Mẹdepope ma tindo yẹdide Jesu tọn. Mẹde ma de fọto etọn kavi basi yẹdenanu etọn pọ́n. Etomọṣo, yẹdide etọn ko sọawuhia to owe susu lẹ mẹ to whenuho mẹ.

Na nugbo tọn, yẹdenanutọ depope ma yọ́n awusọhia he nkọ Jesu tindo taun. Yẹdide Jesu tọn he nọ yin didohia lẹ nọ saba sinai do aṣa, nuyise sinsẹ̀n tọn lẹ po nujlomẹ mẹhe basi yẹdenanu lọ tọn lẹ po ji. Etomọṣo, yẹdide yetọn lẹ sọgan yinuwado pọndohlan gbẹtọ lẹ tọn gando Jesu po nuplọnmẹ etọn lẹ po go ji to aliho dagbe kavi ylankan mẹ.

Yẹdenanutọ delẹ nọ do Jesu hia taidi madogánnọ de he tindo oda gaa po ogbì wiyẹwiyẹ de po kavi nọ do e hia di mẹhe nọ to awubla mẹ whepoponu. To yẹdide devo lẹ mẹ, Jesu nọ yin didohia di mẹhe tindo huhlọn he hú jọwamọ tọn, he nọ yí owhè do doaṣọ́ kavi nọ nọla na mẹlẹ. Be yẹdide mọnkọtọn lẹ do mẹhe nkọ Jesu yin hia nugbo ya? Nawẹ mí sọgan yọnẹn gbọn? Aliho dopo wẹ nado gbadopọnna hodidọ he tin to Biblu mẹ lẹ he sọgan gọalọna mí nado yọ́n awusọhia he nkọ ewọ na ko tindo. Yé sọgan sọ gọalọna mí nado tindo pọndohlan he sọgbe gando ewọ go.

Jesu wẹ yí hogbe ehelẹ zan to odẹ̀ mẹ vlavo to baptẹm etọn whenu. (Heblu lẹ 10:5; Matiu 3:13-17) Agbasa nankọ wẹ e tindo? Angẹli Gabliẹli ko dọna Malia to nudi owhe 30 jẹnukọn dọmọ: “Hiẹ na mọhò bo na ji visunnu de, . . . Visunnu Jiwheyẹwhe tọn.” (Luku 1:31, 35) Ehe dohia dọ Jesu yin gbẹtọ pipé de, dile Adam yin do to didá etọn whenu. (Luku 3:38; 1 Kọlintinu lẹ 15:45) Jesu na ko yin dawe he yọnwhanpẹ de, podọ vlavo e na ko tindo awusọhia he taidi onọ̀ etọn Malia, he yin Ju lọ tọn.

Jesu tindo ogbì, dile e yin aṣa Ju lẹ tọn to whenẹnu do, to vogbingbọn mẹ na Lomunu lẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, ogbì nọ yin ohia yẹyi po sisi po tọn; yé ma nọ to gblẹlẹ bo nọ to hànyàn. Matin ayihaawe, Jesu nọ na ayidonugo kavi penukundo ogbì etọn go bo nọ pà oda etọn do jlẹkaji. Mẹhe yin Nazili lẹ kẹdẹ, taidi Samsọni, wẹ ma nọ pà oda yetọn.—Sọha lẹ 6:5; Whẹdatọ lẹ 13:5.

Whlẹpatọ wẹ Jesu yin kakajẹ whenue e do owhe 30, bo nọ wazọ́n matin azọ́nwanu egbezangbe tọn lẹ. (Malku 6:3) Enẹwutu, e na ko tọ́nalùn vude. To bẹjẹeji lizọnyizọn etọn tọn, ewọ dopo penugo nado “yàn mẹhe tindo lẹngbọ po oyìn po lẹpo jẹgbonu sọn tẹmpli lọ mẹ, e sọ kọ̀n abọgan-kuẹ akuẹdiọtọ lẹ tọn yìngbe bo takitina tafo yetọn lẹ.” (Johanu 2:14-17) Sunnu huhlọnnọ he tindo hlọnhlọn de wẹ sọgan wàmọ. Jesu yí agbasa he Jiwheyẹwhe na ẹn lọ zan nado hẹn azọ́n he Jiwheyẹwhe de na ẹn lọ di: “Yẹn dona yì tòdaho devo lẹ mẹ ga nado lá wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, na ehe wutu wẹ yẹn do yin didohlan.” (Luku 4:43) E na ko biọ nugopipe vonọtaun nado zọ̀n afọ lẹdo Palestine pé bo lá owẹ̀n ehe.

Nukunmẹ po awusọhia Jesu tọn he dọnmẹdogo po wẹ dona ko hẹn oylọ-basinamẹ ehe bọawuna mẹhe “tin to magbọjẹ mẹ bọ yè doagban pinpẹn na” lẹ. (Matiu 11:28-30) Zohunhun po homẹdagbe etọn po yidogọna opagbe he e do nado fakọna mẹhe jlo nado plọnnu sọn e dè lẹ. Yọpọvu lẹ tlẹ nọ jlo nado  dọnsẹpọ Jesu, na Biblu dọmọ: “E sọ bẹ ovi lẹ do awà etọn lẹ mẹ.”—Malku 10:13-16.

