“Hwenu e un ɖò wemaxɔmɛ yì wɛ é ɔ, enyi mɛɖé ɖɔ ɖɔ emi ɖóxó xá mɛ lě ɔ, mɛ ɖě lɛ bǐ nɔ mɔ ɖɔ emi lɔ ɖó na wà nǔ ɖokpo ɔ. È na ɖɔ ɔ, mɛ ɖebǔ nɔ ba ɖɔ emi jɛn gbɔn vo ɖò mɛ bǐ mɛ ǎ.”—Elaine, xwè 21.

 È ka ko dó cɔcɔ nú we bonu a na ɖóxó xá mɛ, ɖó mɛ bǐ ɖò mɔ̌ wà wɛ kpowun wutu kpɔ́n à?

 Mɛ e a yí wǎn na é ɖé ka ko dó cɔcɔ nú we bá ɖóxó xá we kpɔ́n à?

 Enyi mɔ̌ wɛ ɔ, xóta elɔ sixu d’alɔ we bɔ a na ɖu ɖò cɔcɔ e dó nú we wɛ mɛ ɖevo lɛ alǒ jlǒ hwiɖesunɔ tɔn lɛ ɖè é jí, bo na dó sixu wá gbeta ɖagbe hugǎn lɛ kɔn.

•  Xɛxó lɛ kpo nǔgbo lɛ kpo

•  Lee a na ɖí xwi xá cɔcɔ e dó nú we wɛ è ɖè bonu a na ɖóxó xá mɛ é gbɔn é

•  Nǔ e gbɛ̌ towe lɛ nɔ ɖɔ é

 XƐXÓ: Mɛ bǐ wɛ nɔ ɖóxó xá mɛ (nyɛ jɛn ma ɖ’emɛ ɖě ǎ).

 NǓGBO: Dobanúnǔ ɖé xlɛ́ ɖɔ mɛ winnyawinnya e ɖó xwè 18 lɛ é we ɖò atɔn jí ɖɔ ɖɔ emi ko ɖóxó xá mɛ kpɔ́n. Enɛ xlɛ́ ɖɔ gbɛtɔ́ gegě kpò bo wà mɔ̌ ǎ, enɛ wɛ nyí mɛ 30 jɛji ɖò kanweko jí. Hǔn, enyi “mɛ bǐ” wɛ nɔ ɖóxó xá mɛ ǎ.

 XƐXÓ: Xóɖóxámɛ na zɔ́n bɔ kancica e ɖò tɛntin mǐtɔn é na syɛn d’eji.

 NǓGBO: Sunnuví ɖé lɛ nɔ sɔ́ linlin enɛ ɖ’ajo dó dó jɔngwín jɔngwín nú ɖyɔvǐvú lɛ bá ɖóxó xá ye có, xó jɔ xó ɔ ka nɛ ǎ. Hwɛhwɛ ɔ, enyi sunnuví ɖé ɖóxó xá ɖyɔvǐ ɖé gudo ɔ, é nɔ gb’afɔ n’i, bɔ xomɛ nɔ sin ɖyɔvǐ ɔ tawun, ɖó é nɔ vɛ́dó ɖɔ nyaví ɔ yí wǎn nú emi, bo ba na wà nǔjɔnǔ ɖé xá emi vɔ́vɔ́ wɛ sín. a

 XƐXÓ: Biblu ɖɔ ɖɔ xóɖóxámɛ nyla.

 NǓGBO: Biblu ɖɔ xó ɖagbe dó xóɖóxámɛ wu, bo ka ɖɔ ɖɔ sunnu kpo nyɔnu kpo e wlí alɔ xá yeɖée lɛ é kɛɖɛ wɛ na ɖu vivǐ tɔn.—Bǐbɛ̌mɛ 1:28; 1 Kɔlɛntinu lɛ 7:3.

 XƐXÓ: Nǔgbododó walɔ ɖagbe tɔn Biblu tɔn lɛ zinzán na zɔ́n bɔ un na ɖu gbɛ̀ víví ǎ.

 NǓGBO: Nú a xwè sɔ bo wlí alɔ hwɛ̌ cobo ɖóxó xá mɛ ɔ, a na ɖó awǎjijɛ hugǎn, ɖó a na nyi alɔ nú nǔ ɖěɖee xóɖóxámɛ jɛ nukɔn nú alɔwliwli nɔ jí hwɛhwɛ lɛ é, ɖi adohu adohu, un ko nywɛ ɔ ɖiɖɔ, kpo ayijayǐ mɛ ma nɔ kpo.

