1. ¿Mbaʼépa oĩ hardín de Edén entrádape ani hag̃ua ojeike, ha mbaʼépa hiʼãiterei Abélpe?

 ABEL, peteĩ kaʼaru piroʼy omaña puku hína ijovechakuéra opasteávare pe sérro ypýpe. Upéi omaña mombyryve ha ohecha peteĩ mbaʼe omimbíva. Haʼe oikuaa porã oĩha upépe peteĩ espáda hendy ha ojeréva, ani hag̃ua ojeike hardín de Edénpe. Ituvakuéra oiko vaʼekue upépe, péro koʼág̃a haʼekuéra ni avavéma ndaikatuvéi oike upe lugárpe. Epensamíntena, káda pyhare oiméne Abel iñakãrague veve, omaña yvágare ha ojepyʼamongeta Ijapohare rehe. ¡Hiʼãiterei chupe peteĩ ára yvyporakuéra oĩ porã jey Ñandejára ndive!

2-4. ¿Mbaʼéichapa Abel oñeʼẽ ñandéve koʼág̃arupi?

² Abel ningo Adán raʼy mokõiha, ha haʼe oñeʼẽ hína ñandéve koʼág̃a. Ikatu repensa: “¡Mbaʼéicha piko oikóta upéva, haʼe ningo omanóma ymaiterei, ojapóma 6.000 áñorupi!”. Ha añete upéva. Avei la Biblia heʼi: ‘Umi omanóma vaʼekue ndoikuaavéima mbaʼeve’ (Ecl. 9:5, 10). Ha ndahaʼéi upéva añónte, la Bíbliape ni peteĩ hendápe ndojehaíri Abel heʼi vaʼekue. ¿Mbaʼéicha piko upéicharõ oñeʼẽ ñandéve?

³ Ñandejára espíritu rupive, apóstol Pablo oskrivi: “Abel omanóramo jepe, osegi oñeʼẽ ijerovia rupive” (elee Hebreos 11:4). Péicha jahecha Abel haʼeha pe primer yvypóra ohechaukáva ojeroviaha Ñandejárare ipyʼaite guive, ha upévare koʼág̃a peve ehémplo porã ñandéve g̃uarã. Ñahesaʼỹijóramo iñehémplo ha jajerovia mbarete haʼéicha, haʼetéta oñeʼẽva ñandéve.

⁴ Péro, ¿mbaʼépa ikatu ñaaprende Abel ha ijeroviágui? Saʼíramo jepe oñeñeʼẽ hese la Bíbliape, heta mbaʼe ikatu ñaaprende chugui. Ko kapítulope jahecháta upéva.

 5. ¿Mbaʼérepa Jesús heʼi Abel oikoha “ko múndo ñepyrũmby guive”? (Ehecha avei pe nóta.)

⁵ Ñandejára ojapo riremínte yvyporakuérape Abel onaséma vaʼekue. Heta tiémpo rire, Jesús heʼi Abel oiko hague “ko múndo ñepyrũmby guive” (elee Lucas 11:50, 51). Heʼívo múndo, noñeʼẽi hína ko yvýre, síno umi yvypóra oguerekóvare esperánsa oñemosãsóvo pekádo poguýgui. Ñandejára ojapo guive yvyporakuérape, Abel haʼe vaʼekue pe yvypóra cuatroha, upéicharõ jepe Ñandejárape g̃uarã haʼe vaʼekue pe primer kuimbaʼe ikatúva oñemosãso. a Ñambyasýramo jepe, Abel okakuaa vaʼekue umi yvypóra naiñeʼẽrendúiva apytépe.

 6. ¿Mbaʼépa jaikuaa Abel tuvakuéragui?

⁶ Ojejapo riremínte yvyporakuérape, ohasáma hikuái heta mbaʼe ijetuʼúva. Adán ha Eva ningo oiméne iporã ha imbarete rakaʼe, haʼekuéra perfékto ha ikatu kuri oikove opa árare. Péro haʼekuéra ojapo peteĩ mbaʼe oikuaa porãva oĩ vaiha: naiñeʼẽrenduvéi Jehovápe, ha upévare oñemosẽ chupekuéra hardín de Edéngui. Haʼekuéra opensa ijehénte ha nopensái ifamília oikotevẽtavare. Upéicha rupi ou opeka, operde pe perfeksión ha ndaikatuvéima oikove opa árare (Gén. 2:15–3:24).