Dile etlẹ yindọ Jesu doakọnna awufiẹsa whẹpo do kú, e ma nọ to awubla mẹ whepoponu. Di apajlẹ, e yì hùnwhẹ alọwle tọn de tẹnmẹ to Kana bo diọ osin zun ovẹn dagbe. (Johanu 2:1-11) To nujijọ devo lẹ whenu, e plọn gbẹtọ lẹ nuplọnmẹ he ma sọgan yin winwọn gbede lẹ.—Matiu 9:9-13; Johanu 12:1-8.

To popolẹpo mẹ, yẹwhehodidọ Jesu tọn hùn dotẹnmẹ todido ayajẹ tọn, he yin ogbẹ̀ madopodo tọn dote na mẹhe dotoaina ẹn lẹ. (Johanu 11:25, 26; 17:3) To whenue 70 to devi etọn lẹ mẹ wá na ẹn linlin numimọ he yé tindo to yẹwhehodidọ whenu lẹ tọn, e “gọ́ na ayajẹ susu” bo dọmọ: “Mì jaya, na oyín mìtọn ko yin kinkandai to olọn mẹ wutu.”—Luku 10:20, 21.

Sinsẹ̀ngán azán Jesu tọn gbè tọn lẹ nọ kàn ayiha nado dọ̀n ayidonugo wá yedelẹ ji bo nọ zinnudo aṣẹpipa yetọn ji. (Sọha lẹ 15:38-40; Matiu 23:5-7) Ṣigba, Jesu uwọ na anademẹ apọsteli etọn lẹ ma nado “nọ duklunọ do” mẹdevo lẹ ji. (Luku 22:25, 26) Na taun tọn, Jesu tlẹ na avase yé dọmọ: “Mì payi wekantọ lẹ go, he nọ jlo nado nọ to yìyì pé to tewu lẹ mẹ bo nọ jlo nado yin nudọdo po sisi po to ahi lẹ mẹ.”—Malku 12:38.

To vogbingbọn mẹ, Jesu ma nọ gbọnvona mẹdevo lẹ to gbẹtọgun lẹ ṣẹnṣẹn, bọ enẹ zọ́n bọ yè ma nọ yọnẹn dovo to whedelẹnu. (Johanu 7:10, 11) Etlẹ yin to apọsteli etọn nugbonọ 11 lẹ ṣẹnṣẹn, awusọhia etọn ma nọ gbọnvo. Enẹ zọ́n bọ mẹdehiatọ etọn Juda dona donùnùgo na ẹn taidi ohia “he ji yé kọngbedopọ do” nado do e hia gbẹtọgun lọ.—Malku 14:44, 45.

Enẹwutu, dile mí ma tlẹ yọ́n nudọnamẹ gigọ́ lẹ, e họnwun dọ awusọhia Jesu tọn ma taidi yẹdide etọn he nọ saba yin didohia lẹ. Ṣigba, nuhe yin nujọnu hugan awusọhia he nkọ ewọ tindo lọ wẹ pọndohlan he mí tindo gando e go todin.

Jesu yin hùhù bo yin dìdì to ojlẹ vude godo he e yí hogbe ehelẹ zan. (Johanu 14:19) E ze ogbẹ̀ etọn jo taidi “ofligọ de do ota mẹsusu tọn mẹ.” (Matiu 20:28) To azán atọ̀ntọ gbè, Jiwheyẹwhe fọ́n ẹn sọnku “to gbigbọ mẹ” bo “hẹn yọnbasi na ẹn nado sọawuhia” delẹ to devi etọn lẹ mẹ. (1 Pita 3:18; Owalọ lẹ 10:40) Awusọhia nankọ wẹ Jesu tindo to whenue e sọawuhia devi etọn lẹ to whenẹnu? E họnwun dọ awusọhia etọn gbọnvona dai tọn, na delẹ to gbẹdohẹmẹtọ etọn he sẹpọ ẹ hugan lẹ mẹ ma tlẹ yawu yọ́n ẹn. Malia Magdaleni tlẹ yí i do mọ jipa-họ́tọ de; podọ devi etọn awe he to aliji jei Emausi tlẹ ylọ ẹ dọ jonọ.—Luku 24:13-18; Johanu 20:1, 14, 15.

Awusọhia nankọ wẹ míwlẹ dona lẹndọ Jesu tindo to egbehe? To nuhugan owhe 60 to okú Jesu tọn godo, apọsteli he e yiwanna lọ, Johanu mọ numimọ lẹ gando Jesu go. E ma yin yẹdide mẹhe to kúkú to satin ji de tọn wẹ Johanu mọ gba. Kakatimọ, e mọ “Ahọlu ahọlu lẹ tọn podọ Oklunọ oklunọ lẹ tọn,” yèdọ Ahọlu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, mẹhe na gbawhàn kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, enẹ wẹ aovi lẹ po gbẹtọ lẹ po tọn to madẹnmẹ, bo na hẹn dona madopodo lẹ wá na gbẹtọvi lẹ.—Osọhia 19:16; 21:3, 4.