Mímẹpo wẹ sọgodo nọ duahunmẹna. Mí nọ jlo na yọ́n lehe ogbẹ̀ mítọn po mẹvivẹ mítọn lẹ tọn po na wá te do. Mí nọ saba kàn kanbiọ taidi ehelẹ sè míde: ‘Be ogbẹ̀ na pọnte to ovi ṣie lẹ sin whenu ya? Be nujijọ ylankan de wẹ na và aigba sudo ya? Etẹwẹ n’sọgan wà na sọgodo ṣie nido yọ́n?’ Kanbiọ enẹlẹ nọ duahunmẹna gbẹtọ lẹ to jọwamọ-liho; mí nọ jlo vẹkuvẹku nado yọ́n nuhe sọgodo mítọn na yin taun bosọ nọ jlo dọ nulẹ ni yì na mí dile e jẹ do. Eyin nuhe sọgodo na yin ko họnwun na we wẹ, a na ko ze afọdide he jẹ lẹ bo wleawudai.

Be a yọ́n sọgodo towe ya? Be mẹde sọgan yọnẹn ya? Dodinnanutọ he nọ tẹnpọn nado dọ nuhe na jọ to sọgodo lẹ ko dọ onú delẹ he yin nugbo, amọ́ susu wẹ sọ yin lalo. Ṣigba, Owe-wiwe lẹ dohia dọ Jiwheyẹwhe sọgan dọ nuhe na wá jọ lẹ po gbesisọ po. Ohó etọn dọmọ: “[Yẹn] dọho opodo tọn sọn whẹwhẹwhenu, podọ sọn hohowhenu [yẹn dọ] onú he ma ko jọ jẹ dinvie [lẹ.]” (Isaia 46:10) Amọ́, be nuhe Jiwheyẹwhe dọ lẹpo jọ ya?

Naegbọn a dona dín nado yọnẹn eyin nuhe Jiwheyẹwhe dọ wayi lẹpo wẹ jọ? Eyin dodinnanutọ de nọ dọ nuhe na jọ to azán dopodopo gbè, vlavo jikun na ja kavi owhè na hùn, bọ e ka nọ jọ domọ na owhe susu, ayihaawe ma tin dọ enẹ na jiawu na we taun. E họnwun dọ eyin e dọ dọ jikun na ja to osọ, a ma na dọ̀n. Mọdopolọ, eyin a yọnẹn dọ nuhe Jiwheyẹwhe ko dọ wayi lẹpo wẹ jọ, e họnwun dọ a na jlo nado yọ́n nuhe e dọ gando sọgodo towe go.

VASUDO TÒDAHO DE TỌN:

Onú ayidego tọn de wẹ e na yin nado dọ jẹnukọn po gbesisọ po dọ tòdaho de he yin huhlọnnọ na owhe susu na yin vivasudo to madẹnmẹ. Amọ́, nuhe Jiwheyẹwhe wà niyẹn; e yí yẹwhegán etọn de zan nado dọ whenue Nineve na yin vivasudo. (Zẹfania 2:13-15) Etẹwẹ whenuho-kantọ lẹ dọ gando  dọdai enẹ go? To owhe 632 J.W.M, nudi owhe 15 to whenue Jiwheyẹwhe dọho gando Nineve go godo, Babilọninu lẹ po Medianu lẹ po tọ́nawhàn Nineve bo và ẹ sudo. Jiwheyẹwhe sọ zinnudeji dọ Nineve na wá yin hinhẹn ‘jẹvọ́ bo na hú taidi danfafa de.’ Be nuhe Jiwheyẹwhe dọ wá jọ nugbo ya? Mọwẹ. Mahopọnna dọ tòdaho lọ po lẹdo etọn lẹ po gblo na nudi kilomẹtlu 518 lẹdo pé, awhàngbatọ lọ lẹ ma hlá aigba lọ dai nado wá yí i zan dile e nọ saba yin do. Kakatimọ, yé và ẹ sudo pete. Be mẹhe nọ na ayinamẹ do tonudidọ ji depope sọgan ko dọ lehe nujijọ enẹlẹ na jọ do pẹpẹ ya?