7, 8. ¿Mbaʼépa heʼi Eva onasérõ guare Caín, ha mbaʼépa oiméne opensa raʼe?

⁷ Oñemosẽ rire Adán ha Évape pe hardíngui, ohasa hikuái heta mbaʼe ijetuʼúva. Upéicharõ jepe, ifamília ypykue onasérõ guare ombohéra Caín ha ovyʼaiterei hikuái. Eva heʼi voi: “Ñandejára chepytyvõgui chememby peteĩ mitãkuimbaʼe”. Upérõ oiméne opensa raʼe Jehová opromete vaʼekuére hardín de Edénpe. Haʼe ningo opromete vaʼekue oĩtaha peteĩ kuña “ñemoñare” ohundítava Satanáspe  (Gén. 3:15, NM; 4:1). ¿Opensápa Eva haʼeha upe kuña, ha Caín pe “ñemoñare” oñepromete vaʼekue?

⁸ Oiméramo upéicha, tuichaiterei ojavy. Oimérire Adán ha Eva omboʼe upéva Caínpe michĩ guive, koʼýte haʼe oiméne oñemombaʼeguasu. Tiémpo rire, Eva imemby jey peteĩ mitãkuimbaʼe ha ndeʼíri hese mbaʼeve iñimportánteva. Ombohéra chupe Abel, upéva amalisia heʼise “Suspíro” térã “Ndovaléiva” (Gén. 4:2). ¿Heʼisépa upéva nohaʼarõiha mbaʼeve Abélgui ha ndorekoiha hese esperánsa? Ikatu, péro ndajaikuaaporãi upéva.

 9. ¿Mbaʼépa ikatu oaprende tuvakuéra Adán ha Évagui?

⁹ Adán ha Eva ojavýramo jepe, peẽ tuvakuéra ikatu peaprende chuguikuéra heta mbaʼe. Ikatu pejepyʼamongeta koʼã porandúre: “Umi mbaʼe haʼe ha ajapóva, ¿omomýipa che famíliape oñemombaʼeguasu, itaryrýi ha opensa hag̃ua ijehénte? ¿Térãpa ahekomboʼe hína chupekuéra ohayhu hag̃ua Jehovápe ha oiko iñamígoramo?”. Ñambyasýramo jepe, Adán ha Eva ndojapói vaʼekue upéva, péro oĩ vaʼekue esperánsa ifamiliakuérape g̃uarã.

10, 11. ¿Mbaʼépepa ombaʼapo vaʼekue Caín ha Abel? ¿Ha mbaʼépa ojapo avei Abel?

¹⁰ Adán oiméne omboʼe raʼe Caín ha Abélpe umi traváho oipytyvõtava chupekuéra oñangareko hag̃ua hogayguáre  ha omoĩ hag̃ua chupekuéra hemikotevẽ. Caín ombaʼapo kokuépe ha Abel katu oñangareko ovechakuérare.

¹¹ Péro Abel ojapo peteĩ mbaʼe iñimportantevéva: ára ha ára ojerovia mbareteve Jehováre, ha apóstol Pablo imanduʼa vaʼekue upéva rehe. ¿Mbaʼérepa Abel ojeroviaite Jehováre avave ndojapóiramo jepe upéva? Jaʼekuaa mbohapy mbaʼe oipytyvõ hague chupe. Ñahesaʼỹijomína umíva peteĩteĩ.

12, 13. ¿Mbaʼéichapa Jehová rembiapokue oipytyvõ Abélpe ojeroviave hag̃ua hese?

