ƝAAKWƐLƐI 32
Yálá ŋɔ Tɔɔlaa aa gɔwɔtɔɔ yɛ ŋaawooɓolaa kɛ !
Yálá ŋɔ Tɔɔlaa ə gɔwɔtɔɔ yɛ ŋaawooɓolaa kɛ yələkɔlɔn ɉu a gwəlan 1914. Gwəlan dɔnɔi tii hu lɔ ɓə nwɔnɔ nukanŋaa di wɔ ŋaawooɓolaa ŋɔ holo gbəliɠaa ə gɔwɔtɔɔ laa. Gu yili kɔlɔn nəi ? Ə həɠə gwəlan tii ɓa ə too la yiihu ɓa, pələi mɛniɠaa kaa tɛɛ la, pələi nua kaa tuwɔi la, da yii Biblə ŋɔ lolowooɠaa kaa moi gu mɛniɠaa tii kaa.
1. Lə ɓə Biblə ə nɛɛ tɔwɔ ə mo ?
Daniɛlə ŋɔ hɛɓɛi ə mo yɛ ma Yálá ŋɔ Tɔɔlaa kaa pai kɛ gɔwɔtɔɔi yɛ ŋaawooɓolaa kɛ lowai ta laakulɔi yii kɛ da ma “ kwəlan mɛihweelɛ ” (Daniɛlə 4:13, 14 [4:16, 17, NWT]). Kwəlan damaa tɛɛ pulu, Zesu ə nowai tɔnɔi tii maamɛni ɓo yɛ kɛ ma “ nuai di ho laa li Yálá la di wɔ huwalawala nwɔ lowai ”, ə lɛɛ ə mo nwɔnɔ yɛ ma nowai tii ho nii kɛ kpɛɛ li (Lukə 21:24). Yɛ pələi gu kaa pai gaa la gwəlan mɛihweelɛi tii laa ə kulɔ a gwəlan 1914.
2. Ə həɠə gwəlan 1914 ɓa ə too la yiihu ɓa nua túwɔ́ pələ kaa ləi ə lɛɛ mɛni ləkɛɛɠaa ɓə tɛɛi ?
Zesu ŋɔ kalan nea di maaləngɛ diɛ ma : “ Ə́ pai lowai da yɛnɛɛ ŋaa kpɛɛi lowai kɔ́lɔn ɉɛn lə kɛɛɠaa ɓə ku kaa pai gɔlɔn ɉii la ? ” (Matie 24:3) Zesu ə di woo pulu pənə yɛ ma, a pa kɛi a Yálá ŋɔ Tɔɔlaa hu tɔɔmun yələkɔlɔn ɉu, mɛni tamaa kaa pai kɛ tɛɛ lɔi mɛi. Mɛniɠaa tii taɠaa ka, kɔ mɛniɠaa, pulu, da lɔi kpɛlin mɛni (Matie 24:7 ɓo). Biblə ə nɛɛ nwɔnɔ tɔwɔ ə mo yɛ ma “ yɛnɛɛ ŋaakpɛɛi lowai, ” nukan duwɔ pələ kaa pai gɛi ‘ mɛni ɲaanwanaaɠaa diɛ kɛ ’ (Timote veelɛ 3:1-5, Ɉɛɓɛ yili ninɛ). Ə həɠə gwəlan 1914 ɓa ə həli la yiihu ɓa, gwa kɛ mɛni ɲaanwanaaɠaa tii kaai diɛ kɛ.
3. Ə həɠə voloi Yálá ŋɔ Tɔɔlaa ə ŋaawooɓolaa kɛɛ kɔwɔtɔɔ la, lə mɛni ɓa mɛniɲɔn da lɔ ɓə pɛlɛi ma ?
