1-3. (1) ¿Jarai jekechika nümaajachin Pablo? (2) ¿Kasa watüjaaka aaʼu nüchiki? (3) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

 EIRAKAASHI Pablo nümüin chi jimaʼai nümaakai sümaʼainruʼu noʼunuin suluʼupünaa wanee wopu mojuka maʼin. Timoteo nünülia chia jimaʼaikai, eesüjaʼa 20 nuuyase jee aʼyataweeshi maʼin nia nümüin Jehová. Nuʼunapa Timoteo Listrajee otta Iconiojee, nüpütüin nipia süka nuʼunuin nümaa Pablo. ¿Kaseetche alataka namüin wopuluʼu? Nütüjaa aaʼu Pablo tü eekat süpüla sülatüin namüin, jama piantuairüin joo nukua sünain oʼunajawaa sünain aküjaa pütchi. Nütüjaa aaʼu neʼreenain müliaa jee wainmeerüin kasa mojusü alatakat namüin. Eesüjaʼa jülüjale naaʼin Pablo jameerüin naaʼin Timoteo sutuma tü kasa mojusü alateetkat namüin.

² Eesüjaʼa jülüjale naaʼin Pablo nuunteerüin Timoteo tü niʼyataainjatkalü anain, eepejeʼe naatale neʼe tü jülüjakat naaʼin Timoteo nüchikijiraa. Niyaawata aaʼu Pablo sünainjee tü kasa alatakat nümüin jekenainka, nümaainjachin wanee wayuu eekai wanaawain aaʼin nümaa. Alapalaainjana naya naaʼu na anoujashiikana süpüla nakatchinrüin nanoula. Naaʼinmaainjatü maʼin tü naʼyataainkalü otta paaʼinwainjana naya sünain. ¿Jamüsüche jülüjaka naaʼin Pablo tia? Eesüjaʼa shiale sutuma nüʼülüjiraainkain nümaa Bernabé, akatajiraashii naya saaʼujee tia.

³ Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaajeerü anain tü waaʼinrajatkat süpüla wanoutuin sukuwaʼipa wanee mojujirawaa. Watüjaweerü aaʼu jamüin nüneekünaka Timoteo nutuma Pablo süpüla nümaain nia jee wayaawateerü maʼin aaʼu tü naaʼinrakat na wawalayuu alapalaakana waaʼu maaʼulu yaa.

4. ¿Kasa nüleʼejaka apüla Pablo namaʼanamüin na anoujashiikana?

⁴ Sünain ekirajaayakat 14, wekirajaa anainrü tü naaʼinrakat Pablo, Bernabé, Judas otta Silas süpüla nakatsüinrüin nanoula na anoujashii chajanakana Antioquía. Naaʼinrüin tia naküjapa namüin tü naneekakat na laülaashii jülüjakana aaʼin na anoujashiikana süchiki nüchoteʼerajatüle jee nnojoluinjatüle nüchoteʼerüin süta nükorolo wanee wayuu. ¿Kasa naainjaka Pablo süchikijee tia? Nüküjain nümüin Bernabé jalainjanain naya oʼunuin jee nümaka nümüin: «Anashii waleʼejamaatüle namaʼanamüin na wawalayuu chakana kepiain suluʼu tü pueulo waküjakalü aluʼu tü nünüikikat Jehová süpüla watüjaain saaʼu anale naya» (Aluw. 15:36). Nnojotpejeʼe shiain nüküjeein achiki Pablo nanaʼlaainjanain neʼe namüin na anoujashiikana. Aküjünüsü suluʼu Aluwataaushikana jamüin nüleʼejaka Pablo nüchikuaʼa namaʼanamüin naya anoujashiikana. Aleʼejüshi nia süpüla nüküjainjachin tü kasa naneekakat na laülaashii jülüjakana aaʼin na anoujashiikana (Aluw. 16:4). Wanee kasa nüleʼejaka apüla shia süpüla nükatsüinrüin nanoula na anoujashiikana (Roma 1:11, 12). ¿Kasa naaʼinraka na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová maaʼulu yaa süpüla nashatüin sukuwaʼipa naʼyataain na aluwataaushikana?

