EKIRAJAAYA 5
«Wanee jierü tütüsü maʼin»
1, 2. (1) ¿Kasa shiʼyataaka anain Rut? (2) ¿Jamüsü anaka sümüin Rut tü Pütchi naapakat Jeʼwaa namüin na israeliitakana?
SÜSAPAINKATAALASÜ Rut süʼütpaʼa tü cebada sükotchojokat. Okojoloosü piyuushikat, akoʼulayaa müshiijaʼa na wayuu atpajüliikana, chaʼwalii naya nepialuʼumüin suluʼumüin tü pueulokot Belén. Saaʼujatü wanee uuchi tia pueulokot. Aijüsü maʼin Rut, malaaka joo siraain kaʼi saaʼu sünain aʼyatawaa, akaʼaya shia, meemeraainsat. Choʼujaayütpejeʼe süpüleerua Rut, sütsaajüinjatü tü cebadakat süka wunuʼu süpüla saakatüin tü sütakat. Eesia süʼletse Rut sünain atpajaa, maʼletseinjatiaa shia saaʼinruʼu.
2 ¿Nnojoluitpache müliain maʼin Rut? Wekirajaa anainrü sünain tü wane ekirajaayakat makatüin Rut sümaa Noemí tü saʼütkat. Süküjain sümüin Noemí waneepiainjatüin shia sümaa otta Sümaleiwaseechin Jeʼwaa. Antüshii na piamashiikana jieyuu Belénmüin, sejena Moabjee. Shiʼrüinjaʼa Rut anain maʼin tü Pütchi naapakat Jeʼwaa namüin na israeliitakana süka nuluwataain naya sünain akaaliinjaa na maʼletsekana jaʼitaina nnojoluin israeliitain naya. Atanatsü saaʼin Rut sutuma shiʼrüin eein wayuu kanoulashii jee wayuu anamia suluʼu tia pueulokot, shiajaʼa sutuma noonooin sümaa tü Pütchi naapakat Jeʼwaa namüin.
3, 4. (1) ¿Kasa naaʼinraka Boaz süpüla nütütüleʼerüin saaʼin Rut? (2) ¿Jamüsü anaka wekirajaale sünain sukuwaʼipa Rut weʼrüle wamüliala sutuma tü maʼletseekat?
3 Wanee wayuu kanoulakai jee anamiakai nia Boaz, wayuu washit chia makai, niajaʼa kaʼapainseka eejatüle shiʼyataain Rut. Kamaneeshi maʼin Boaz sümüin Rut, mataashi niakaijeʼe süshin. Anasü maʼin nünüiki sümüin saaʼu saaʼinmajüin tü saʼütkat jee saaʼu süchajaain Jeʼwaa, chi Maleiwa shiimainshikai. Talatajaasü saaʼin Rut sotopa saaʼin nünüiki chia wayuukai sümüin (paashajeʼera Rut 2:11-14).
4 Shapaapejeʼe saaʼin Rut, nnojotsü sütüjaain aaʼu jameerüin sukuwaʼipa watta kaʼi, wayuuin shia maʼletsesat, maʼwayuusesat otta machonsat shiaʼaya. ¿Jameetche sukuwaʼipa süpüla süntüin sünain tü shikajatkalü aaʼu sümaa tü saʼütkat? ¿Eejeetche shia kaʼletsein
sünainjee okotchojoo tü napütakat na atpajüliikana? ¿Jaraleetche aaʼinmajaka shia laülaapa shia? Jaratkajaʼa nnojoluinjatüin shapaain saaʼin sutuma müin sukuwaʼipa. Müsia neʼe nakuwaʼipa watta naalii wayuu maaʼulu yaa, shapaasü naaʼin saaʼu maʼletsein naya. Wekirajaapa sünain tü saaʼinrakat Rut sutuma kanoulain shia, watüjaajeerü aaʼu tü waaʼinrajatkat süpüla washatüin sukuwaʼipa.Tü nukuwaʼipainjatkat wayuu sümaa nüpüshi
5, 6. (1) ¿Jamüsia sukuwaʼipa Rut sünain atpajaa suluʼu niyüüjase Boaz? (2) ¿Jamüsü sünüiki Noemí sümüin Rut süntapa shipialuʼumüin?