¹² Jehová rembiapokue. Jehová omaldesi vaʼekue ko yvy ha heʼi osẽtaha ñuatĩ, ñana ha oñembaʼapo pohýi vaʼerãha oñeñemitỹ hag̃ua. Upéicharõ jepe, osẽ heta hiʼupy ikatu hag̃uáicha Abel ha hogayguakuéra oñemantene. Péro Ñandejára nomaldesíri umi guyra, pira ni ambue animál, ni umi sérro, rrío, ysyry, mar, yvága, arai, kuarahy, jasy ha estrellakuéra. Abel omañahápente ohecha mbaʼeichaitépa ñande Apohare Jehová ñanderayhu, iñarandu ha imbaʼeporã (elee Romanos 1:20). Abel koʼẽ koʼẽre ojerovia mbareteve ojepyʼamongetávo umívare ha Jehová rembiapokue porãitáre.

¹³ Abel oiméne oñemotiémpo rakaʼe ojepyʼamongeta hag̃ua Ñandejárare. Ha oñangarekokuévo ijovechakuérare oiméne oaprovecha ojapo hag̃ua upéva. Haʼe ningo oguata vaʼerã mombyrymbyry ijovechakuéra mimi reheve. Ha sapyʼánte ohasa vaʼerã umi sérrorupi térã umi rrío ha arrójorupi, ogueraha hag̃ua ijovechakuérape peteĩ lugár isegurovehápe, oĩháme y roʼysã porã ha kapiʼipe hovyũ asýva. Umi ovecha haʼete voi pe animál ikangyvéva ha oikotevẽ yvypóra ogia ha oñangareko hesekuéra. ¿Ohechakuaápa Abel oikotevẽha avei peteĩ iñarandu ha ipoderosovéva ogia chupe ha oñangareko hese? Oime vaʼerã oñemboʼe jave, ojerure Jehovápe oisãmbyhymi hag̃ua chupe, ha upéicha ojeroviave ohóvo hese.

14, 15. ¿Mbaʼeichagua promésarepa oiméne Abel ojepyʼamongeta raʼe?

¹⁴ Jehová promesakuéra. Adán ha Eva oiméne omombeʼu raʼe ifamiliakuérape umi mbaʼe oiko vaʼekue hardín de Edénpe, ha mbaʼérepa oñemosẽ chupekuéra upégui. Upéicha rupi, Abel ojepyʼamongetáne raʼe umívare.

 ¹⁵ Jehová heʼi vaʼekue omaldesiha ko yvy, ha Abel ohechakuaa oñekumpliha upéva ohechávo osẽ umi ñuatĩ ha ñana. Jehová heʼi avei Eva osufritaha hyeguasúpe ha imembykuévo. Ha oiméne Eva imembyvévo ohóvo, Abel ohechakuaa oñekumpliha upéva. Avei Jehová heʼi Évape oikotevẽtereitaha Adán oñatende hese ha ohechauka chupe ohayhuha, ha heʼi Adán orekotaha chupe ipoguýpe. Ikatu jaʼe Abel ohecha hague mbaʼéichapa oñekumplipaite Jehová heʼíva. Upévare ikatu avei ojerovia Jehová omboutaha pe “ñemoñare” opromete vaʼekue, omyatyrõ hag̃ua umi mbaʼe vai oñepyrũ vaʼekue hardín de Edénpe (Gén. 3:15-19).

16, 17. ¿Mbaʼépa oaprende Abel umi keruvín ehémplogui?

¹⁶ Umi ánhel ehémplo. Ihentekuéra apytépe Abel ndohechái ehémplo porã. Péro upe tiémpope Jehová ombou vaʼekue yvágagui mokõi ánhel. Omosẽ rire Adán ha Évape hardín de Edéngui, Jehová omoĩ pe hardín entrádape umi keruvín térã ánhel omanda tuicháva, ha “peteĩ espáda hendy ha ojeréva” ani hag̃ua Adán ha Eva oike upépe ni umi ifamiliare (elee Génesis 3:24).

¹⁷ Epensamíntena mbaʼéichapa oiméne Abel imitãme omaña umi ánhel rehe. Katuete ohecháne raʼe ipoderosoitereiha hikuái, ha oiméne omopirĩmba avei chupe ohechávo pe espáda hendy ha ojeréva. ¿Ohechápa Abel umi ánhel ikueraiha ha oho upégui? Nahániri. Haʼe ohecha mbaʼéichapa umi ánhel ipoderóso ha iñaranduetéva osegi ára ha pyhare heta áñore upe lugárpe. Péicha Abel ohechakuaa Jehová orekoha isiérvo hekojoja ha iñeʼẽrendúva. Hesekuéra ohecha umi mbaʼe ndohecháiva hogayguakuérare. Koʼã ánhel ehémplo katuete oipytyvõne raʼe Abélpe ojeroviave hag̃ua Jehováre.