Ɓɛlowai Zesu ə kɛ la a Yálá ŋɔ Tɔɔlaa hu tɔɔmun yələkɔlɔn ɉu, ɉu ho kwea ə kɔ pɛlɛ Sətana da ŋɔ ɲinɛnŋaa diɛ. Sətana ə hwɛɠɛ gɔi tii hu. Biblə kaa kɛi ma “ di bili ə yɛɛ lɔi mɛi da ɲee pɔɠaa ” (Kulɔ ponoŋa hɛɓɛ 12:9, 10, 12). Sətana lii kələnŋaa gwəi kpɔ kɛnɛ maahɔlɔɓo ə gɔlɔn yɛ ma nwun na pili hiɛ li. Yili ɓa a mɔnɔ tamaa laa nua diɛ lɔi mɛi naa kəlee. Yili a gɛ gu ɲaakaa lə mɛni ɓa mɛni ɲɔnwɔɔɠaa da kɛ kɛi. Yálá ŋɔ Tɔɔlaa kaa pai mɛniɠaa tii kəlee kpɛɛi.
Ə́ WƆ MƐNIKƆLƆNŊAA TA PƐLƐ MA
Gaa lə mɛni ɓa gu gɔlɔn guɔ ma Yálá ŋɔ Tɔɔlaa ə gɔwɔtɔɔ a gwəlan 1914 ə lɛɛ ə́ gaa pələi yili hwilɛnŋaa la guɔ.
4. Biblə ŋɔ lolowooɠaa kwɛdɛnŋaa a gu hwilɛn gwəlan 1914 ɓa
Yálá ə gɛ Nabukodonosorə ŋɛi kɛ a Babilonə tɔɔmun ə hiin ta kaa. Ɉiin tii hu mɛniɠaa kɛi pai kɛi tinaa, Yálá ə nɛ ma. Gwa pɛli ɉiin tii maamɛni ɓoi Biblə hu da yii Daniɛlə ə ɉukulɔ yɛ hwilɛn na ma. Gwa ɲaakaa kpɔ a ɉuponoɔ guɔ ma ɉiin tii hwilɛnŋaa Nabukodonosorə ŋɔ tɔɔlaa ɓa ə lɛɛ vilɛnŋaa Yálá ŋɔ Tɔɔlaa ɓa (Daniɛlə 4:17 ɓo NWT). a
Daniɛlə 4:17-23 ɓo [4:20-26 NWT], yɛ́ pɛli gɛɛmaalənŋaa ŋɛi mukulɔi a giliŋahiɛɠaai di kaa dablo hu :
-
(A) Lə ɓə Nabukodonosorə ə gaa ŋɔ hiin hu ? (Nwookpuɔ 17, 18 kaa [Nwookpuɔ 20 da 21, NWT]).
-
(B) Lə ɓə kɛ a həli nwului tii ɓa ? (Nwookpuɔ 20 kaa [Nwookpuɔ 23 NWT]).
-
(C) Lə ɓə kɛ a tɛɛ ‘ gwəlan mɛihweelɛi ’ tii laakulɔi ? (Nwookpuɔ 23 kaa [Nwookpuɔ 26 NWT]).
Ɉiin ŋɛi vilɛnŋaa nwulu kɛnɛɛ ɓa pələi vilɛnŋaa la Yálá ŋɔ Tɔɔlaa ɓa
LOLOWOO (Daniɛlə 4:17-33 [4:20-36 NWT])
Tɔɔlaa
(A) Wulu kɛnɛ
Dɔɔlaa aa tɔɔ bələi
(B) “ Ka nwului ŋɛi pɔn, ” ka nɛɛ laa “ kwəlan mɛihweelɛ kuu mu ”
Dɔɔlaa aa pənə aa gɔwɔtɔɔ
(C) “ Ə́ wɔ tɔɔlaai kaa pai lɛɛi ə́ yəi ”
Nolowoo pɔ mɛni laahwɛɛ mɛni doloo hu. . .
-
(D) Gbɛɛ ɓə nwului tii maamɛni hwilɛnŋaa ma ? (Nwookpuɔ 19 kaa, [Nwookpuɔ 22 NWT ]).
-
(E) Ŋɔ tɔɔlaa ə kpəla ləi bələi ? (Daniɛlə 4:26-30 ɓo [4:29-33 NWT]).
-
(F) Lə ɓə həli Nabukodonosorə ɓa “ gwəlan mɛihweelɛi tii tɛɛ pulu ” ? (Daniɛlə 4:31-33 ɓo [4:34-36 NWT]).
