1. Nugopipe tẹwẹ sọgan gọalọna mí nado do jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ hia?

JEHOVAH na mí nugopipe lọ nado nọ ze míde do otẹn mẹdevo lẹ tọn mẹ. Jẹ obá de mẹ, mí sọgan yí nukun homẹ tọn do mọ míde to ninọmẹ he mẹ mí ma ko jugbọn pọ́n de mẹ. (Hia Efesunu lẹ 5:1, 2.) Nawẹ mí sọgan yí nunina he Jiwheyẹwhe na mí ehe zan po nuyọnẹn po gbọn? Etẹwẹ mí dona wà na nunina ehe nikaa lẹzun owùnu na mí?

2. Nawẹ awufiẹsa mítọn lẹ nọ yinuwado Jehovah ji gbọn?

² Matin ayihaawe, homẹ mítọn hùn dọ Jiwheyẹwhe ko dopagbe ogbẹ̀ jọmaku to olọn mẹ tọn na mẹyiamisisadode nugbonọ lẹ, podọ ogbẹ̀ madopodo to aigba ji tọn na “lẹngbọ devo” Jesu tọn he yin nugbonọ lẹ. (Joh. 10:16; 17:3; 1 Kọl. 15:53) E họnwun dọ mímẹpo wẹ na vò sọn yajiji he gbayipe to egbehe si, vlavo mí tindo todido ogbẹ̀ jọmaku to olọn mẹ tọn kavi ogbẹ̀ madopodo to aigba ji tọn. Jehovah yọ́n awufiẹsa he mẹ mí to jujugbọn lẹ, kẹdẹdile e yọ́n lehe Islaelivi lẹ jiya taidi kanlinmọ to Egipti do. Na nugbo tọn, “to nukunbibia yetọn lẹpo mẹ, yè bianukunna ẹn.” (Isa. 63:9) To owhe kanweko susu godo, Juvi lẹ jẹ budi ji, na kẹntọ lẹ jẹagọdo tẹmpli lọ vivọgbá wutu, ṣigba Jiwheyẹwhe dọmọ: “Ewọ he doalọ mì  go doalọ azìn nukun [ṣie] tọn go.” (Zek. 2:8) Kẹdẹdile onọ̀ de nọ tindo numọtolanmẹ owanyi tọn na viyẹyẹ etọn do, mọdopolọ wẹ Jehovah nọ yin whinwhàn nado yí owanyi do yinuwa do ota omẹ etọn lẹ tọn mẹ do. (Isa. 49:15) To linlẹn de mẹ, Jehovah sọgan ze ede do ninọmẹ mẹdevo lẹ tọn mẹ, podọ e na mílọsu nugopipe nado wàmọ.—Ps. 103:13, 14.

3. Etẹwẹ dohia dọ Jesu yin awuvẹmẹtọ?

³ Awufiẹsa mẹdevo lẹ tọn nọ biọlanmẹna Jesu, dile etlẹ yindọ ewọ ma jugbọn ninọmẹ yetọn nkọ mẹ pọ́n. Di apajlẹ, gbẹtọ lẹ nọ dibusi nukọntọ sinsẹ̀n tọn lẹ, he nọ doyẹklọ yé bosọ nọ yí osẹ́n gbẹtọ tọn susu lẹ do doagban pinpẹn na yé. (Mat. 23:4; Malku 7:1-5; Joh. 7:13) Jesu ma yin budona kavi yin yẹdoklọ pọ́n, etomọṣo e penugo nado mọnukunnujẹ ninọmẹ he ewọ ma pehẹ pọ́n lẹ mẹ. Abajọ, “to whenuena e mọ gbẹtọgun lẹ, lẹblanu yetọn wà ẹ, na yé yin hinhẹn jẹ agbá bosọ yin kọgbẹ́ e go taidi lẹngbọ lẹ he ma tindo lẹngbọhọtọ de wutu.” (Mat. 9:36) Jesu nọ do owanyi po awuvẹmẹ po hia taidi Otọ́ etọn.—Ps. 103:8.

