Vakacava e Levu tu na Yaca ni Kalou?

SARAVA/ROGOCA

Kena isau vakaivolatabu

E tiko na yaca ni Kalou. Qo na yacana יהוה ena vosa vakaIperiu qai kena ibalebale “Jehovah” ena vosa vakavalagi. a E kaya kina na Kalou ena vuku i Aisea: “O yau o Jiova. Qori na yacaqu.” (Aisea 42:8) E laurai vaka 7,000 na yaca qo ena ivolavivigi makawa ni iVolatabu. Na iwiliwili qori e levu cake ina so tale na icavuti e kilai kina na Kalou se e cavuti kina e dua ena iVolatabu. b

E tiko eso tale na yaca e kilai kina na Kalou?

Ni dua ga na yaca e kilai kina na Kalou, e tiko eso tale na icavuti se ivakamacala e tukuni me baleti koya. Toka e ra qo eso na icavuti kei na ivakamacala e kilai kina na Kalou, era dui vakaraitaka tale ga na itovo qoroi e tu vua.

iCavuti	Tikinivolatabu	Kena ibalebale
Allah	(Sega)	E yavutaki ena vosa vakaArapea na vosa “Allah” e sega ni yaca, ia e icavuti e kena ibalebale na “Kalou.” Era vakayagataka na vosa vakaArapea kei na so tale na “Allah” me ivakadewa e tautauvata kei na “Kalou.”
Kaukaua Duadua	Vakatekivu 17:1	E sega ni vakatauvatani rawa nona kaukaua. Na vosa vakaIperiu ʼEl Shad·daiʹ, “Kalou Kaukaua Duadua,” e cavuti vakavitu ena iVolatabu.
Alifa kei na Omeka	Vakatakila 1:8; 21:6; 22:13	“Na imatai kei na iotioti,” se “na itekitekivu kei na itinitini,” e kena ibalebale ni sega tale ni dua e tautauvata kei Jiova na Kalou Kaukaua Duadua. (Aisea 43:10) Erau imatai kei na iotioti ni matanivola ena vosa vaKirisi na alifa kei na omeka.
Koya e Dede sara nona bula	Taniela 7:9, 13, 22	E sega nona itekitekivu; e bula tu ga me tawamudu ni bera nira buli se tu na veika kece.—Same 90:2.
Dauveibuli	Aisea 40:28	E vakavuna na kena buli na ka kece.
Tama	Maciu 6:9	Vakavuna na bula.
Kalou	Vakatekivu 1:1	E dua na ka e sokaloutaki; e Kaukaua duadua. Na vosa vakaIperiu na ʼElo·himʹ e dusia na cecere i Jiova, lagilagi kei na nona dokai.
Nodra Kalou na kalou	Vakarua 10:17	E Kalou cecere ni vakatauvatani ina “kalou tawayaga” era qarava eso.—Aisea 2:8.
Dauveivakavulici Cecere	Aisea 30:20, 21	Dau vakarautaka na ivakasala kei na idusidusi yaga.—Aisea 48:17, 18.
Dauveibuli Uasivi	Same 149:2	Ena vukuna era buli kina na ka kece.—Vakatakila 4:11.
Kalou Mamarau	1 Timoci 1:11	E vatuka ni reki kei na marau.—Same 104:31.
Daurogo masu	Same 65:2	E rogoca nodra masu o ira na vakabauta.
Au na Cakava na ka ga au Vinakata	Lako Yani 3:14, King James Version	Ena cakava ga na ka e vinakata me vakayacori kina nona inaki. E vakadewataki na matavosa qo me “Au na cakava ga na ka au vinakata.” (The Emphasised Bible, by J. B. Rotherham; New World Translation) E vakamatatataka o Jiova na ibalebale ni yaca ena tikina e tarava.—Lako Yani 3:15.
Vuvu	Lako Yani 34:14, King James Version	E sega ni vakadonuya na sokalou e sega ni caka vua. E vakadewataki tale ga na vosa vuvu, me ‘sega ni tokona na ka saqata o koya’ qai “caka vakatabakidua ga vua na sokalou.”—God’s Word Bible; New World Translation.
Tui ni veitabagauna	Vakatakila 15:3	E sega na itekitekivu kei na itinitini ni nona veiliutaki.
Turaga	Same 135:5	iTaukei se turaga; kena vosa vakaIperiu na ʼA·dhohnʹ kei na ʼAdho·nimʹ.
iLiuliu ni mataivalu levu	Aisea 1:9, King James Version; Roma 9:29, King James Version	iLiuliu ni mataivalu levu ni agilosi. Na icavuti “iLiuliu ni mataivalu levu” e vakadewataki me “Jiova ni lewe vuqa,” kei na “iLiuliu ni mataivalu [vakalomalagi].”—Roma 9:29, New World Translation; NET Bible, ivakamacala e ra.
Cecere Duadua	Same 47:2	E cecere duadua ga o koya.
Koya e Yalosavasava	Vosa Vakaibalebale 9:10	E savasava duadua (nona ivakatagedegede savasava qai tawavakamelei rawa) o koya.
Dautulituli	Aisea 64:8	E tu vua na lewa me moici keda me vaka ga nona moica na qele na dautulituli.—Roma 9:20, 21.
Koya e voli iko lesu	Aisea 41:14; King James Version	E voli keda lesu mai na ivalavala ca kei na mate ena vuku ni ivoli ni isoro i Jisu Karisito.—Joni 3:16.
Uluvatu	Same 18:2, 46	Na ivunivuni kei na ivurevure ni veivakabulai.
iVakabula	Aisea 45:21	Taqomaki keda mai na veika rerevaki se na ka era na vakarusai.
iVakatawa	Same 23:1	Kauaitaki ira nona dauveiqaravi.
Turaga Cecere Duadua	Vakatekivu 15:2	E tu vua na lewa kece; kena vosa vakaIperiu na ʼAdho·naiʹ.
Koya e Cecere	Taniela 7:18, 27	Cecere duadua.