BƆ MƐNI LAAHWƐƐ MƐNI DOLOO
Tɔɔlaa
(D) Nabukodonosorə, Babilonə tɔɔmun
Dɔɔlaa aa tɔɔ bələi
(E) Gwəlan 606 tɛɛ pulu G.Z.K., Nabukodonosorə ə ɓowo, ə lɛɛ ho pɛli tɔɔlaa kɛi kwəlan mɛihweelɛ kuu mu
Dɔɔlaa aa pənə aa gɔwɔtɔɔ
(F) Nabukodonosorə ŋɔ ɓowoɲɔn ə kpɛɛ ə lɛɛ ə pənə ə ŋɔ tɔɔlaa kɔwɔtɔɔ
Nolowoo pɔ mɛni laahwɛɛ mɛni veelɛnaa hu. . .
-
(G) Gbɛɛ ɓə nwului tii maamɛni hwilɛnŋaa ma ? (Tɔɔɓəlaa kɛmɛni dɔlɔɔ 29:23 ɓo).
-
(H) Di wɔ tɔɔlaa ə kpəla ləi bələi ? Gu gɔlɔn ləi guɔ ma ɓɛlowai Zesu ə kɛ la lɔi mɛi dɔɔlaa tii ho nii kɛ pənə li ho gɔwɔtɔɔ ? (Lukə 21:24 ɓo).
-
(I) Minɛ da minɛ lowai ɓə dɔɔlaa tii ə pənə ə gɔwɔtɔɔ la ?
BƆ MƐNI LAAHWƐƐ MƐNI VEELƐNAA
Tɔɔlaa
(G) Israɛlə tɔɔɓəlaa kɛi tɔɔlaa kɛ Yálá laa hu
Dɔɔlaa aa tɔɔ bələi
(H) Daa Ɉerusalɛmə taa kala, nua kɛ maanɛɛ di hee dɔɔ gbəlin ɉu di ho pɛli hee laa kwəlan 2520 yee mu
Dɔɔlaa aa pənə aa gɔwɔtɔɔ
(I) Zesu aa kɛ a Yálá ŋɔ Tɔɔlaa hu tɔɔmun yələkɔlɔn ɉu
Gwəlan mɛihweelɛi tii kwɛdɛn bələ a kɛ ləi ?
Biblə naa taɠaa da kpɔnmaa tɛɛ gu pɔ gu Biblə naa takpɛliɠaa ɲaakaa. Gwa gɔɔmaa həɠə, Kulɔ ponoŋa hɛɓɛ a nɛ yɛ ma, kwəlan ɉaaɓa da gbulɔ kaa a holo 1260 (Kulɔ ponoŋa hɛɓɛ 12:6, 14). Yili mukulaa ɓaa Biblə ŋɔ lolowooɠaa hu, kwəlan dɔnɔ kwɛdɛnŋaa kaa a holo 360. Yili ɓa gwəlan mɛihweelɛi tii kwɛdɛnŋaa kaa a holo 2520. Lowai taɠaa, Biblə a kɛ ma holo tɔnɔ akɛtii kwəlan dɔnɔ katii (Ezekiɛlə 4:6). Yili ɓa gwəlan mɛihweelɛi ŋɛi maamɛni ɓoɔ Daniɛlə ŋɔ hɛɓɛi hu gwɛdɛnŋaa kaa a kwəlan 2520.
5. Ə həɠə gwəlan 1914 ɓa yɛnɛɛ maa aa hwalən
Zesu a pa kɛ kɛi a tɔɔmun pələi kɛ yɛnɛɛ maa a hwalən na ə nɛɛ tɔwɔ ə mo. Lukə 21:9-11 ɓo, ə lɛɛ ka lono kɛ gɛɛmaalən ŋɛi mɛi :
-
Mɛniɠaai Zesu ə mo vɛlisɛɛɠaa ŋɛi hu, nɛlɛɠaa ɓə yaa gaa bɔ mɛni yɛ kɛ, awala kɛtii yaa maamɛni mɛn ?
Apɔtɛlɛ Polə ə ɉukulɔ pələi kɛ nukanŋaa tuwɔ pələ a kɛ la nukanŋaa di wɔ ŋaawooɓolaa volo gbəliɠaa hu. Timote veelɛ 3:1-5 ɓo, ə lɛɛ ka lono kɛ gɛɛmaalən ŋɛi mɛi :
-
Bələ ɓə ya kɛ nua kaa la diɛ tuwɔ la háákələi ?