4. To whenue Jesu mọ bọ mẹdevo lẹ to yaji, nawẹ e nọ yinuwado ewọ ji gbọn?

⁴ To whenue Jesu mọ bọ gbẹtọ lẹ to yaji, e nọ yin whinwhàn nado do owanyi hia yé. Gbọnmọ dali, ewọ do owanyi Otọ́ etọn tọn nkọ hia to pipé mẹ. To whenue Jesu po devi etọn lẹ po ko dọyẹwheho gbọn fisusu godo, yé jlo na yì fie to olá de nado gbọjẹ vude. Ṣigba, na onú gbẹtọgun he to tepọn ẹn to finẹ lẹ tọn blawuna ẹn wutu, Jesu yí whenu zan nado ‘plọn onú susu yé.’—Malku 6:30, 31, 34.

5, 6. Eyin mí na hodo apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn nado nọ do owanyi hia, nawẹ mí dona nọ yinuwa hẹ kọmẹnu mítọn lẹ gbọn? Na apajlẹ. (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁵ Mí sọgan hodo apajlẹ lehe Jiwheyẹwhe nọ do owanyi hia do tọn to whenue mí to nuyiwa hẹ kọmẹnu mítọn lẹ. Di apajlẹ: Jọja Klistiani de he mí na ylọdọ Alex, to nulẹnpọn do mẹmẹsunnu mẹhomẹ de ji, he ma nọ mọnú ganji ba bọ e nọ vẹawuna ẹn nado hiawe. Podọ e masọ nọ bọawuna ẹn nado zinzọnlin to lizọnyizọn whédegbè jẹ whédegbè tọn mẹ. Alex flin hodidọ Jesu tọn lẹ dọmọ: “Kẹdẹdile mìwlẹ jlo dọ gbẹtọ lẹ ni nọ wà na mì do, mọ wẹ mì ni nọ wà na yé do.” (Luku 6:31) Enẹwutu, Alex kanse ede dọ, ‘Etẹwẹ n’nọ jlo dọ gbẹtọ lẹ ni nọ wà na mi?’ Gblọndo ahundopo tọn etọn wẹ, ‘N’nọ jlo dọ yé ni nọ hò bọlu hẹ mi!’ Ṣigba, be mẹmẹsunnu mẹhomẹ lọ sọgan penugo nado hò bọlu ya? Enẹwutu, nuhe hodidọ Jesu tọn to didohia wẹ yindọ, mí dona kanse míde dọ, ‘Etẹwẹ n’na ko jlo dọ kọmẹnu ṣie ni wà na mi, eyin yẹn wẹ to ninọmẹ etọn mẹ?’

⁶ Alex ma yin mẹhomẹ, ṣigba e tindo nugopipe nado yí nukun homẹ tọn do mọ ede to ninọmẹ he e ma ko pehẹ pọ́n de mẹ. E na ayidonugo mẹmẹsunnu mẹhomẹ lọ, bo dotoaina ẹn po sọwhiwhe po. Vudevude, Alex wá mọ lehe e nọ vẹawuna mẹhomẹ de nado hia Biblu kavi zinzọnlin to azọ́n whédegbè jẹ whédegbè tọn mẹ do. To whenue Alex mọnukunnujẹ nuhahun mẹmẹsunnu mẹhomẹ lọ tọn mẹ, e yọ́n alọgọ he mẹmẹsunnu lọ tindo nuhudo etọn, podọ e jlo nado gọalọ. Mílọsu sọgan wà nudopolọ. Eyin mí na hodo apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn nado nọ do owanyi hia, mí dona nọ ze míde do ninọmẹ mẹdevo lẹ tọn mẹ.—1 Kọl. 12:26.

