Levu era nanuma ni o ira ga na vuli vinaka kei na vutuniyau, ena vinaka nodra bula ena veigauna se bera mai. Era vakabauta ni vuli ena univesiti ena yaga ena vanua era cakacaka kina, nodra vuvale kei na vanua era tiko kina. Ena dua kina nodra cakacaka saulevu, levu nodra ilavo, era na marau tale ga.

E tukuna o Semi mai Jaina: “E dodonu meu vakoroi ena univesiti meu kua kina ni dravudravua. Me dua noqu cakacaka saulevu, meu marautaka tale ga noqu bula.”

Levu era nanuma mera vuli ena univesiti rogo me vinaka cake kina nodra bula, eso era lai vuli mada ga i vanuatani. Ia e tarovi qori ena gauna e veitauvi kina na COVID-19, ni vakatabui na veitosoyaki. Ena 2012 e ripotetaka na Organisation for Economic Co-operation and Development: “E rauta ni 52 na pasede ni gonevuli era lai vuli e vanuatani era gole mai Esia.”

Dua na ka nodra sasaga na itubutubu mera lai vuli na luvedra ina univesiti e vanuatani. E kaya o Keni mai Taiwan: “Rau sega ni rawaka noqu itubutubu, ia rau sauma neitou ka ni vuli vakaveitacini me keitou lai vuli ena univesiti e Merika.” Me vakai ira ga e levu, rau dinau kina vakasivia na nona itubutubu me rawa ni saumi nodratou ka ni vuli na gone.

E rawa ni yaga na vuli, ia e levu era raica ni sega ni dau yaco na ka era namaka. Kena ivakaraitaki, e levu era vakuai ira ra qai dinautaka e levu na ilavo me saumi kina nodra vuli. Ia era sega ni kunea na cakacaka era vinakata. E kaya o Rachel Mui ena Business Times e Singapoa: “Levu era vuli oti mai na univesiti era sega ni cakacaka.” O Joji e tiko mai Taiwan, e vica vata nona koroi ni univesiti. E kaya: “Levu era sega ni kunea na cakacaka era vulica, ra mani ciqoma ga e dua na cakacaka e rawa.”

Ia eso mada ga era sega ni marautaka nodra bula ni soli vei ira na cakacaka era vulica. Oti nona vuli e Peritania o Niko e gole mai Tailadi, e kunea sara e dua na cakacaka e vakoroi kina. E kaya: “E soli vei au e dua na cakacaka saulevu. Ia e vinakati meu cakacaka vakaukaua, qai solia kina e levu noqu gauna. Toso na gauna, era vakacegui e levu keimami cakacaka vata, wili kina o yau. Au vulica kina ni sega ni vakatau ena noda cakacaka na dei ni noda veigauna se bera mai.”

O ira mada ga na vutuniyau se rawaka vinaka era vakila tale ga na leqa ni vuvale, tauvimate kei na leqa vakailavo. E kaya o Kameni mai Japani: “Levu na ka au taukena, ia au rarawa niu raica na yalo ni veisisivi, vuvu kei na veicati.” E kaya e dua na yalewa o Lani e tiko mai Vietnam: “Levu era saga me dua nodra cakacaka saulevu me vinaka kina nodra veika vakailavo. Ia era rarawa ga kina vakalevu, lomaleqa, tauvimate, qai yalolailai.”

Me vakai Vereti, e levu era vakadeitaka ni tiko eso na ka e bibi cake mai na vuli torocake kei na vutuniyau. Eso gona era sega ni via taukena e levu na ka. Ia era nanuma ni na vinaka nodra veigauna se bera mai ke ra saga mera tamata vinaka, qai caka vinaka vei ira eso tale. Vakacava e dina qori? Ena saumi qori ena ulutaga e tarava.