Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ani Ole?

Ani Ole?

Te afee wolokpoi ahã tɛŋŋ yɛ blema, ni mɛɛ gbɛ nɔ akɛtsu nii?

Esther wolo lɛ ni aŋma yɛ wolokpoi ni akɛ kooloo hewolo fee nɔ, yɛ afi 1700 afii amli

Luka Sanekpakpa lɛ bɔ amaniɛ akɛ, Yesu gbele Yesaia wolokpo lɛ mli ni ekane sane ko kɛjɛ mli, ni no sɛɛ lɛ, ekota. Be ni Yohane muɔ e-Sanekpakpa lɛ naa, lɛ hu ewie wolokpo he, ni ekɛɛ akɛ jeee okadii fɛɛ ni Yesu fee lɛ enyɛ eŋmala ewo ewolokpo lɛ mli.​—Luka 4:16-20; Yohane 20:30; 21:25.

Te afee wolokpoi lɛ ahã tɛŋŋ? Atsaraa kooloi ahewoji loo adaa ni afeɔ lɛ kakadaŋŋ. Abaanyɛ akota awo tso he, koni he ni aŋma nii lɛ yɛ lɛ ayaje mligbɛ. Kɛ́ ogbele wolokpo lɛ mli lɛ, obaana akɛ ajara niŋmai lɛ amli awo fãi srɔtoi amli kɛjɛ ŋwɛi kɛyi shi. Kɛ́ wolokpo lɛ kɛ waa lɛ, akɛ tso woɔ eshishijee ni akɛ eko hu woɔ enaagbee, koni mɔ ni kaneɔ lɛ anyɛ ekɛ enine kome agbele mli ni ekɛ ekome hu akota kɛyashi ebaana he ni etaoɔ lɛ.

Wolo ko (The Anchor Bible Dictionary) tsɔɔ mli akɛ: ‘Nɔ ni hi yɛ wolokpo lɛ he ji akɛ, ekɛ waa (bei pii lɛ aaafee mitai 10) bɔ ni abaanyɛ akota Biblia mli wolo kome ni afee lɛ kpo kome.’ Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, abu akɔntaa akɛ, wolokpo ni aŋma Luka Sanekpakpa lɛ yɛ nɔ lɛ kɛlɛ baanyɛ afee mitai 9.5. Bei komɛi lɛ, akɛ tɛ ko shɔɔ wolokpo lɛ naabui koni efee trotro, kɛkɛ lɛ akɛ kɔla ekpa naa.

Namɛi eeenyɛ efee akɛ amɛ ji “osɔfoi tsiifoi” ni awie amɛhe yɛ Kristofoi A-Hela Ŋmalɛi lɛ amli lɛ?

Kɛjɛ be ni aje osɔfoyeli lɛ shishi yɛ Israel lɛ, nuu kome pɛ sɔmɔɔ akɛ osɔfonukpa yɛ be pɔtɛɛ ko mli. Shishijee mli lɛ, mɔ lɛ sɔɔmɔ akɛ osɔfonukpa kɛyashi ebaagbo. (4 Mose 35:25) Aaron ji mɔ klɛŋklɛŋ ni sɔmɔ akɛ osɔfonukpa. Kɛ́ osɔfonukpa lɛ gbo lɛ, ekromɔ binuu ji mɔ ni yeɔ esɛɛ. (2 Mose 29:9) Hii ni jɛ Aaron seshi lɛ mli lɛ ateŋ mɛi babaoo sɔmɔ akɛ osɔfoi, shi amɛteŋ mɛi fioo pɛ sɔmɔ akɛ osɔfonukpai.

Be ni maji krokomɛi anɔ bii bɔi Israelbii lɛ anɔyeli lɛ, nɔyelɔi lɛ ji mɛi ni holeɔ osɔfonukpai lɛ, ni amɛkpaa amɛ osɔfoyeli be ni amɛsumɔɔ. Shi etamɔ nɔ ni afɔɔ mɛi hee lɛ holemɔ kɛjɛɔ wekui krɛdɛi komɛi amli, titri lɛ mɛi ni jɛ Aaron seshi lɛ mli lɛ. Eka shi faŋŋ akɛ, wiemɔ ni ji “osɔfoi tsiifoi” lɛ kɔɔ osɔfoi lɛ ateŋ hiɛnaanɔbii lɛ ahe. Eeenyɛ efee akɛ mɛi ni ji osɔfoi tsiifoi nɛɛ ji osɔfoi akui 24 lɛ anɔ onukpai; hiɛnaanɔbii ni yɔɔ osɔfonukpai awekui lɛ amli; kɛ osɔfonukpai ní akpa amɛ osɔfonukpayeli, tamɔ Ana nɛkɛ.​—1 Kronika 24:1-19; Mateo 2:4; Marko 8:31; Bɔfoi 4:6.