 Nǔ taji ɔ: Te ninɔ bo wlí alɔ cobo ɖóxó xá mɛ ko hɛn mɛ ɖě sín gbɛ̀ gblé kpɔ́n gbeɖé ǎ. Amɔ̌, xóɖóxámɛ jɛ nukɔn nú alɔwliwli nɔ wà mɔ̌.

•   Nǎ hlɔnhlɔn kán e a kánɖeji bo na ɖó walɔ ɖagbe é. Biblu ɖɔ ɖɔ mɛ ɖěɖee zin lɛ é nɔ “tuùn nǔ ɖagbe ɖò nǔ nyanya mɛ, gbɔn nǔwiwa yetɔn lɛ gblamɛ, bɔ é ko má ye.” (Eblée lɛ 5:14) Kán e ye kánɖeji bo na wà nǔ ɖagbe é nɔ syɛn sɔmɔ̌ bɔ é nɔ yá nú ye nɔ jó gbè ɖò mɛtɛnkpɔn lɛ nukɔn ǎ.

   “Gǎn wɛ un nɔ dó syɛnsyɛn bá wà nǔ ɖagbe, bo ɖó nyikɔ ɖagbe, enɛ wu ɔ, un nɔ ba na jó nyiɖée dó bá byɔ ninɔmɛ e na hɛn nyikɔ enɛ blí é ɖé mɛ ǎ.”—Alicia, xwè 16.

   Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Nyikɔ alɔkpa tɛ a ka ba na ɖó ɖò ta? É ka na nyɔ́ ɖɔ a ni sɔ́ nyikɔ enɛ xò kɔ́, ɖó a ba na nyɔ́ ɖò mɛɖé nukúnmɛ kpowun wutu à?

•   Lin tamɛ dó nǔ e é na jì lɛ é jí. Biblu ɖɔ: “Nǔ e è dó ɔ wɛ è nɔ ya.” (Galatinu lɛ 6:7) Dǒ nukún sɔgudo towe mɛ kpɔ́n, bo lin tamɛ kpɔ́n ɖɔ enyi emi jó gbè ɖò cɔcɔ e dó nú emi wɛ è ɖè bá ɖóxó xá emi é nukɔn ɔ, nɛ̌ gbɛzán emitɔn kpo mɛ ɔ tɔn kpo ka na wá cí à jí. b

   “Hwɛhwɛ ɔ, hwɛ didó mɛɖée gɔ́ nú un ko nywɛ ɔ ɖiɖɔ mɛ wɛ xóɖóxámɛ jɛ nukɔn nú alɔwliwli nɔ tɔ́n kɔ dó, bɔ è tlɛ nɔ lɛ́ lin ɖɔ è kún yí wǎn nú emi ó; xò maɖónukún mimɔ kpo azɔn baɖabaɖa e è nɔ sɔ́ ɖò ali enɛ nu lɛ é kpo sín xó ɔ, è sɔ́ nɔ ɖɔ ǎ.”—Sienna, xwè 16.

   Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ: Wema Sex Smart kan nǔ elɔ byɔ: “Nú xɔ́ntɔn towe lɛ nɔ sísɛ́ we ɖɔ hwi ni wà nǔ e sixu wà nǔ dó wǔ towe lɛ é ɔ, é ka sɔgbe ɖɔ a ni dó gbɛ̌ mɔ̌hun lɛ, bo nɔ ɖótó wěɖexámɛ yetɔn lɛ dó nǔ e kúnkplá nǔ taji gbɛ̀ mɛ tɔn lɛ é wu à?”

•   Nɔ ɖó linlin e ɖò jlɛ̌ jí é ɖé. Xóɖóxámɛ nyla ǎ. Nǔgbo ɔ, Biblu ɖɔ ɖɔ akpáxwé gbɛzán alɔwliwli tɔn ɖé tɔn wɛ enɛ nyí bɔ asú kpo asì kpo ɖé ɖó na ɖu vivǐ tɔn.—Nǔnywɛxó 5:18, 19.

   “Xóɖóxámɛ ɖò nǔ ɖagbe ɖěɖee Mawu ɖó lɛ é mɛ. É ba ɖɔ mǐ ni ɖu vivǐ tɔn, amɔ̌, ɖò ninɔmɛ e é sɔnǔ na é kɛɖɛ mɛ, é wɛ nyí ɖò alɔwliwli mɛ.”—Jeremy, xwè 17.

   Ðò tamɛ lin d’ewu wɛ. Enyi a wlí alɔ gbeɖé ɔ, a na ɖ’acɛ bo na ɖóxó xá mɛ. Gɔ́ na ɔ, a na kpéwú bo ɖu vivǐ tɔn bǐ mlɛ́mlɛ́, nǔ nyanya ɖěɖee wu mǐ ɖɔ xó dó wá yì lɛ é mɛvo.