GBẸTỌVI LẸ YIN DIDÁ TO ALIHO VONỌTAUN MẸ​—MÍ NỌ KANWE, DE YẸDIDE, DE NUYỌYỌ LẸ TỌ́N PODỌ KANBIỌ DAHO HUGAN GBẸ̀MẸ TỌN LẸ NỌ DUAHUNMẸNA MÍ: Naegbọn wẹkẹ lọ do yin didá? Nawẹ mí wá gbẹ̀ gbọn? Etẹwutu mí do togbẹ̀? Etẹwẹ to tepọn mí to sọgodo?

Mẹdelẹ nọ dapana kanbiọ ehelẹ bo nọ lẹndọ mí ma sọgan mọ gblọndo na yé. Mẹdevo lẹ nọ dọ dọ kanbiọ mọnkọtọn lẹ ma yin nujọnu, na aihọn wá tintin mẹ na ede poun wẹ. Weyọnẹntọ de to whenuho po lẹnunnuyọnẹn po liho, William Provine dọ dọ “Jiwheyẹwhe de ma tin, mọ yanwle de ma tin.” E yidogọ dọmọ: “Dodonu de ma tin nado zan walọ dagbe, mọ ogbẹ̀ ma tindo zẹẹmẹ depope.”

Amọ́, mẹdelẹ nọ mọ pọndohlan vọdonanu tọn mọnkọtọn taidi nuhe ma sọgbe. Yé nọ mọ wẹkẹ lọ di nuhe osẹ́n titojininọ lẹnunnuyọnẹn tọn he sọgbe lẹ to anadena. Aliho he mẹ nudida lẹ yin awuwlena te nọ jiawu na yé, bọ gbẹtọ lẹ nọ pọ́n delẹ to yé mẹ do de nuyọyọ lẹ tọ́n. Numimọ egbesọ tọn ko sọ dohia yé dọ nuyọnẹntọ de wẹ to godona nudida he gẹdẹ bo jiawu lẹ, e ma yin huhlọn he ma nọ yin anadena lẹ gba.

Ehe ko zọ́n bọ lẹnunnuyọnẹntọ delẹ ko diọ pọndohlan yetọn. Mí ni gbadopọnna apajlẹ awe ehelẹ.

DOTOZỌ́NWATỌ ALEXEI MARNOV. E dọmọ: “Wehọmẹ he n’yì lẹ nọ plọnmẹ dọ Jiwheyẹwhe de ma tin podọ nulẹ wá aimẹ na yede.” E yidogọ dọmọ: “Mẹdepope he yise to Jiwheyẹwhe mẹ nọ yin pinpọn di wunvinọ.” Amọ́ to 1990, linlẹn etọn jẹ didiọ ji.

“N’nọ saba tẹnpọn nado dindona onú dopodopo,” wẹ e dọ, “kakajẹ apọ̀n gbẹtọ tọn ji. Awutugonu jiawu ehe ko yin yiylọdọ nuhe doglẹ hugan to wẹkẹ ehe mẹ. Amọ́, be apọ̀n yin didá nado bẹ oyọnẹn pli bo wleawuna azọ́nyinyọnẹn bosọ kú to enẹgodo poun wẹ ya? Ehe ma sọgbe, mọ e ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe.” Enẹwutu, n’jẹ nulẹnpọn ji dọ: ‘Naegbọn mí do yin didá? Etẹwutu mí do togbẹ̀?’ To nulẹnpọn sisosiso godo, n’wá tadona kọ̀n dọ Mẹdatọ de dona ko tin.”

Ojlo nado yọ́n nuhewutu mí do togbẹ̀ wẹ sisẹ́ Alexei nado plọn Biblu. To godo mẹ, asi ẹ, he ewọ lọsu yin dotozọ́nwatọ de bo masọ yise dọ Jiwheyẹwhe tin, plọn Biblu ga—po linlẹn lọ po nado dedòna asu etọn! Amọ́ todin, yé omẹ awe lẹ yise to Jiwheyẹwhe mẹ bo yọ́n nuhewutu gbẹtọvi lẹ do togbẹ̀ dile Owe-wiwe lẹ basi zẹẹmẹ etọn do.

LẸNUNNUYỌNẸNTỌ DOTO HUABI YIN. Huabi Yin plọnnu gando wẹkẹ lọ go bo basi dodinnanu na owhe susu gando nugonu titengbe hugan gbẹ̀mẹ tọn de (plasma) go. Nugonu ehe nọ yin pinpọnhlan taidi nugonu titengbe hugan ẹnẹtọ bo nọ bẹ nugonu électrons po ions positifs po hẹn hugan (dile e yindo na owhè).

“Whedepopenu he míwu lẹnunnuyọnẹntọ lẹ to dodinnanu basi do nujijọ jọwamọ tọn lẹ ji,” wẹ Huabi dọ, “mí nọ saba mọdọ nulẹ to titoji taun, ehe dohia dọ osẹ́n titojininọ tọn lẹ wẹ to anadena yé. ‘Nawẹ osẹ́n ehelẹ wá aimẹ gbọn?’ wẹ n’nọ kanse. ‘Eyin miyọ́n he nọ danú tata dona yin anadena ganji, mẹnu wẹ yin dowatọ osẹ́n he nọ deanana owhè tọn?’ To godo mẹ, n’wá tadona lọ kọ̀n dọ hodidọ tintan he to Biblu mẹ wẹ yin gblọndo he sọgbe hugan, he dọmọ: ‘To bẹjẹeji Jiwheyẹwhe dá olọn lẹ po aigba po.’”—Jenẹsisi 1:1.

Nugbo wẹ dọ lẹnunnuyọnẹn ko na gblọndo na kanbiọ he nọ bẹ po “nawẹ” po susu, taidi: Nawẹ nuvikun apọ̀n tọn lẹ nọ wazọ́n gbọn? Podọ nawẹ owhè nọ wleawuna yozò po hinhọ́n po gbọn? Amọ́, dile Alexei po Huabi po wá mọ do, Biblu wẹ na gblọndo na kanbiọ titengbe hugan lẹ he nọ bẹ po “naegbọn” po, taidi: Naegbọn wẹkẹ lọ do wá aimẹ? Naegbọn osẹ́n lẹ yin awuwlena nado nọ deanana ẹn? Podọ naegbọn mí do togbẹ̀?

Biblu dọ gando aigba go dọmọ: “[Jiwheyẹwhe] ma dá ẹ to ovọ́ mẹ, ṣigba [e] dá ẹ na yè nido nọ nọ̀ e ji.” (Isaia 45:18) Mọwẹ, Jiwheyẹwhe tindo yanwle de he wutu e dá aigba, podọ dile hosọ he bọdego na dohia do, yanwle etọn tindo kanṣiṣa tlọlọ hẹ todido mítọn na sọgodo.