5. ¿Kasa naaʼinraka na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi süpüla natütüleʼerüin naaʼin otta noʼunirüin nakuwaʼipa na anoujashiikana?

⁵ Niʼitaain Jesús maaʼulu yaa na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi süpüla noʼunirüin nakuwaʼipa na anoujashiikana. Aluwataashii naya carta namüin, karaloʼuta suluʼujeejatka tü Bibliakat, eesü outkajawaa natuma jee waneirua kasa natütüleʼeraka akajee naaʼin otta noʼuniraka akajee nakuwaʼipa na anoujashiikana sainküinpünaa mmakat. Natüjawee aaʼu na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi kasain alatüin namüin na anoujashiikana sainküin mmakat. Müshiijeseʼe naluwataain wawalayuu alapalaainjanakana waaʼu. Watta naalii laülaashii aneekünaka sainküinpünaa tü mmakat süpüla nalapalaainjanain naaʼu wawalayuukana.

6, 7. Püküja waneirua kasa naaʼinrawaika na wawalayuu alapalaakana waaʼu.

⁶ Na wawalayuu alapalaakana waaʼu maaʼulu yaa, jülüjashii naaʼin napüshuaʼa na anoujashii nalapalaakana aaʼu jee nakatchinrüin nanoula. ¿Jamüsü sukuwaʼipa natuma? Shia nashataka akuwaʼipa tü naaʼinrapuʼukat na anoujashii namaiwajanakanaa maʼaka naaʼin Pablo. Anuu nünüiki Pablo nümüin Timoteo: «Piʼikaja pütchi nüchiki Maleiwa, paainjamaata tia anale mmapaʼakat jee sülatüle kasa eekai mojuin, püchiaa, paapira wayuu jee pükatchinra saaʼin. Paaʼinrajatü  tia sümaa nnojolin paashichijaamaatüin jee anainjatü shikirajia putuma [...]. Ayataʼaya püküjain tü pütchi anakat maʼin» (2 Tim. 4:2, 5).

⁷ Na wawalayuu alapalaakana naaʼu na anoujashiikana naaʼinrüin tia, müshiijeseʼe naküjain pütchi namaa na anoujashiikana. Naaʼinrüin tia sümaa naʼwayuuse, kaʼwayuusere naya. Atütülaasü naaʼin na anoujashiikana sutumajee neʼrüin natüjain maʼin ekirajaa naya wawalayuukana jee kamalain namüin aküjaa pütchi (Roma 12:11; 2 Tim. 2:15). Na wawalayuu alapalaakana naaʼu na anoujashiikana kapülasü naaʼin nakuwaʼipa na nawalayuukana. Talatüsü naaʼin namaa, alapalaashii naya naaʼu jaʼitasü jaʼin kaʼi, shiʼitüin juya otta keemale tü mma eemüinjanale naya (Filip. 2:3, 4). Na wawalayuu alapalaakana naaʼu na anoujashiikana nakatsüinrüin naaʼin, nekirajüin naya jee nachiaain naya sükajee tü sümakat tü Bibliakat. Anasü jülüjale waaʼin nakuwaʼipa naya wawalayuukana jee washata nanoula (Heb. 13:7).

8. ¿Kasa anashiika nümüin Bernabé?

⁸ Anashiisü nümüin Bernabé nünaʼlaain nümaa Pablo namüin na anoujashiikana (Aluw. 15:36). Aʼyataajiraashii naya piamaleʼeya jee neʼraajüin na anoujashii sulujunakana tia mmakat (Aluw. 13:2–14:28). Müsüjeseʼe müin anakai saaʼin noʼunule piamaleʼeya, eepejeʼe wanee kasa alatalaʼa makat namüin. Aküjünüsü süchiki tia suluʼu Aluwataaushikana 15:37: «Niakalaka nümaweein Bernabé Juan, chi Marcos münakai». Nnojoishi asakinnüin Pablo nutuma Bernabé süchiki anashiire nümüin namaain Marcos. Nümaweeshi maʼin Bernabé sünain aküjaa pütchi wattapünaa Marcos, chi nüpüriimasekai.