7. Etẹwẹ mí sọgan wà nado yọ́n mẹdevo lẹ ganji bo mọnukunnujẹ awufiẹsa yetọn mẹ?

⁷ E ma nọ bọawu to whelẹponu nado yọ́n oyà he ji mẹdevo lẹ te. Mẹsusu nọ pehẹ nuhahun voovo lẹ, ehe mí ma nọ yọnẹn. Mẹdelẹ nọ to awufiẹsa mẹ to agbasa-liho, na yé gbleawu, kavi to azọ̀njẹ, kavi tin to yọnhowhe mẹ wutu. Mẹdevo lẹ to pipehẹ nuhahun numọtolanmẹ tọn lẹ, taidi apọṣimẹ sinsinyẹn, sijọsijọ, kavi kọdetọn nuyiwahẹmẹ agọ̀ tọn lẹ. Mọdopolọ, mẹdevo lẹ tin to sinsẹ̀n he gbọnvo na whẹndo  yetọn lẹ tọn mẹ kavi tin to whẹndo mẹjitọ godoponọ tọn mẹ. Mẹlẹpo wẹ to pipehẹ nuhahun, podọ nuhahun mẹdevo lẹ tọn nọ saba yin dehe mí ma ko pehẹ pọ́n. To ninọmẹ mọnkọtọn lẹ mẹ, nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ lehe Jiwheyẹwhe nọ do owanyi hia do tọn gbọn? Mí sọgan wàmọ eyin mí nọ yí sọwhiwhe do dotoaina mẹdevo lẹ kakajẹ whenue mí mọnukunnujẹ numọtolanmẹ yetọn lẹ mẹ jẹ obá de mẹ. Mọwiwà na whàn mí nado hodo apajlẹ lehe Jehovah nọ do owanyi hia do tọn gbọn afọdide lẹ zize nado gọalọna yé dali. Nuhudo mẹdopodopo tọn nọ gbọnvo, ṣigba mí sọgan na yé tuli to gbigbọ-liho bo na yé alọgọ he jẹ.—Hia Lomunu lẹ 12:15; 1 Pita 3:8.

8. Etẹwẹ gọalọna Jesu nado nọ do homẹdagbe hia?

⁸ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn dọmọ: “Gigogán lọ . . . yin homẹdagbenọ hlan mayọndagbenọ lẹ po mẹylankan lẹ po.” (Luku 6:35) Na nugbo tọn, Jesu nọ do homẹdagbe Jiwheyẹwhe tọn nkọ hia. Etẹwẹ gọalọna Jesu nado wàmọ? E nọ yinuwa hẹ gbẹtọ lẹ po homẹdagbe po gbọn nulinlẹnpọn jẹnukọn do nuhe hodidọ po nuyiwa etọn lẹ po sọgan yiwà do numọtolanmẹ mẹdevo lẹ tọn ji dali. Di apajlẹ, yọnnu he yin yinyọnẹn taidi ylandonọ de dọnsẹpọ ẹ, bo to avivi bọ dasin etọn lẹ to kùnkùn do afọ Jesu tọn lẹ go. Jesu doayi e go dọ e ko lẹnvọjọ, podọ e yọnẹn dọ nawe lọ na jẹflumẹ taun eyin emi ma yinuwa hẹ ẹ po homẹdagbe po. Enẹwutu, Jesu pà ẹ bosọ jona ẹn. To whenue Falesi de jẹagọdo nuhe Jesu wà, Jesu dọhona ewọ lọsu po homẹdagbe po.—Luku 7:36-48.

9. Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado nọ do homẹdagbe Jiwheyẹwhe tọn nkọ hia? Na apajlẹ.

⁹ Nawẹ mí sọgan do homẹdagbe Jiwheyẹwhe tọn nkọ hia gbọn? Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “E ma jẹ dọ afanumẹ Oklunọ tọn ni hoavùn, ṣigba ewọ dona nọ wà dẹẹdẹ hlan mẹlẹpo.” (2 Tim. 2:24) Mẹhe nọ wà dẹẹdẹ kavi nọ yí zinzin zan lẹ nọ yọ́n lehe yé na yinuwa do to ninọmẹ sinsinyẹn lẹ mẹ, ma nado hẹn homẹgble mẹdevo lẹ. Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo lehe mí sọgan do homẹdagbe hia to ninọmẹ he bọdego ehelẹ mẹ do ji: Mí ni dọ dọ to azọ́nmẹ, ogán mítọn ma nọ wà azọ́n etọn dile e jẹ do. Nawẹ mí na yinuwa gbọn? Mẹmẹsunnu de wá opli to whenue e ko gọ̀n opli na osun susu lẹ godo. Etẹwẹ mí na dọna ẹn? To lizọnyizọn lọ mẹ, whétọ de dọ dọ, “Alọnu ṣie ján gbau, n’ma sọgan dọho todin.” Be mí na hò etọn pọ́n ya? To whégbè, alọwlemẹ towe kanse we dọ, “Naegbọn a ma dọho depope na mi gando tito he a basi na samedi go?” Be mí na na gblọndo to aliho he jọmẹ mẹ ya? Eyin mí nọ ze míde do otẹn mẹdevo lẹ tọn mẹ bo nọ tẹnpọn nado lẹnnupọn jẹnukọn gando lehe hodidọ mítọn sọgan yinuwado yé ji do go ji, mí na penugo nado yọ́n lehe mí na nọ dọho bo nọ yinuwa do to aliho he na dohia dọ mí to apajlẹ homẹdagbe Jehovah tọn hodo mẹ.—Hia Howhinwhẹn lẹ 15:28.