5 Mataitpa tü cebadakat sutuma sütsaajüin shia Rut süka wunuʼu, sükotchojüinjaʼa shia mapa. Eetaasü maʼaka wanee efá tü sükotchojokat, 20 liitüro tia makat. 14 kiilo tü saawainkat, shijitüinjeseʼe shia suluʼu wanee kuluulu, shijittaain otta sülüʼüjaka shia süraloʼu. Oʼunaajaa sümüin Rut Belénmüin, motsosü kaʼi saaʼu (Rut 2:17).
6 Talatüsü maʼin Noemí shiʼrapa süntüin Rut, eesüjaʼa süpüla kooʼomüinreein tü talataakat sutuma kachisein maʼin Rut shiʼrüin. Sülüʼüjain Rut shipialuʼumüin tü eküülü apütaakat süchikijee neküin na wayuu aʼyataakana nümüin Boaz, shiajaʼa nekaka tia aipaʼa süpülapünaa neisalaain. «¿Jalajatü pia atpajüin soʼukaitpa? ¿Jalajatü pia aʼyataain? Kasataalejeseʼe anain nukuwaʼipa chi wayuu kamaneekai pümüin», müsü Noemí sümüin Rut (Rut 2:19). Sutuma wainmain süchise Rut, shiyaawata aaʼu Noemí eein chi wayuu akaaliinjakai shia jee kamaneekai sümüin.
7, 8. (1) ¿Jarai kanainjeejachika anamiain Boaz sümüin Rut saashin Noemí? ¿Jamüsü maka sünüiki? (2) ¿Kasa saaʼinraka Rut saaʼu alin tü saʼütkat süpüla?
7 Yootojoʼotaashii na piamashiikana jieyuu mapa, süküjain Rut sümüin Noemí anamiain maʼin Boaz sümüin. Talatüsü Noemí sutuma tia, anuu sünüiki: «Kasataalejeseʼe anain nukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa, süka alin nüpüla na wayuu katakana oʼu jee na outakana» (Rut 2:20). Saashin Noemí, nia Jeʼwaa kanainjeejachika anamiain Boaz sümüin Rut. Müsü sünüiki süka niain Jeʼwaa eʼitaaka suluʼu naaʼin na aʼyataashiikana nümüin süpüla anamiainjanain naya otta nasülajüliinjanain. Anakuwaʼipaliishii nutuma Jeʼwaa na wayuu anamiakana (paashajeʼera Proverbios 19:17). *
8 Sütütülüinjaʼa Noemí saaʼin Rut süpüla ayatüin shia sünain atpajaa suluʼu niyüüjase Boaz otta sümaainjatüin shia tü jieyuu aʼyataakalüirua nümüin suulia joo nekeʼejüin saaʼin na atpajüliikana. Rut 2:22, 23). ¿Müsüche wakuwaʼipa maʼaka saaʼin Rut? ¿Wakaaliinjainche wapüshi wanaa sümaa choʼujaain kaaliinwaa namüin? Soteesü waaʼin waneepia jülüjain naaʼin Jeʼwaa tü waaʼinrakat saaʼu alin wayuu wapüla.
Oonoosü Rut sümaa sünüiki tü saʼütkat «jee ayatüsia kepiain shia sümaa tü saʼütkat». Wayaawata aaʼu alin Noemí waneepia süpüla Rut (Sünainjee sukuwaʼipa Rut otta Noemí wayaawata aaʼu kojutuinjatüin wamüin wapüshi
9. ¿Kasa watüjaka sünainjee sukuwaʼipa Rut sümaa Noemí?