18. ¿Mbaʼépa jareko koʼág̃arupi ñanepytyvõtava ñamombareteve hag̃ua ñande jerovia?

 ¹⁸ Ojepyʼamongetávo Jehová rembiapokuére, ipromésa ha umi ánhel ehémplore, Abel ára ha ára omombareteve ijerovia. ¡Ajépa hetaite mbaʼe ikatu ñaaprende Abélgui! Péicha haʼete oñeʼẽva hína ñandéve. Iñehémplo omokyreʼỹ avei entéro mitãrusu ha mitãkuñáme ojerovia mbarete hag̃ua Jehováre, ifamiliakuéra ndojapóiramo jepe upéva. ¡Mbaʼégui voi piko ñande avei ndajajeroviamoʼãi Ñandejárare jahecháramo hembiapokue ijojahaʼỹva, umi tapicha iñeʼẽrenduetéva ehémplo ha jaleéramo la Biblia!

19. ¿Mbaʼépa ohechakuaa Abel?

¹⁹ Abel oheka mbaʼéichapa ikatu ohechaukave Ñandejárape ojeroviaitereiha hese. Péro, ¿mbaʼépa peteĩ yvypóra ikatu omeʼẽ ko univérso Apoharépe? Jehová ningo noikotevẽi mbaʼeve yvypóragui. Upéicharõ jepe, Abel ohechakuaa omeʼẽramo ipyʼaite guive pe iporãvéva, Itúva yvagapegua katuete oguerohorytaha upéva.

20, 21. ¿Mbaʼépa Caín ha Abel oikuaveʼẽ Jehovápe, ha mbaʼépa Jehová heʼi umívare?

²⁰ Abel oikuaveʼẽ Jehovápe umi ijovecharaʼy ypykue iporãvéva, ha ikyrakue entéro reheve oikuaveʼẽ chupe, oikuaágui upéva ojeguerohoryveha. Caín oñemoĩ porãse avei  Jehovándi ha oipota ovendesi chupe, upévare oprepara ha oikuaveʼẽ Jehovápe umi mbaʼe oñotỹ vaʼekue. Péro haʼe ndojapói upéva ohayhúgui Ñandejárape térã ojeroviágui hese, Abel ojapo haguéicha. Ha upéva ojekuaa ombaʼekuaveʼẽrõ guare Jehovápe.

²¹ Oiméne Caín ha Abel oprepara umi altár ha omoĩ pe tata ári umi mbaʼe oikuaveʼẽtava Jehovápe. Ojapóne raʼe hikuái upéva umi keruvín renondépe, haʼekuéra añoite upe tiémpope orrepresenta Ñandejárape ko yvy ape ári. ¿Mbaʼépa heʼi Jehová umi sakrifísiore? La Biblia omombeʼu haʼe ‘oguerohory hague Abélpe ha upe mbaʼe oikuaveʼẽva’, péro nomombeʼúi mbaʼéichapa ohechauka upéva (Gén. 4:4, NM).

22, 23. ¿Mbaʼérepa Jehová oguerohory Abel oikuaveʼẽ vaʼekue?

²² ¿Mbaʼérepa Jehová oguerohory Abélpe? ¿Ogustavéntepa chupe umi mbaʼe haʼe oikuaveʼẽva? Abel osakrifika vaʼekue umi ovecharaʼy ha oñohẽ pe animál ruguy porãite. Tiémpo rire, Jehová ojerure ipuévlope oikuaveʼẽ hag̃ua chupe peteĩ ovecharaʼy iporãvéva ha hesãiva, ha upe rire oiporu upéva orrepresenta hag̃ua Itaʼýra perfékto rekove. Jesús hína “Ñandejára Ovecharaʼy” osakrifika vaʼekue hekove yvyporakuéra rehehápe (Juan 1:29; Éx. 12:5-7). Abel oiméne ndoikuaái raʼe koʼã mbaʼe, péro oikuaa Jehovápe g̃uarã iñimportanteha pe tuguy.