10, 11. Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado hodo apajlẹ lehe Jiwheyẹwhe nọ do nuyọnẹn hia do tọn? Na apajlẹ.

¹⁰ Nugopipe mítọn nado nọ yí nukun homẹ tọn do mọ míde to ninọmẹ he mí ma ko pehẹ pọ́n lẹ mẹ, sọgan sọ gọalọna mí nado nọ do nuyọnẹn Jehovah tọn nkọ hia bo yọ́n kọdetọn he nuyiwa mítọn lẹ sọgan hẹnwa jẹnukọn. Nuyọnẹn yin dopo to jẹhẹnu titengbe Jehovah tọn lẹ mẹ, podọ eyin e jlo e, e sọgan yọ́n kọdetọn nuyiwa delẹ tọn to gigọ́ mẹ jẹnukọn. Míwlẹ ma tindo nugopipe nado mọnú hlan nukọn jẹ obá enẹ mẹ, ṣigba mí na wà dagbe nado nọ lẹnnupọndo nuhe sọgan yin kọdetọn nuhe mí jlo na wà lẹ tọn ji. Islaelivi lẹ gboawupo nado lẹnnupọndo kọdetọn he tolivivẹ yetọn na Jiwheyẹwhe sọgan hẹnwa ji. Mahopọnna nuhe Jiwheyẹwhe ko wà na yé lẹpo, Mose yọnẹn dọ yé na wà nuhe ylan to nukun Jehovah tọn mẹ. To agun Islaeli  tọn lẹpo nukọn, e ji ohàn de he bẹ hogbe ehelẹ hẹn dọmọ: “Na akọta gbọagba hónamẹ tọn de wẹ yé, wuntuntun de ma tin to yé mẹ gba. Ṣo yé do yin nuyọnẹntọ, dọ yé tunwun ehe, dọ yé do yí opodo godo yetọn tọn lẹnpọn!”—Deut. 31:29, 30; 32:28, 29.

¹¹ Nado hodo apajlẹ lehe Jiwheyẹwhe nọ do nuyọnẹn hia do tọn, e na yọ́n dọ mí ni nọ lẹnnupọndo kọdetọn he nuyiwa mítọn lẹ sọgan hẹnwa ji kavi tlẹ yí nukun homẹ tọn do mọ kọdetọn lọ lẹ. Di apajlẹ, eyin mí to họntọn mẹ, mí dona yọnẹn dọ ojlo zanhẹmẹ tọn nọ sinyẹn taun. Enẹwutu, mí ma dona wà nudepope kavi lẹnnupọndo nuhe na ze haṣinṣan họakuẹ he mí tindo hẹ Jehovah do owù mẹ lẹ ji gbede! Kakatimọ, mì gbọ mí ni yinuwa sọgbe hẹ hogbe gbọdo ehelẹ he dọmọ: “Omẹ zinzin ko mọ oylan donukọn, bo yí ede whlá; ṣigba wunvinọ lẹ juwayi, yè sọ sayahẹ yé.”—Howh. 22:3.

12. Nawẹ nulinlẹnpọn sọgan hẹn owù wá mí ji gbọn?

¹² Mẹhe yin zinzintọ nọ yọnẹn dọ nulinlẹnpọn sọgan taidi miyọ́n de. Eyin mí yí miyọ́n zan ganji, e sọgan wà dagbe, taidi to whenue mí yí i zan nado dà núdùdù. Ṣigba miyọ́n sọgan sọ hùmẹ, na eyin yè ma deanana ẹn ganji, e sọgan fiọ ohọ̀ de bo hù mẹhe tin to ohọ̀ lọ mẹ lẹ. Mọdopolọ, nulinlẹnpọn nọ wà dagbe to whenue e gọalọna mí nado hodo apajlẹ Jehovah tọn. Etomọṣo, e sọgan sọ hẹn owù wá na mí, eyin ojlo fẹnnuwiwa tọn lẹ ji wẹ mí nọ to nulẹnpọn do. Di apajlẹ, eyin mí tindo aṣa lọ nado nọ to nulẹnpọn do walọ he ma sọgbe lẹ ji, ehe sọgan sisẹ́ mí nado jẹ onú mọnkọtọn lẹ wà ji. Na nugbo, eyin mí nọ to odlọ kléwhète tọn kú mapote gando fẹnnuwiwa go, enẹ sọgan hù mí to gbigbọ-liho!—Hia Jakọbu 1:14, 15.