9 ¿Papüshaawasüche Rut sümaa Noemí? Saashin soʼutku wayuu, nia kapüshika chi eekai kaʼwayuusein, kachonniin, kelin, kashin. Eepejeʼe wanee kasa watüjaka sünainjee sukuwaʼipa Rut sümaa Noemí: jaʼitaina nnojoliin jeʼrashiin na wapüshikana, eeshii süpüla aijiraain waya namaa jee anamiajiraain waya müleka waʼyataale nümüin Jeʼwaa. ¿Kojutushiiche pümüin na püpüshikana? Naashin Jesuu, chi eekai mapüshin nayeena nüpüshika na wawalayuukana suluʼu tü outkajaaleekat (Mar. 10:29, 30).
«Niaʼaya wanee eekai süpüla ayaʼlajüin waya wachikuaʼa»
10. ¿Kasa saaʼinreeka Noemí süpüleerua Rut?
10 Antüsü Rut suluʼu niyüüjase Boaz sünain atpajaa tü cebadakat (aaʼuriiroʼujatü), chajatü shia aʼyataain sükotchojünaleepa süpüshuaʼa süchon tü trigokot (juunioʼujatü). Mayaasü sülata sülata sümüin tü kaʼikalüirua, jülüjasü saaʼin Noemí tü eekat süpüla saaʼinrüin süpüleerua tü saʼütkat. Nnojoluiwaʼaya suʼunuin Noemí Moabjee, shiyaawata aaʼu nnojoluin süpüla sükaaliinjain Rut sünain achajawaa wanee wayuu suʼwayuuseinjachikai (Rut 1:11-13). Shiasaʼa mapa, shiyaawata aaʼu Noemí eein süpüla sükaaliinjain Rut, anuujeseʼe sünüiki sümüin Rut: «Tachee, acheküsü tachajaain eeinjatüle peemeraain» (Rut 3:1). Wanaa sümaa tia, na wayuu kachonshiikana nachajaain tü naʼwayuuseeinjatkat nachonnii. Shiasaʼa Noemí süka müitpain Rut aka saaʼin wanee süchon, süchajaweein süpüleerua jaralinjachin chi suʼwayuuseinjachikai süpüla anainjatüin sukuwaʼipa. ¿Jamüinjatche sukuwaʼipa tia sutuma Noemí?
11, 12. (1) ¿Jamüsü «niaʼaya wanee eekai süpüla ayaʼlajüin waya wachikuaʼa» sümaka Noemí nüchiki Boaz? (2) ¿Jamüsü sünüiki Rut sutuma tü sümakat tü saʼütkat sümüin?
11 Wanaa sümaa süküjain Rut nüchiki Boaz sümüin Noemí, müsü Noemí mayaa: «Wapüshi chia wayuukai. Niaʼaya wanee eekai süpüla ayaʼlajüin waya wachikuaʼa» (Rut 2:20). Makaʼa sünüiki Noemí shia süka sütüjaain saaʼu tü sümakat tü pütchi naapakat Jeʼwaa nümüin Moisés. Nuluwataain na israeliitakana sünain akaaliinjaa na maʼletsekana jee amüliajaa na anaajaakana apüshi. Outüle suʼwayuuse wanee wayuu sümaa machoin shia, mojushaatasü maʼin saaʼin süka mooʼuliwoʼuin shia otta süka nnojolin jaralinjachin nünülialuʼuin müliashii, moteechi aaʼinwaa. Nuluwataapejeʼe Maleiwa na israeliitakana süpüla naʼwayuuseinjatüin tü nalünyüükat outule suʼwayuuse sümaa machoin nia sümüin. Tia süpülajatü eein chi nünülialuʼuinjachikai müliashii otta süpüla niainjachin kamüin tü niʼipünaalakat (Deut. 25:5-7). *
12 Süküjainjaʼa Noemí sümüin Rut tü saaʼinrajatkat. Patatakajasaʼa saaʼin Rut sutuma sünüiki tü saʼütkat. Nnojotsü sütüjain maʼin apüleerua Rut tü pütchi naapakat Jeʼwaa namüin na israeliitakana otta waneejatü maʼin sümüin nakuwaʼipa naya wayuukana. Shiasaʼa sutuma kojutuin maʼin Noemí sümüin Rut, jülüjasü saaʼin tü sümakat sümüin. Eesüjaʼa japüijeerüle saaʼin Rut sünain aaʼinraa tü suluwataakalü anain tü saʼütkat. Saaʼinrapejeʼe Rut tü sümakat Noemí sümüin, anuujeseʼe sünüiki: «Taainjeerü süpüshuaʼa tü puluwataakalü anain taya» (Rut 3:5).