Yaca ni vanua ena iVolatabu vakaIperiu

Eso na yaca ni vanua ena iVolatabu era cavuti kina na yaca ni Kalou, ia qori era sega ni isosomi ni yacana.

Yaca ni Vanua	Tikinivolatabu e laurai kina	Kena ibalebale
Jiova-jaire	Vakatekivu 22:13, 14	“Ena vakarautaka o Jiova.”
Jiova-nisai	Lako Yani 17:15	“O Jiova na Noqu Duru ni Kuila,” se “noqu Kuila.” (Today’s New International Version) Na Kalou o Jiova e tu vakarau me taqomaka qai vukei ira na nona tamata.—Lako Yani 17:13-16.
Jiova-salomi	Dauveilewai 6:23, 24	“O Jiova ga na Vakacegu.”
Jiova-sama	Isikeli 48:35, ivakamacala e ra, American Standard Version	“Tiko e Kea o Jiova.”

Vuna me kilai qai vakayagataki kina na yaca ni Kalou

E bibi vei Jiova na yacana, ya na vuna e volai kina vakavica vata na udolu ena iVolatabu.—Malakai 1:11.
E dau raica vakabibi tale ga o Jisu na yaca ni Kalou. Kena ivakaraitaki, a masulaka vei Jiova: “Me vakarokorokotaki na yacamuni.”—Maciu 6:9; Joni 17:6.
Ena gauna e kila kina e dua na yaca ni Kalou qai vakayagataka rau sa na veitokani sara ga kei Jiova. (Same 9:10; Malakai 3:16) Qo na yalayala ni Kalou vua na nona itokani: “Ni lomani au, au na vakabulai koya. Au na taqomaki koya ni kila na yacaqu.”—Same 91:14.
E kaya na iVolatabu: “Era tu eso era vakatokai mera kalou mai lomalagi se vuravura, ni levu na ‘kalou,’ e levu tale ga na ‘turaga.’” (1 Korinica 8:5, 6) E kaya tale ga na iVolatabu ni yaca ni Kalou dina duadua ga o Jiova.—Same 83:18.

a Eso na vuku ni vosa vakaIperiu era lavetaka na “Yahweh” me yaca ni Kalou.

b Na ivakaleka ni yaca qori e kilai me “Ja,” e laurai vaka 50 ena iVolatabu, okati tale ga kina na kena vakayagataki na “Hallelujah,” se “Alleluia,” e kena ibalebale “Vakacaucautaki Ja.”—Vakatakila 19:1; American Standard Version; King James Version.