13. Etẹwẹ Evi sọgan ko lẹn gando gbẹzan etọn go?

¹³ Lẹnnupọndo lehe yọnnu tintan lọ Evi wleawuna ojlo nado dù sọn sinsẹ́n “atin yinyọ́n dagbe po oylan po lọ tọn” mẹ do ji, ehe yè dosẹ́n na yé ma nado dù. (Gẹn. 2:16, 17) Odàn lọ dọna ẹn dọmọ: “Mì ma na kú dandan gba: na Jiwheyẹwhe yọnẹn dọ azán he gbè mìwlẹ dù to e mẹ te, whenẹnu yè na hùn nukun mìtọn, bọ mìwlẹ na tin di Jiwheyẹwhe, bo nọ yọ́n onú dagbe po oylan po.” Evi “mọdọ atin lọ yọ́n na núdùdù, podọ e sọ yọnwhanpẹ to nukunta.” Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? “E yí sọn sinsẹ́n etọn mẹ, bo dù bosọ na asu etọn po e po, ewọ sọ dù.” (Gẹn. 3:1-6) Nude wẹ na ko dọ̀n ayidonugo Evi tọn to nuhe Satani dọna ẹn lẹ mẹ. E sọgan ko lẹnnupọndo lehe gbẹzan etọn na pọnte do ji eyin ewọ nọ basi nudide nuhe yin dagbe po oylan po tọn na ede, kakati nido yindọ mẹde wẹ na nọ dọna ẹn. Lehe nulinlẹnpọn to aliho mọnkọtọn tọn mẹ yin owùnu do sọ! Gbọn Adam, asu Evi tọn he lẹzun ylandonọ lọ gblamẹ, “ylando . . . biọ aihọn mẹ podọ okú gbọn ylando gblamẹ wá.”—Lom. 5:12.

14. Nawẹ Biblu gọalọna mí nado nọ dapana fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn gbọn?

 ¹⁴ Nugbo wẹ dọ ylando he Evi wà to jipa Edẹni tọn mẹ ma gando fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn go. Ṣigba, Jesu na mí avase ma nado nọ to nulẹnpọn do fẹnnuwiwa ji. E dọmọ: “Mẹdepope he zindonukọn nado to yọnnu de pọ́n kaka bo tindo ojlo zogbe de na ẹn ko deayọ hẹ ẹ dote to ahun etọn mẹ.” (Mat. 5:28) Humọ, Paulu na avase dọmọ: “Mì sọ nọ basi tito dai na ojlo agbasalan tọn lẹ blo.”—Lom. 13:14.

15. Adọkun tẹwẹ mí dona bẹpli, podọ etẹwutu?

¹⁵ Nulinlẹnpọn devo he nọ hẹn owù wá, wẹ nado nọ yí nukun homẹ tọn do mọ míde hlan taidi dọ mí ko lẹzun adọkunnọ daho bo ma ka nọ ylọ Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n dọ nujọnu. Na nugbo tọn, nutindo adọkunnọ de tọn lẹ nọ “taidi dòkọ́ he yiji to ede nukunmẹ.” (Howh. 18:11) Jesu pìntàn de nado dohia dọ mẹhe “bẹ adọkun pli na ede ṣigba bo ma yin adọkunnọ hlan Jiwheyẹwhe” tin to ninọmẹ ylankan mẹ. (Luku 12:16-21) Jehovah nọ jaya to whenue mí wà nuhe nọ hẹn homẹ etọn hùn lẹ. (Howh. 27:11) Lehe homẹ mílọsu tọn nọ hùn taun do sọ to whenue mí tindo nukundagbe etọn, na mí bẹ ‘adọkunnu lẹ pli do olọn mẹ’ wutu! (Mat. 6:20) Podọ adọkun dagbe hugan he mí sọgan tindo wẹ nado tindo haṣinṣan dagbe de hẹ Jehovah.