13. ¿Jamüsü anaka sotule waaʼin sukuwaʼipa Rut nachiaapa waya na wayuu miyoʼuyuukana? (Anasü paashajeʼerüle Job 12:12).
13 Eesü kapüleere namüin na jimaʼaliikana otta na majayünnüükana noonooin sümaa nanüiki na wayuu miyoʼuyuukana. Saaʼin namüin nayakana, isasü nachiki na wayuu miyoʼuyuukana nayaawatüin saaʼu tü eejiraakalü amaa naya. Sünainjee sukuwaʼipa Rut, Salmo 71:17, 18). ¿Kasa tü suluwataakalü anain Noemí Rut? ¿Anasüche sukuwaʼipa Rut sutuma soonooin sümaa sünüiki Noemí?
wayaawata aaʼu anain maʼin oonowaa sümaa tü namakat wamüin na wayuu miyoʼuyuukana. Wayuu kekiishii maʼin naya, wainma kasa natüjaka, neʼreein waya sünain anain wakuwaʼipa saaʼu alin waya napüla (paashajeʼeraOʼunusü Rut eere suwaajünüin cebada
14. ¿Jalapuʼusü awaajünüin cebada? ¿Jamapuʼusü suwaajia tü cebadakat?
14 Mayaasü aliikain, oʼunusü Rut eere nawaajüin cebada na wayuu atpajüliikana. Nawaajüin eere katsüin joutai aliikajee maʼaka saaʼin saaʼu wanee kamünashii. Awaajünapuʼusü trigo jee cebada süka wanee paara. Sülüʼüjainjaʼa joutaikat tü suʼutakat, shia neʼe apütaaka soʼu tü trigokot jee tü cebadakat.
15, 16. (1) ¿Kasa alataka chaa eere suwaajünüin cebada nojoʼloopa Boaz suulia aʼyatawaa? (2) Püküja kasain alatüin süpüla niʼrüinjatüin Boaz tü wayuu juʼletakat nüʼütpaʼa.
15 Ajayajüsü Rut eere suwaajünüin cebada otta shiʼrüin nojoʼlooin na wayuukana suulia naʼyataain. Watta saalii cebada natpajakat. Yalajaittaala Boaz ekaʼalaataain süchikijee jülüjain naaʼin naʼyataain na atpajüliikana, ojuleraa müshijaʼa nia süchikijee ekaa. Ojuleraashi nia eejatüle jachitüin tü cebadakat. Saainjapuʼuin tia wayuu suulia suʼluwajünüin tü natpajüinkat. Shiasaʼa shiʼrapa Rut nujuleraain Boaz, saaʼinrüinjaʼa tü sümakat Noemí sümüin.
16 Tüntaʼatsü saaʼin Rut sünain ajayajaa Boaz, shiʼrapa nia nutunkashaanain, saaʼinrüin tü sümakat tü laülaakat Noemí sümüin: süsünneʼerüin tü kuluulu saaʼujatkat nuuʼui otta sujuleraaka yala sünain aʼatapajaa. Kamaʼa shia sünain aʼatapajaʼa, eeyaai neʼe nüchijiraain. Atunkakai wayuu chia. Shiasaʼa süseʼeruʼu aikat, akutulaashi Rut 3:8).
Boaz, kutkuttüshi sutuma nukurulüin maʼin. Nüchijiraaka wayuukai süpüla nukoʼoyoluin nuuʼui, «niʼraka wanee wayuu juʼletüin yala nüʼütpaʼa» (17. ¿Jarat tü piamasü kasa nnojotkat jülüjain naaʼin na mojukana anüiki süchiki Rut?