9. ¿Jamüsü mojushiika nümüin Pablo namaainjachin Marcos?

⁹ Mojushiisü nümüin Pablo namaainjachin Marcos. ¿Jamüsü mojushiika shia nümüin? Anuu sünüiki tü Bibliakat: «Mojushiipejeʼe nümüin Pablo namaainjachin nia süka nükatalaain noulia soʼu chajanain naya Panfilia jee nnojoishi nia oʼunuin namaa sünain aküjaa pütchi» (Aluw. 15:38). Eejachi Marcos nümaa Pablo otta Bernabé soʼu tü palajatkat nakua sünain aküjaa pütchi, akatalaapejeʼe nia noulia mapa (Aluw. 12:25; 13:13). Noutaiwaʼaya neʼe sünain aküjaa pütchi chaa Panfilia, aleʼejaashi Marcos chaa Jerusalénmüin. Nnojotsü aküjünüin suluʼu tü Bibliakat kasain nuʼunuin anainjee. Nnojotsüjeseʼe anashiin nümüin Pablo namaainjachin nia sünainjee tia otta eesü wainmajüle naaʼin nüchiki.

10. ¿Kasa alataka süchikijee nüʼülüjiraain Pablo nümaa Bernabé?

¹⁰ Ayatüshia ichein Bernabé shiiʼiree nümaainjachin Marcos, niyoutapejeʼe Pablo süchiki tia. Anuu tü sümakalü Aluwataaushikana  15:39: «Naʼülüjiraaka maʼin suluʼujee tia, nakatajiraayaa namaka». Nuʼunakalaka Bernabé nuumainpaʼamüin chaa Chipremüin nümaa Marcos, ayatapejeʼe Pablo oʼunuin sünain aküjaa pütchi. «Niakalaka aneekünüin Silas nutuma Pablo. Nachuntakalaka na anoujashiikana nüpüleerua süpüla anainjatüin nakuwaʼipa nutuma Jehová jee süchikijee tia nuʼunakalaka» saashin tü Bibliakat (Aluw. 15:40). Nalatapünaaka Siria jee Ciliciapünaa sünain akatsüinraa nanoula na anoujashiikana (Aluw. 15:41).

11. ¿Kasa waaʼinrajatka mojujiraale waya nümaa wanee waʼaleewain?

¹¹ Wayaawatüin sünainjee tü alatakat nümüin Pablo nümaa Bernabé nnojoluin lotuin wakuwaʼipa. Aluwataanüshi Pablo nümaa Bernabé natuma na laülaashii jülüjakana aaʼin na anoujashiikana. Eeshijaʼa nüneekünüle Pablo süpüla naʼakainjachin nia mapa na laülaashii jülüjakana aaʼin na anoujashiikana. Mayaainjeʼe müin tia, nnojotsü nüchecherüin naaʼin Pablo nümaa Bernabé, aashichijaashii neʼe naya. ¿Nnojoliinnapache aleewain naya suluʼujee tia? Ayatüshiʼiya naya aleewain. Mayaainjeʼe nnojoluin lotuin nukuwaʼipa Pablo nümaa Bernabé nnojotsü yaletüin naaʼin, shia nashateeka nukuwaʼipa Cristo. Aleewajiraashii naya mapa nachikuaʼa jee motusü naaʼin tü kasa alatakat (Éf. 4:1-3). Akaʼaya Pablo nümaa Marcos aʼyanaajiiraashii naya nachikuaʼa mapa nümüin Maleiwa (Col. 4:10). a

12. ¿Kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana süpüla nashatüin nukuwaʼipa Pablo nümaa Bernabé?