²³ Abel oikuaveʼẽ vaʼekue Jehovápe pe ovecha iporãvéva. Jehová oguerohoryeterei upéva, ha koʼýte Abélpe, oikuaágui osakrifika hague upe animál ohayhúgui chupe ha ojeroviágui hese.

24. a) ¿Mbaʼérepa Jehovápe ndogustái Caín sakrifísio? b) ¿Mbaʼépepa ojojogua Caín ha umi hénte koʼag̃agua?

²⁴ Péro, ¿mbaʼéichapa Jehová ohecha Caín sakrifísio? La Biblia heʼi: ‘Ndoguerohorýi Caínpe ni pe sakrifísio haʼe omeʼẽva’ (Gén. 4:5). Umi mbaʼe oikuaveʼẽva ningo ndaivaíri. Tiémpo rire, pe léi mosáikape, Jehová voi heʼi oñekuaveʼẽ hag̃ua chupe umi ñemitỹngue iporãvéva. Upéicharõ ndahaʼéi upévare Jehová omboykéva Caín sakrifísio (Lev. 6:14, 15). Haʼe Caínpe voi ndoguerohorýi, ¿mbaʼérepa? La Biblia heʼi: “Caín hembiapo vai” (elee 1 Juan 3:12). Haʼe oimoʼãne raʼe ombaʼekuaveʼẽ haguérente, Jehová oguerohorytamaha chupe, ha ñambyasýramo jepe, koʼág̃arupi  heta hénte opensa avei upéicha. Caín ojapóvare upe rire, pyaʼeterei ojekuaa ndojeroviaiha Jehováre ha ndohayhuiha chupe.

25, 26. ¿Mbaʼépa Jehová heʼi porã Caínpe, péro mbaʼépa ojapo haʼe?

²⁵ ¿Oñehaʼãpa Caín osegi Abel ehémplo ohechakuaávo Jehová ndoguerohoryiha chupe? Nahániri. Ipochyeterei voi katu iñermánore. Jehová ohechakuaa mbaʼépa oĩ Caín pyʼapýpe ha oñemoñeʼẽ porãnte chupe okambia hag̃ua. Haʼe heʼi Caínpe péichante osegíramo ojapotaha ivaíva, péro okambiáramo “omombaʼetaha chupe” (Gén. 4:6, 7, NM).

²⁶ Ñambyasýramo jepe, Caín nohendúi Ñandejárape ha heʼi iñermánope oho hag̃ua hendive ñúre, Abel ndoikuaái mbaʼeve ha oho hendive. Og̃uahẽ rire pe ñúme, Caín ogarrotea iñermánope ha ojuka chupe (Gén. 4:8). Upéicharõ jaʼekuaa Abélpe raẽvete ojepersegi ha ojejuka hague ojapógui Ñandejára rembipota. Péro omanóramo jepe, Jehová ndahesaráiri chugui.

27. a) ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Abel katuete oñemoingove jeytaha pe múndo pyahúpe? b) ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã jahecha hag̃ua Abélpe oñemoingove jey vove?

²⁷ La Biblia heʼi Abel ruguy osapukái asyha Jehovápe, haʼete ojeruréva chupe oñevengamínte hag̃ua pe mbaʼe vai ojejapóvare hese. Ñandejára ojapo hustísia okastigávo Caínpe upe ojapo vaʼekuére (Gén. 4:9-12). Abel oñeʼẽ hína ñandéve iñehémplo rupive. Haʼe oiméne cien áñorupinte oikove vaʼekue, upéva saʼieterei ñambojojáramo umi tapicha itiémpope guare rehe. Upéicharõ jepe, oiporu porã vaʼekue hekove, ha omano meve oikuaa Ñandejára ohayhu ha oguerohoryha chupe (Heb. 11:4). Upévare ikatu jaguerovia Jehová omoingove jeytaha chupe ko yvy ape ári pe múndo pyahúpe (Juan 5:28, 29). ¿Reimétapa upépe rerresivi hag̃ua chupe? Reñehaʼãma guive resegi iñehémplo, ikatúta rehecha chupe.