17 «¿Jarat pia?», müshi Boaz sümüin wayuukot. Susoutaka sünain maa: «Taya tayakat Rut, tü püchepchiakat otta pukoʼoyoluinjatü taya süka paanala süka piain wanee eekai süpüla ayaʼlajüin kasa süchikuaʼa» (Rut 3:9). Eeshii eekai namüin: «Ainkaweesü neʼe Rut nümaa Boaz makaʼa saaʼinrüin tia jee sutuma tü sümakat». Nnojotpejeʼe jülüjain naaʼin piamasü kasa na makana anüikii. Tü palajatkat shia süshatüin neʼe Rut tü sukuwaʼipakat wayuu chaa Israel sümaiwa, nnojotsü ayaawatünüin maʼin aaʼu tü aainjünakat soʼu kaʼikat tia. Makalaka mojuin ayoujireʼeraa sukuwaʼipa Rut sümaa tü kasa yarüttüsü aainjünakat maaʼulu yaa. Tü wane kasa nnojotkat jülüjain naaʼin na mojukana anüiki süchiki Rut shia tü naaʼinrakat Boaz soʼu tia. Jamüshijaʼa nia, nnojotsü mojuin nümüin tü saaʼinrakat Rut otta anasü nünüiki sümüin.
18. ¿Jamüsü nünüiki Boaz sümüin Rut? ¿Jarat tü piamasükat kasa saaʼinraka Rut süpüla shiiʼiyatüin sünain aipüralüin shia wayuu?
18 Anasü nünüiki Boaz sümüin Rut, müshi nia sümüin: «Tachee, kasataalejeseʼe anain pukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa. Anaʼleesia tü paainjakat maaʼulu suulialeʼeya tü paainjakat paalainka süka nnojoluin püneeküin na jimaʼaliikana, eekai washinnuuin jee eekai maʼletsein» (Rut 3:10). Tü saaʼinrakat Rut «paalainka» süpüla shiiʼiyatüin sünain aipüralüin wayuu, shia suʼunuin sümaa Noemí Israelmüin otta makatüsü shia sümaa süpüla saaʼinmajüin shia. Tü wane kasa anasü saaʼinrakat Rut «maaʼulu» naashin Boaz, shia süka nnojoluin süchajaain wanee wayuu eekai wanaawain nuuyase sümaa jaʼitaichi washirüin jee maʼletsein nia. Tü keeʼireekat saaʼin shia anainjatüin sukuwaʼipa Noemí otta kooʼuliwoʼuin suʼwayuuse Noemí. Sükajee tü saaʼinrakat Rut, nnojoleechi motuin aaʼinwaa suʼwayuuse Noemí nuumainpaʼa. Shiajaʼa makaʼa ponuin naaʼin Boaz tü sukuwaʼipakat Rut, wayuu kamaneesü shia sümaa jülüjain saaʼin nakuwaʼipa na waneinnua suulialeʼeya sukuwaʼipa shiakat.
19, 20. (1) ¿Jamüshi nnojoika kasaalümaatüin Boaz sümaa Rut? (2) ¿Jamüsü shapaaka naaʼin Boaz saaʼu nünülia otta sukuwaʼipa Rut?
19 Nümaka joo Boaz sümüin Rut: «Tachee, nnojo mmoluin pia. Taainjeerü süpüshuaʼa tü puchuntakat süka sütüjaain saaʼu wayuu süpüshuaʼa chayaa soʼuluʼu tü tapueulosekat piain wanee jierü tütüsü maʼin» (Rut 3:11). Anasü nümüin kasaalüinjatüin Rut nümaa otta anasü nümüin niyaʼlajüinjatüin shia. Wayuu loto akuwaʼipachi Boaz, nnojotsüjeseʼe jülüjain naaʼin tü keeʼireekat neʼe naaʼin nümüiwaʼa. Nüküjain sümüin Rut eein wanee wayuu eekai süpüla ayaʼlajüin shia, nia wanee nüpüshicheʼechon chi suʼwayuusepuʼukai Noemí. Nüküjainjeseʼe sümüin Rut eein süpüla suʼwayuusein chia wayuukai.
