Anyɛnkofo botum aboa hɛn ma hɛn enyi aagye, na wobotum so aboa hɛn ma ndzɛmba aakɔ yie wɔ hɛn asetsena mu. Anyɛnkofo pa boa hɔn ho hɔn ho, na obiara boa ne nyɛnko ma onya suban pa.​—Mbɛbusɛm 27:17.

 Naaso, Bible no tu hɛn fo dɛ ɔwɔ dɛ yɛhwɛ hɛn anyɛnkofa yie paa. Ɔbɔ hɛn kɔkɔ dɛ sɛ yaammfa nyɛnko pa a, yebotum ehyia ɔhaw ahorow. (Mbɛbusɛm 13:20; 1 Corinthfo 15:33) Sɛ yɛfa nyɛnko bɔn a obotum ama yeesisi gyinae bɔn, na obotum asɛɛ hɛn suban pa so.

Dza yɛbɛka ho asɛm

•  Ebɛnadze na ɔma obi yɛ nyɛnko pa?

•  Anyɛnkofo pa a Bible no ka hɔn ho asɛm no, hɔn mu bi nye woananom?

•  Ehwɛ a, obotum ayɛ yie dɛ obi bɛfa Nyankopɔn nyɛnko?

•  Kyerɛwnsɛm ahorow a ɔka anyɛnkofa ho asɛm

 Sɛ nyimpa binom enyi gye adze pɔtsee bi ho a, ɔnnyɛ dzen koraa dɛ wɔbɛfa hɔn ho nyɛnko. Naaso Bible no ma yehu dɛ ɔnnyɛ ɔno nko na ɔsɛ dɛ yegyina do fa nyɛnko. Ndwom 119:63 ka dɛ: “Hɔn a wosuro wo a nyinara na menye hɔn gor, na hɔn a wodzi w’ahyɛdze do no a.” Hyɛ no nsew dɛ, Bible kyerɛwfo no kaa dɛ hɔn a wosuro Nyankopɔn na wɔdze ne mbra bɔ hɔn bra no na ɔfa hɔn nyɛnko.

 Bible no san ma yehu suban ahorow a ɔma obi yɛ nyɛnko pa. No mu bi na odzidzi do yi:

•   ‘Ɔnyɛnko dɔ aber nyina, ɔyɛ onua a wɔwo no ma abɛbrɛsɛber.’​— Mbɛbusɛm 17:17.

•   “Nyia ɔyɛ anyɛnkosɛm pii no, ɔdze sɛɛ nankasa noho: naaso, ɔnyɛnko bi wɔ hɔ a ɔfam ho sen onua.”​—Mbɛbusɛm 18:24.

 Dɛm kyerɛwnsɛm ahorow yi ma yehu dɛ, obi a ɔyɛ nyɛnko pa no, odzi nokwar, ne yamu ye, obue ne nsamu na ɔwɔ ɔdɔ. Sɛ obi yɛ nyɛnko pa a, ɔnndan n’ekyir mma n’anyɛnkofo aber a hɔn ho akyer hɔn no. Nsu mu o, ewia mu o, ɔtaa hɔn ekyir. Dɛmara so na obi a ɔyɛ nyɛnko pa no sɛ ohu dɛ ne nyɛnko nam kwan bɔn bi do, anaa ɔreyɛ esi gyinae bɔn bi a, onya akokodur ka ho asɛm kyerɛ no.​—Mbɛbusɛm 27:6, 9.

 Bible no ma yehu nyimpa pii a nna wɔyɛ anyɛnkofo pa. Nna hɔn mu binom wɔ hɔ a ɔsor mfe a woedzi, beebi a wofi nye hɔn amambra ahorow. Binom so wɔ hɔ a, nna ɔsor dzibew a wɔwɔ wɔ hɔn asetsena mu. Ma yensusu hɔn mu ebiasa ho nhwɛ.

•   Ruth na Naomi. Nna Ruth n’asew nye Naomi, na ɔda edzi dɛ nna Naomi enyin kyɛn Ruth koraa. Afei so, nna ɔsor hɔn mu biara n’amambra. Naaso iyi nyina ekyir no, nna wɔyɛ anyɛnkofo a mframa mmfa hɔn ntamu.​—Ruth 1:16.

•   David na Jonathan. Ɔwɔ mu, nna Jonathan enyin kyɛn David bɛyɛ mfe 30. Naaso Bible no ka dɛ: “Jonathan ne kra takyeer David ne kra ho.” Iyi kyerɛ dɛ nna wɔyɛ anyɛnkofo paa.​—1 Samuel 18:1.

•   Jesus na n’asomafo no. Nna Jesus wɔ tum wɔ n’asomafo no do, osiandɛ nna ɔyɛ hɔn kyerɛkyerɛfo nye hɔn wura. (John 13:13) Naaso ɔannka dɛ tum a ɔwɔ ntsi sɛ ɔfa hɔn nyɛnko a ɔrennyɛ yie. Hɔn a wotsiee ne nkyerɛkyerɛ na wɔdze bɔɔ hɔn bra no, ɔfaa hɔn nyɛnko pampee. Jesus kaa dɛ: “Mafrɛ hom anyɛnkofo, osiandɛ ndzɛmba a metsee no m’Egya hɔ nyina makyerɛ hom mu.”​—John 15:14, 15.

 Nyew, obotum ayɛ yie dɛ yɛbɛfa Nyankopɔn nyɛnko. Bible no ka dɛ: ‘Atseneneefo na wɔyɛ n’anyɛnkofo paa.’ (Mbɛbusɛm 3:32) Asɛm yi kyerɛ dɛ hɔn a wɔbɔ mbɔdzen bɔ bra pa na wodzi nokwar no na Nyankopɔn fa hɔn nyɛnko. Afei so, nyimpa a wɔbɔ mbɔdzen dzi ne mbra do no onnsi hɔn famu koraa. Ma yɛmfa ɔnokwafo Abraham dɛ nhwɛdo. Kyerɛwnsɛm no hyɛɛ da ara kaa noho asɛm dɛ nna ɔyɛ Nyankopɔn ne nyɛnko.​—2 Mbermunsɛm 20:7; Isaiah 41:8; James 2:23.