¹² Nnojoishi wayuuin jashichi Pablo nümaa Bernabé, aashichijaashii neʼe naya soʼu tia. Aipürai maʼin Bernabé otta kamaneeshi nia, müshijeseʼe nnojolin «José» nümünüin, «Bernabé» münüshi nia natuma na aluwataaushikana, «amüliajüi wayuu», maluʼulu tia (Aluw. 4:36). Akaʼaya Pablo, aipürai nia wayuu jee kamaneeshi nia (1 Tes. 2:7, 8). Müinjatia neʼe nakuwaʼipa na laülaashiikana jee na wawalayuu alapalaakana naaʼu na anoujashiikana maaʼulu yaa. Nnojoluinjatü yaletüin naaʼin, kamaneeinjana otta alinjana napüla na nawalayuukana (1 Ped. 5:2, 3).

13, 14. (1) ¿Jarai chi kanüliakai Timoteo? ¿Jamüshi süpüla niʼraajünüin nutuma Pablo? (2) ¿Jamüshi ponokoʼo Timoteo naaʼin Pablo? (3) ¿Kasa aneekünaka apüla Timoteo?

¹³ Piantuapa nukua Pablo sünain aküjaa pütchi sainküin mma, anaʼlaashi nia namüin na anoujashii chajanakana Galacia. Shia Roma aluwataaka saaʼu tia mmakat. «Nüntaka Pablo chaa Derbemüin  jee nülataka chaa Listramüin. Eejachijaʼa wanee nikirajüin Jesús chayaa kanüliashi Timoteo. Anoujasü tü niikat, wayuu judío shia, griegopejeʼe chi nüshikai» (Aluw. 16:1). b

¹⁴ Eeshijaʼa niʼraajüle Pablo nüpüshi Timoteo soʼu palajatkat nukua suluʼu tia mmakat soʼunnaa tü juyakat 47 So.W. Alatüsü maʼaka piama jee apünüin juya süchikijee tü palajatkat nukua Pablo suluʼumüin tia mmakat. Ponusü maʼin naaʼin Pablo nukuwaʼipa Timoteo. ¿Jamüshi ponokoʼo nia naaʼin? Shia süka anain maʼin pütchi nüchiki. Anasü nanüiki nüchiki na anoujashii outkajaakana nümaa otta na suluʼukana waneirua mma. Aküjünüsü suluʼu tü Bibliakalü anain maʼin nanüiki na anoujashii chajanakana Listra jee Iconio nüchiki Timoteo. Eesü maʼaka 30 kilómetro tia mmakat sünainjee eere kepiain Timoteo (Aluw. 16:2). Aneekünüshi Timoteo natuma na laülaashiikana sükajee nüpülain Maleiwa süpüla nükaalinjainjachin Pablo nümaa Silas sünain aküjaa pütchi sainküin mma (Aluw. 16:3).

15, 16. ¿Jamüsü anakaʼa nanüiki na anoujashiikana nüchiki Timoteo?

¹⁵ Anasü nanüiki na anoujashiikana nüchiki Timoteo mayaapejeʼe jimaʼalin nia. ¿Jamüsüche anakaʼa nanüiki nüchiki? ¿Shiache süka kekiin maʼin nia? ¿Süka wayuuin anashi aaʼinchi nia? ¿Jee shiale sünainjee nütüjain süpüleerua wanee kasa? Ponusü saaʼin wayuu müle nukuwaʼipa wanee wayuu. Jamüshijaʼa Samuel, chi nünüikimaajachikai Maleiwa, jülüjasü naaʼin anain nukuwaʼipa wanee wayuu sünainjee neʼe niʼrüin nia, anuupejeʼe nünüiki Jehová nümüin: «Shia jülüjaka saaʼin wayuu tü shiʼrakat, akaajasaʼa Jehová shia jülüjaka naaʼin tü suluʼukat saaʼin wayuu» (1 Sam. 16:7). Anasü nanüiki na anoujashiikana nüchiki Timoteo süka anain nukuwaʼipa, nnojotsü shiain sünainjee nütüjain maʼin.