Anasü maʼin pütchi süchiki Rut sutuma anamiain sümaa kamaneein shia
20 «Pujuleʼera püchikuaʼa, atamaleejeʼeria pia jaʼyuupa jee eejeerü paaʼin puʼunapa suulia piʼnnüin», nümaka Boaz sümüin Rut. Naaʼinrüin tia suulia mojutuin nanülia atumawaa süka eein süpüla mojuin sünüiki wayuu namüin süchiki tü alatakat. Ojuleʼeraasüjaʼa Rut süchikuaʼa süʼütpaʼa nuuʼui Boaz, nnojoluitpa shapaain saaʼin. Anataʼaleesüjaʼa maʼin tü naaʼinrakat sümüin Rut. Mapa, piʼyuuiwaʼaya atamaasü Rut süpüla suʼunuin. Nüsülajaka Boaz cebada sümüin Rut, süleʼejaka Belénmüin sümaa talatüin saaʼin sümaa tü asülajünakat sümüin (paashajeʼera Rut 3:13-15).
21. ¿Jamüsü «pia wanee jierü tütüsü maʼin» sümünaka Rut? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin sukuwaʼipa?
21 Nnojotsü wayaawatüin aaʼu tü talataa eejatkat suluʼu saaʼin Rut soʼu nümüin Boaz sümüin: «Sütüjaa aaʼu wayuu süpüshuaʼa piain wanee wayuu tütüsü maʼin». Tü anakat maʼin atuma sukuwaʼipa saaʼin wamüin shia sutuma shiʼraajeein jee shiʼyataweein nümüin Jeʼwaa. Aisü maʼin Noemí süpülaya otta oonoosü sümaa nakuwaʼipapala na judíokana mayaapejeʼe kapüleein shia sümüin. Eesü süpüla anashaatain wakuwaʼipa maʼaka saaʼin Rut washatüle sunoula, kojutule watuma wayuu otta tü nakuwaʼipakat.
Sünta anain Rut eeinjatüle seemeraain
22, 23. (1) ¿Jamaluʼutche aipiruatuain sukua cebada nüsülajaka Boaz sümüin Rut? (Paashajeʼera tü nootakat). (2) ¿Jamüsü sünüiki Noemí sümüin Rut?
22 «¿Jaratka pia tachee?», müsü Noemí sümüin Rut süntapa shipialuʼumüin. Eesüjaʼa süpüla sümüin süka nnojoluin shiyaawatüin shia sutuma kojoin piyuushi. Eesü müle sünüiki Noemí sutuma maʼwayuuseyüliain shia saaʼinruʼu otta eeirüle süpüla kasaalüin shia süchikuaʼa. Süküjamaatüin Rut tü alatakat sümüin jee saapamaatüin tü cebada nülüʼüjitkat Boaz sümüin Noemí (Rut 3:16, 17). *
23 Süka wayuuin kekiisü Noemí, nnojotsü süjütüin Rut sünain atpajaa suluʼumüin apainkat soʼu kaʼikat tia, «makata pia piichipaʼa», sümüsü. Müsü shia sümüin: «Püikalaa sümaa jimatüin paaʼin pütüjaʼaleepa saaʼu jamüinjatüin sukuwaʼipa tü kasakat süka Rut 3:18).
nnojoleechin neemeraain najaʼlajeʼeraleepa shia soʼu kaʼikat tüü» (24, 25. (1) ¿Kasa niiʼiyataka akajee Boaz sünain lotuin maʼin nukuwaʼipa otta kapülain naaʼin sukuwaʼipa wayuu? (2) ¿Kasa anasü shiʼraka Rut?
