هر مشکلی را برطرف کنند و موفق باشند. کالالا، زندگی مشترک موفقی دارد. او سعادت در زندگی زناشویی را چنین خلاصه میکند. «من و همسرم ۲۵ سال است مشکلاتمان را حل کردهایم و آنچه ما را یاری کرده است، گفتگوهای صادقانه و روراست، گذاشتن خودمان در جای دیگری، درخواست کمک از یَهُوَه در دعا و به کار بستن اصول کتاب مقدّس بوده است.» آیا شما نیز میتوانید چنین کنید؟
از خود بپرسید . . .
▪ بیش از هر چیز در مورد چه مشکلی میخواهم با همسرم صحبت کنم؟
▪ چگونه میتوانم اطمینان حاصل کنم که واقعاً نظرات همسرم را در مورد موضوع درک کردهام؟
▪ اگر بخواهم که همیشه کارها به میل من انجام شود ممکن است مسبب بروز چه مشکلی شوم؟
[پاورقی]
^ بند 17 برخی از اسامی تغییر کردهاند.