GANDUDU PO VASUDO AHỌLU DE TỌN PO:

Mẹnu wẹ sọgan yí jintli do dọ (owhe 200 jẹnukọn) dọ dawe de na deanana awhànpa otò etọn tọn nado yì gbawhàn otò he tindo huhlọn hugan to hohowhenu de tọn bọ to godo mẹ, ahọluduta etọn na wá yin mimá do donu ẹnẹ? Eyin mẹde penugo bo dọ dọdai mọnkọtọn bọ e sọ jọ nugbo, mẹlọ na diyin taun. Yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn de he nọ yin Daniẹli dọ dọdai dọ otò Grèce tọn na và otò Medo-Pẹlsia tọn sudo to ajiji mẹ bosọ dọ dọ whenue ahọlu Grèce tọn na gbawhàn lọ bo “yin huhlọnnọ” godo, e ma na dẹn bọ ahọluduta etọn na yin ‘gbigbà’ hányán. Daniẹli wlan dọmọ: “Ahọluigba ẹnẹ na fọ́n tite sọn akọta lọ mẹ, ṣigba po huhlọn etọn [nkọ] po ma gba.” (Daniẹli 8:5-8, 20-22) Owhe 200 to whenue Daniẹli kàn dọdai lọ godo, Alẹkzandle Daho lọ lẹzun ahọlu Grèce tọn. Kẹdẹdile e yin didọdai do, Alẹkzandle gbawhàn Medo-Pẹlsianu lẹ tọn bo hẹn gandudu Grèce tọn gblodeji kakajẹ Tọ̀sisa Indus tọn kọ̀n, (he tin to Pakistan to egbezangbe). Whenue Alẹkzandle tindo owhe 32 bo kú to ajiji mẹ, awhàngán etọn ẹnẹ lọ lẹ má ahọluduta daho lọ do ẹnẹ to yedelẹ ṣẹnṣẹn dile Jiwheyẹwhe ko dọ dọdai etọn do. Mẹnu wẹ sọgan dọ dọdai mọnkọtọn bosọ na zẹẹmẹ gigọ́ gando hẹndi etọn go zẹ̀ Jiwheyẹwhe go?

GANDUDU AHỌLUDUTA DE TỌN WÁ VIVỌNU:

Mí ni dọ dọ mẹde na yinkọ dawe de tọn (ojlẹ dindẹn jẹnukọnna jiji dawe lọ tọn) bo dọ dọ dawe enẹ wẹ na nukọnna vasudo otò huhlọnnọ hohowhenu tọn de tọn bo tlẹ sọ dọ wlẹnwin he e na yizan. Awujinu taun wẹ e na yin eyin nulẹ wá yì do lehe mẹlọ dọ do pẹpẹ. Jiwheyẹwhe dọ dọdai dọ dawe de he nọ yin Kilusi na gbawhàn otò de tọn. Kilusi dopolọ wẹ nasọ tún Juvi lẹ sọn  kanlinmọgbenu bo na gọalọna yé nado vọ́ tẹmpli wiwe yetọn gbá. Dọdai Jiwheyẹwhe tọn dohia dọ dopo to wlẹnwin he Kilusi na yizan lẹ mẹ wẹ yindọ e na hẹn tọ̀sisa he lẹdo tòdaho lọ lẹ hú; humọ họngbo otò lọ tọn lẹ na yin jijodo nùvo, podọ ehe na hùn dotẹnmẹ na ẹn nado gbawhàn otò lọ tọn. (Isaia 44:27–45:2) Be nuhe Jiwheyẹwhe dọ to dọdai ehe mẹ lẹpo mọ hẹndi ya? Whenuho-kantọ lẹ dekunnu dọ Kilusi gbawhàn lọ nugbo. Awhànpa Kilusi tọn wazọ́n klinkán-klinkán bosọ yí nuyọnẹn wintinwintin zan nado diọkọna dopo to osinwhín Babilọni tọn lẹ mẹ bo gbọnmọ dali hẹn tọ̀sisa lọ lẹ hú nugbo. Podọ, họngbo he to nùvo lọ lẹ nù wẹ awhànpa lọ gbọn bo biọ tòdaho lọ mẹ. To godo mẹ, Kilusi tún Juvi lẹ sọn kanlinmọgbenu bo nagbè yé nado vọ́ tẹmpli yetọn he to Jelusalẹm lọ gbá. Nupaṣamẹ de wẹ ehe yin, na Kilusi ma nọ sẹ̀n Jiwheyẹwhe Ju lẹ tọn. (Ẹzla 1:1-3) Gbọnvona Jiwheyẹwhe, be mẹdevo de sọgan ko dọ dọdai nujijọ ehelẹ tọn to gigọ́ mẹ ya?