6. Nɛ yɛ́ ma ə́ laana yɛ́ ma Yálá ŋɔ Tɔɔlaa kaa kea ma yɛ ŋaawooɓolaa kɛ
Matie 24:3, 14 ɓo, ə lɛɛ ka lono kɛ gɛɛmaalənŋaa ŋɛi mɛi :
-
Kóló maamɛni wala-walaa ləkɛɛ ɓə a nɛ yɛ ma Yálá ŋɔ Tɔɔlaa aa ŋɔ ŋaawooɓolaa kɔwɔtɔɔ ?
-
Ya tɛɛ ləi ə́ gólói tii ta kɛ ?
Yálá ŋɔ Tɔɔlaa aa gɔwɔtɔɔ kea yɛ ŋaawooɓolaa kɛ, ə lɛɛ voloi gaa pai lɔi mɛi naa kəlee ŋaawooɓoi la aa lɛɠɛ. Hebreu 10:24, 25 ɓo, ə lɛɛ ka lono kɛ gɛɛmaalən ŋɛi mɛi :
-
Gwa kɛi gu ‘ Námu ŋa kuui kaa maa yɛ kpuɔ ’, lə ɓə maanɛɛ gu gɛ ?
NUTAƓAA DA KƐ KƐI MA : “ Lə mɛni ɓa Zehova ŋɔ Kəlaɠaa da mo diɛ ma Zesu ə ŋɔ Tɔɔlaa kɔwɔtɔɔ a gwəlan 1914 ? ”
-
Da mo tii yɛ́ ə́ kaa pai kɛi ma lə ?
YII GU GALAN
Mɛniɠaa tɛɛi lɔi mɛi, da Biblə ŋɔ lolowooɠaa da nɛ diɛ ma Yálá ŋɔ Tɔɔlaa aa gɔwɔtɔɔ. Gwa nɛ guɔ ma gu laa mɛniɠaa tii la gwa kɛi Yálá Lawoo laahəli, ə lɛɛ guɔ li ŋaakpɔn ma.
Nɛɛ ə́ kili pɔ
-
Gwəlan mɛihweelɛi ŋɛi maamɛni ɓoɔ Daniɛlə ŋɔ lolowoo hu, ɓɛlowai ə kpɛɛ la lə mɛni ɓə tɛɛ ?
-
Lə mɛni ɓa ə́ laana yɛ́ ma Yálá ŋɔ Tɔɔlaa ə gɔwɔtɔɔ yɛ ŋaawooɓolaa kɛ a gwəlan 1914 ?
-
Ya pɛli nɛi ləi yɛ́ ma ə́ laana yɛ́ ma Yálá ŋɔ Tɔɔlaa aa gɔwɔtɔɔ yɛ ŋaawooɓolaa kɛ ?
MƐNI TAKPƐLIƓAA
Mɛnii pɔlɔkiliinnua da nua takpɛliɠaa di mo yɛ hwilɛn na pələi ɲɛnɛɛ ŋɛi maa ə hwalən na ə həɠə gwəlan 1914 ɓa gaa.
“ Minɛ lowai ɓə nua tuwɔ pələ maa ə hwalən na ? ” (Réveillez-vous !, avril 2007)
Matie 24:14 ɓo ə́ gaa pələi nolowoo tii ə hulɔnu ta ŋɔ yɛnɛɛ maahwalən na.
“ Ballon ŋɛi da gɛlɛ a gbɔn, nwɛli ə kɛ máá ə tɛɛ mɛni kəlee ɓa ! ” (La Tour de Garde no 3 2017)
Nolowoo ŋɛi Daniɛlə ɲaakwɛlɛi 4 ɉu gu gɔlɔn ləi guɔ ma vilɛnŋaa Yálá ŋɔ Tɔɔlaa ɓa ?
Lə ɓə a nɛ yɛ ma “ gwəlan mɛihweelɛi ” ŋɛi maamɛni ɓoɔ Daniɛlə ɲaakwɛlɛi 4 ɉu naa a kulɔ a gwəlan 1914 ?
a Ɓɛi ŋɛi gaa la pɛɛn ni mɛni takpɛliɠaa ɉɛɓɛ hweelɛi tii laa naakulɔi di ɓo.