16. Etẹ wiwà wẹ na gọalọna mí ma nado lẹnnupọn zẹjlẹgo?

¹⁶ Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe magbọjẹ mítọn na sù sọ, eyin mí nọ to vivẹnudo vẹkuvẹku nado bẹ ‘adọkunnu lẹ pli do aigba ji.’ (Mat. 6:19) Jesu yí apajlẹ de zan nado dohia dọ “magbọjẹ titonu ehe tọn lẹ po huhlọn mẹkiklọ adọkunnu lẹ tọn po” sọgan gbidikọna ohó Ahọluduta lọ tọn. (Mat. 13:18, 19, 22) Vlavo to whenue mẹdelẹ to nuhà gando akuẹ go kavi lala, yé nọ jẹ nulẹnpọn ji mapote do nuylankan he sọgan wá jọ do yé go lẹ ji. Ṣigba, nulinlẹnpọn zẹjlẹgo sọgan hẹn awugble wá na mí to agbasa-liho podọ to gbigbọ-liho. Mì gbọ mí ni dejido Jehovah go bosọ flindọ “awubla to ayiha gbẹtọ tọn mẹ wẹ nọ hẹn [agbàn pẹ̀n ẹn]: ṣigba ohó dagbe wẹ nọ hẹn ẹn jaya.” (Howh. 12:25) To whenue mẹhe mọnukunnujẹ ninọmẹ mítọn mẹ de yí hogbe dagbe lẹ do na tuli mí, enẹ sọgan hẹn ahun mítọn jaya. Eyin mí nọ dọ nuhe to ahunmẹduna mí lẹ na mẹjitọ mítọn lẹ, alọwlemẹ mítọn, kavi na họntọn vivẹ́ de he nọ pọ́n nulẹ sọgbe hẹ pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn, enẹ sọgan gọalọna mí nado vò sọn magbọjẹ mítọn lẹ si.

17. Nawẹ Jehovah nọ gọalọna mí nado duto magbọjẹ mítọn lẹ ji gbọn?

¹⁷ Mẹdepope ma nọ mọnukunnujẹ magbọjẹ mítọn lẹ mẹ ganji sọ Jehovah. Paulu wlan dọmọ: “Mì yin magbọjẹnọ na nudepope blo, ṣigba to onú lẹpo mẹ, mì nọ yí odẹ̀, ovẹ̀, po pẹdido po do hẹn obiọ mìtọn lẹ zun yinyọnẹn na Jiwheyẹwhe; jijọho Jiwheyẹwhe tọn he yiaga hugan linlẹn lẹpo nasọ họ́ ahun mìtọn po nugopipe apọ̀nmẹ tọn mìtọn po gbọn Klisti Jesu gblamẹ.” (Flp. 4:6, 7) Nọ lẹnnupọndo yisenọ hatọ lẹ, mẹho lẹ, afanumẹ nugbonọ lọ, angẹli lẹ, Jesu, po Jehovah lọsu po ji, na yewlẹ wẹ to alọgọ nado basi-hihọ́na mí sọn nuhe sọgan hẹn owù wá na mí to gbigbọ-liho lẹ si.

18. Nawẹ nulinlẹnpọn sọgan gọalọna mí gbọn?

¹⁸ Dile mí ko mọ do, nulinlẹnpọn sọgan gọalọna mí nado nọ do jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ hia, taidi owanyi. (1 Tim. 1:11; 1 Joh. 4:8) Mí na gọ́ na ayajẹ eyin mí nọ do owanyi nujọnu tọn hia, bo nọ lẹnnupọn do kọdetọn he nuyiwa mítọn lẹ sọgan hẹnwa lẹ ji, bosọ nọ dapana magbọjẹ he sọgan hò ayajẹ mítọn yí lẹ. Enẹwutu, mì gbọ mí ni yí nugopipe he Jiwheyẹwhe na mí zan nado nọ yí nukun homẹ tọn do pọ́n todido mítọn hlan, bo nọ do owanyi, homẹdagbe, nuyọnẹn, po ayajẹ Jehovah tọn nkọ po hia.—Lom. 12:12.