Apajlẹ atọ̀n he go mí donù to aga lẹ dohia dọ Jiwheyẹwhe dọ dọdai nujijọ delẹ tọn bọ nulọ lẹ wá jọ nugbo. Vude poun to nuhe e dọ bọ yé mọ hẹndi lẹ mẹ wẹ ehelẹ yin. Jọṣua mẹhe yin nukọntọ na Juvi lẹ dọ nugbo he yelọsu yọnẹn ganji de na yé dọmọ: “Mìwlẹ sọ yọnẹn to ayiha mìtọn lẹpo mẹ podọ to gbigbọ mìtọn lẹpo mẹ, dọ onú dopo ma gbòpò sọn onú dagbe he [Jehovah] Jiwheyẹwhe mìtọn dọ gbọn mì dali lẹ de mẹ; popolẹpo wẹ ṣẹ hlan mì, onú dopo ma gbòpò to e mẹ gba.” (Jọṣua 23:1, 2, 14) Omẹ Jọṣua tọn lẹpo wẹ e họnwun na dọ dọdai po opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹpo po wẹ mọ hẹndi. Ṣigba, etẹwutu dọdai Jiwheyẹwhe tọn lẹpo do nọ mọ hẹndi? Aliho he mẹ Jiwheyẹwhe nọ wanu te gbọnvo taun na gbẹtọvi lẹ tọn. E jẹ dọ a ni yọ́n nugbo ehe, na Jiwheyẹwhe dọ dọdai nujijọ titengbe delẹ tọn he na mọ hẹndi to madẹnmẹ, podọ nujijọ ehelẹ gando gowe.

Dodinnanutọ lẹ, ayinamẹtọ lẹ po mẹhe nọ dọ dọ emi tindo huhlọn he ma yin jọwamọ tọn lẹ po nọ saba ganjẹ dodinnanu kavi nuyọnẹn agọ̀ yetọn go nado dọ nuhe na jọ to sọgodo lẹ. To paa mẹ, eyin gbẹtọvi lẹ dọ dọ nude na jọ to nukọn mẹ, yé nọ blá alọ dogo bo nọ nọte dọ nulọ ni jọ.—Howhinwhẹn lẹ 27:1.

Amọ́, Jiwheyẹwhe yọ́n nuhe na jọ lẹpo, na ewọ dohuhlọn hugan gbẹtọvi lẹ wutu. Eyin e jlo e, e sọgan dọ lehe gbẹtọvi dopodopo kavi akọta de na yinuwa do jẹnukọn, na e yọ́n gbẹtọvi lẹ po ayilinlẹn yetọn po to gigọ́ mẹ wutu. Amọ́, nugopipe Jiwheyẹwhe ma nọte do finẹ. E tlẹ sọgan sọ deanana nujijọ lẹ kavi diọ ninọmẹ lẹ nado hẹn ẹn diun dọ nujijọ lọ lẹ yì do lehe e dọ do. Enẹwutu, e sọgan dọ po nujikudo po dọ nuhe emi dọ lẹ na jọ dandan. E dọmọ: “Ohó ṣie he tọ́n sọn onù ṣie . . . ma na lẹgọ wá dè e agbá, . . . e na [mọ hẹndi.]” (Isaia 55:11) Ehe dohia dọ to whedelẹnu, dọdai Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ bẹ nuhe e jlo na wà to sọgodo lẹ hẹn.

Be dọdai dejidego de tin gando sọgodo towe po mẹvivẹ towe lẹ tọn po go ya? Eyin a sè jẹnukọn dọ yujẹhọn sinsinyẹn de na hẹnnugble to madẹnmẹ, e họnwun dọ a na ze afọdide he jẹ lẹ nado whlẹn ogbẹ̀ towe. Hiẹ sọgan ze afọdide dopolọ na nuhe dù dọdai Biblu tọn lẹ. Jiwheyẹwhe dọ dọdai dọ to madẹnmẹ diọdo daho delẹ na wá aihọn lọ ji. (Pọ́n apotin lọ  “Nuhe Jiwheyẹwhe Dehia Gando Sọgodo Go Lẹ.”) Dọdai ehe gbọnvo pete na nuhe gbẹtọvi lẹ nọ dọ lẹ.

To linlẹn de mẹ, whenuho aihọn ehe tọn bẹ nujijọ voovo delẹ hẹn. Ehelẹ ko yin kinkandai bọ mí sọgan yọ́n lehe yé na wá vivọnu do. Jiwheyẹwhe dọmọ: “[Yẹn] dọho opodo tọn sọn whẹwhẹwhenu, . . . dọmọ, linlẹn ṣie na nọte, yẹn nasọ wà ojlo ṣie lẹpo.” (Isaia 46:10) Hiẹ po whẹndo towe po sọgan tindo sọgodo dagbe de. A sọgan kanhose Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ do nuhe Biblu dọ gando nujijọ he na wá aimẹ to sọgodo lẹ go ji. Yé ma tindo huhlọn he ma yin jọwamọ tọn, yé ma nọ sè ogbè nudida he to agblò gbigbọmẹ tọn mẹ lẹ tọn, mọ yé masọ tindo huhlọn vonọtaun de nado dọ nuhe na jọ to sọgodo lẹ. Na yé nọ plọn Biblu wutu, yé sọgan do nudagbe he Jiwheyẹwhe to jejeji nado wà na we to sọgodo lẹ hia we.