Sa qai tokona na matanitu o Armenia na nodra dodonu na sega ni via curu ena mataivalu. Ena ika23 ni Okotova, 2013 e vakadonui kina na ivola kerekere me baleta na cakacaka ni veiqaravi raraba vei ira na 57 mai na sivia na 90 na iVakadinadina i Jiova, era vinakata mera cakava na porokaramu vou qo (ena dikevi tale ga na vo ni ivola kerekere). Eratou mani gole na vakailesilesi ina Valeniveivesu e Erebuni qai vakadonuya na nodratou kerekere na le 6 mai na 20 na iVakadinadina era vesu tu. Eratou sereki na le 6 qo ena ika24 ni Okotova, 2013. Ena dikevi tale ga nodra ivola kerekere na iVakadinadina era via curu ena porokaramu vou qo, mera na sereki tale ga.

E tekivu na porokaramu vou qo ena ika8 ni June, 2013. E veisau vakalailai na lawa ni Armenia me baleta na Cakacaka ni Veiqaravi Raraba me salavata kei na ivakatagedegede ni Lawa ena yasayasa vakaUrope, qai muri qori ena ika25 ni Julai, 2013. E tukuna na peresitedi ni Armenia me baleta na lawa qori ina Parliamentary Assembly of the Council of Europe ena ika2 ni Okotova, 2013: “O ira na sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra vakabauta, era na sega ni okati mera beca na lawa.” Ena ika3 ni Okotova, 2013, sa qai vakatulewataka na matanitu o Armenia me vakalailaitaki ina ono na vula na kedra itotogi na sega ni via curu ena mataivalu. Eratou mani sereki kina ena ika8 kei na ika9 ni Okotova, 2013 e walu na iVakadinadina, ni sa lailai mai na ono na vula na kedratou itotogi. Na porokaramu vou ni cakacaka ni veiqaravi raraba e solia na galala vei ira na sega ni via curu ena mataivalu mera cakava eso tale na cakacaka e vakadonuya nodra lewaeloma e vakavulici vakaivolatabu. Qo era sa sega ni Lewe ni Mataivalu kei Armenia, e sega tale ga ni lewai ira na mataivalu. Na cakacaka ni veiqaravi raraba e 36 na vula, 48 na aua ni cakacaka ena dua na macawa qai 10 na siga ni gade ena dua na yabaki. O ira na vinakata na porokaramu qo, era na veiqaravi voleka ga ena nodra itikotiko qai soli vei ira na itavi e sega ni vauci kina na mataivalu.

Ni se lewe ni Matabose e Urope o Armenia ena 2001, e duavata kei ira na vo ni Matanitu mera muria na lawa. Qori me baleta na cakacaka ni veiqaravi raraba kei na nodra sereki o ira kece na sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra vakabauta. Sa matata tu na veidinadinati qori, ia se vakacacani ira tiko ga na cauravou iVakadinadina na matanitu o Armenia qai biuti ira e valeniveivesu.

Era marau na sega ni via curu ena mataivalu ena gauna sa vakadonui kina na Lawa me baleta na Cakacaka ni Veiqaravi Raraba e Armenia ena 1 ni Julai, 2004. Ia na kena muri na porokaramu qori e se tiko ga ena lewa ni mataivalu, e caka tiko ga na veitotogitaki. E vakabibitaka na Matabose e Urope ni sega ni muria tiko na ivakatagedegede ni Lawa vakaUrope na porokaramu ni Veiqaravi Raraba. Kena ivakaraitaki, ena iNakinaki 1532 (2007), e tukuna na Parliamentary Assembly of the Council of Europe ni “kauaitaka vakalevu na kena sega ni muri na ivakarau ni cakacaka ni veiqaravi raraba, levu era sega ni curu ena mataivalu ena vuku ni nodra vakabauta era iVakadinadina i Jiova, era se vesu tiko ga, ni vinaka cake vei ira mera vesu, mai na nodra cakava eso tale na cakacaka e sega ni okati ena veiqaravi raraba.”

E vakaraitaka tale ga nona kauai na Komiti ni UN Human Rights ni se vesuki ira tiko ga na iVakadinadina na matanitu o Armenia nira sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra vakabauta. E vakamacalataka na komiti ena ika105 ni bose ena 2012:

“E dodonu me vakarautaka na matanitu e dua na isosomi ni veiqaravi vei ira na sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra vakabauta. Me kua ni sema ena mataivalu na veiqaravi qori, se wili me vaka na itotogi se veivakararawataki. E sega ni gadrevi me kaukaua na ivakarau ni cakacaka se na kena dede me vaka ena mataivalu. E dodonu me sereki ira kece na vesu tu nira sega ni curu ena mataivalu se vakaitavi ena isosomi ni veiqaravi ena vuku ni nodra lewaeloma.”

E biuta vakalawa o Vahan Bayatyan kei na rua tale na iVakadinadina i Jiova ina European Court of Human Rights (ECHR) na ka e cakava na matanitu o Armenia. E vuki na uto ena ika7 ni Julai, 2011 ni sa tokona na kisi nei Bayatyan na Mataveilewai Cecere duadua ni ECHR. Sa qai imatai ni gauna me vakataulewa na ECHR ina European Convention on Human Rights me taqomaka nodra dodonu na lewenivanua era sega ni vakaitavi ena vuku ni nodra vakabauta. E va tale ga qori na macala ni va tale na kisi ni veilewai ni ECHR e vauca na nodra dodonu na sega ni vakaitavi ena so na ka ena vuku ni nodra vakabauta. *

E saqata o Armenia na vakataulewa ni Mataveilewai Cecere ena kisi nei Bayatyan, qai beitaki ira e 29 na iVakadinadina itabagone era sega ni vakaitavi ena vuku ni nodra vakabauta. Era vesu e 23 vei ira qori. Tekivu mai na Julai 2011 ina Okotova 2013 sa sivia na 168 na yabaki na dede ni nodra vesu na le 86 na tagane. Eso vei ira qori era biuta vakalawa nodra vesu vakatawadodonu ina ECHR.

Era nuitaka o ira na sa vakacavara na nodra itotogi ena Okotova 2013 kei ira na sere mai ni na sega ni biu tale tiko na yacadra ena lisi ni daubasulawa. E vakasamataki tale tiko ga na ilavo e dodonu me saumi se sega vei ira na beitaki se ra a vesu ni bera na macala ni kisi ni veilewai nei Bayatyan.

E se sega ni muri taucoko e Armenia na lawa vou me baleta na veiqaravi raraba. Ia e sa raica sara tiko vakabibi na matanitu na nodra dodonu na sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra vakabauta.

Vakadonui na Tabana ni Veiqaravi Raraba ni Oti e Dua na Gauna