24 Müsüjaʼa joo shia nutuma Boaz. Oʼunushijeseʼe nia soʼuluʼumüin tü pueulokot eere noutkajaapuʼuin na laülaashiikana chaa Belén süpüla naʼatapajüin wanee eekai nüpüshicheʼechoin Elimélec chi suʼwayuusepuʼukai Noemí. Nüntapa chi naʼatapajakai, aashajaashi Boaz noʼupala wanee wayuuinnua süpüla niyaʼlajüin Rut süchikuaʼa chia wayuukai süpüla kasaalüin nia sümaa. Nnojotsü nücheküin tia chi wayuukai süka eein süpüla mojuin sukuwaʼipa tü apaalaa apütünakat nüpüla. Naashajaaka Boaz noʼupala na wayuukana süpüla niainjachin ayaʼlajüin shia süchikuaʼa, anuu nünüiki: «Tayaʼlajüin juʼupala soʼukai suulia Noemí süpüshuaʼa tü korolo nümaʼanajatkat Elimélec otta süpüshuaʼa tü korolo nümaʼanajatkat Kilión otta Mahlón. Otta müsia tayaʼlajüin Rut tü Moabjeʼewatkat tü nuʼwayuusesükat paala Mahlón süpüla taʼwayuuseinjatüin shia süpüla ayatüinya nünülialuʼuin müliashii tü apaalaakat» (Rut 4:1-10). Weʼrüin lotuin maʼin nukuwaʼipa Boaz otta kapülain naaʼin sukuwaʼipa wayuu.
25 Kasaatshi mapa Boaz sümaa Rut otta «naapaka Jeʼwaa kachonwaa sümüin otta jemeyutka shia». Napelisitaajüin Noemí na jieyuu chejeʼewaliikana Belén otta anasü maʼin nanüiki süchiki tü saʼütkat. Naashin nayakana, anaʼleesia Rut sümüin Noemí suulia akaratshishii süchonnii tooloyuu. Chi süchonkai Rut, nia nutuushi chi aluwataaikai David (Rut 4:11-22). Jee müshia David, nia kooʼuliwoʼuka chi Mesiiakai (Mat. 1:1). *
26. ¿Kasa watüjaka sünainjee tü sukuwaʼipakat Rut otta Noemí?
26 Wekirajaaitpa anain wainmain kasa anasü shiʼraka Rut sümaa Noemí. Sükaaliinjain Noemí Rut sünain epijaa chi jintüichonkai, mataashi aka saaʼin süchon. Wane kasa watüjaka sünainjee sukuwaʼipa tia piamasükat jieyuu shia jülüjain naaʼin Jeʼwaa na aʼyataakana nümüin otta nükaaliinjain na aʼyataakana maʼin süpüleerua napüshi. Sünainjee tü nüchikikat Boaz, Rut otta Noemí, weʼrüin sünain nükaaliinjain Jeʼwaa waneepia na jüüjüükana nümüin.
^ püt. 7 Saashin Noemí, nnojoishi anamiain neʼe Jeʼwaa namüin na katakana oʼu, anamia niaya namüin na outakana. ¿Jamaluʼutche sünüiki Noemí? Outushi chi suʼwayuusekai otta na piamashiikana süchonnii, niapuʼushi suʼwayuusekai Rut wane süchon Noemí. Aishii naya apünüinshiikana wayuu süpüla Noemí sümaa Rut. Müshiijeseʼe müin nayakai aainjünüin amüin tü kasa anasü aainjünakat sümüin Noemí sümaa Rut, neʼreeka joo naya sünain alatiraa müliaa.
^ püt. 11 Nia eisalüinjachikai tü wayuu outaa aʼwayuusetkat wanee nuwala müliashii jee niale wanee nüpüshicheʼechon. Mapuʼusü neʼe nüpaala wanee wayuu, nümüinjatü wanee nuwala jee niale wanee nüpüshicheʼechon (Núm. 27:5-11).
^ püt. 22 Saashin tü Wiwüliakat, najapatüin Boaz aipiruatua sukua cebada, nülüʼüjitka shia sümüin Noemí, nnojotsü watüjaain aaʼu jeʼrain shipesain tia. Tü aipiruakat cebada, eesü süpüla shiyaawasein tü aʼyatawaakat sümaiwa paala, süka naʼyataapuʼuin aipirua kaʼi na israeliitakana, eemeraa müshiʼiya naya wanee kaʼi süchikijee. Tia eesü shiale tü alatajatkat sümüin Rut süka müliain shia nüchikiruʼu chi suʼwayuusekai otta seemeraainjatüin sutuma kasaalüinjatüin shia. Eesüjaʼa aipiruale paara cebada nüsülajaka Boaz sümüin Rut suulia jawataleein süchise.