¹⁶ Maʼaka jeʼra juya süchikijee tia anasü maʼin nünüiki Pablo nüchiki Timoteo. Nüküjain Pablo nnojolin eein wanee wayuu makai aka naaʼin Timoteo, aikai apüla na anoujashiikana jee aʼyataakai maʼin suluʼu tü outkajaaleekat (Filip. 2:20-22). Atüjaana aaʼu lotuin sukuwaʼipa nunoula Timoteo (2 Tim. 1:5).

17. ¿Kasa naaʼinrajatka na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana maaʼulu yaa süpüla nashatüin nukuwaʼipa Timoteo?

¹⁷ Maaʼulu yaa watta naalii jimaʼalii jee majayünnüü anakana akuwaʼipa sünain anoujaa maʼaka naaʼin Timoteo. Anasü nünüiki Jehová nachiki jee anasü sünüiki wayuu nachikiya mayaainjeʼe tepichijayüliin naya (Prov. 22:1; 1 Tim. 4:15). Lotusü sukuwaʼipa nanoula, nnojotsü anayaain nakuwaʼipa noʼupalapünaa na anoujashiikana jee  naatain nakuwaʼipa namaapa naya na naʼaleewainkana (Sal. 26:4). Watta naalii jimaʼalii jee majayünnüü aʼyataakana maʼin suluʼu tü outkajaaleekat maʼaka naainjain shia Timoteo. Talatüsü maʼin naaʼin na anoujashiikana neʼrapa naküjaliin pütchi na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana otta naapapa naaʼin nümüin Jehová sümaa woutiisain naya.

18. (1) ¿Kasa naaʼinraka Pablo nümaa Timoteo süpüla jüüjüüinjanain naya namüin na laülaashiikana? (2) ¿Jamüsü nakuwaʼipa na anoujashiikana suluʼujee tia?

¹⁸ Aʼyataajiraashi Pablo nümaa Timoteo soʼu kojuya juya. Jüüjüüshii naya sümüin tü aluwataanakalü anain naya natuma na laülaashii jülüjakana aaʼin na anoujashiikana. Anuu tü aküjünakat suluʼu tü Bibliakat nachiki: «Sümaʼainruʼu noʼunuin sainküinpünaa pueulo, naküjawalin namüin na anoujashiikana tü kasa naneekakat na aluwataaushikana namaʼaleeya na laülaashii chakana Jerusalén süpüla naaʼinrajatüin tü münakat namüin» (Aluw. 16:4). Oonooshii na anoujashiikana sümaa tü aluwataanakalü anain naya natuma na aluwataaushikana jee na laülaashii chajanakana Jerusalén «suluʼujee tia, katsüinsü maʼin nanoula na anoujashiikana jee akooʼomüinraashii maʼin naya weinshi» (Aluw. 16:5).

19, 20. ¿Jamüshii woonooinjanaka sümaa tü namakat na wawalayuu oʼunirakana wakuwaʼipa?

¹⁹ Akaʼaya maaʼulu yaa, aneerü wakuwaʼipa nutuma Jehová woonoole sümaa tü namakat na wawalayuu oʼunirakana wakuwaʼipa (Heb. 13:17). Anashii kacheʼere waya jee waaʼinramaata tü nümakat «chi achepchiee oonookai jee kekiikai maʼin» süka suʼwanajaain maʼin tü mmapaʼakat (Mat. 24:45; 1 Cor. 7:29-31). Waaʼinrüle tia icheerü maʼin wanoula jee nnojoleerü yarüttüin wakuwaʼipa maʼaka na wayuu nnojoliikana anoujain (Sant. 1:27).

²⁰ Eesü tü mojukat nutuma Pablo, Bernabé, Marcos otta waneinnua laülaashii aneekünakana soʼu nakalia na nikirajüinkana Jesús. Akaʼaya neʼe na laülaashiikana maaʼulu yaa jee na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi (Roma 5:12; Sant. 3:2). Jüüjüüinjana waya namüin na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi, jama shiain naaʼinrüin tü nümakat Maleiwa otta nashatüin nakuwaʼipa na aluwataaushikana (2 Tim. 1:13, 14). Suluʼujee tia katsüinsü maʼin nanoula na anoujashiikana.