1-3. (a) Ngaa nakabatyag sing kahadlok si Ester sa pagpalapit sa iya bana? (b) Ano nga mga pamangkot ang binagbinagon naton parte kay Ester?

SAMTANG nagapalapit si Ester sa luwang sang palasyo sa Susan, ginapakalma niya ang iya kaugalingon. Indi ini mahapos. Ang tanan sa palasyo gindesinyo nga makahalawhaw—ang matahom, mahining, kag human sa tisa nga mga laragway sang mga toro nga may pakpak, mga manugpana, kag mga leon, ang mga haligi kag dalagku nga mga estatwa, lakip ang nahamtangan sang palasyo nga malapit sa Kabukiran sang Zagros kag makita ang Suba Choaspes. Tanan ini gintuyo sa pagpahanumdom sa mga bisita nga gamhanan katama ang tawo nga kadtuan ni Ester. Ini nga tawo nagtawag sa iya kaugalingon nga “daku nga hari,” kag sia ang bana ni Ester.

² Ngaa si Asuero ang bana ni Ester? Indi ang pareho niya ang gusto pamanahon sang matutom nga mga Judiyo nga babayi! * Tuhay gid sia kay Abraham nga mapainubuson nga tawo nga nagtuman sa sugo sang Dios nga pamatian ang iya asawa nga si Sara. (Gen. 21:12) Mahimo nga wala sing ideya si Asuero parte sa Dios ni Ester nga si Jehova, ukon sa Iya Kasuguan. Pero nahibaluan niya ang kasuguan sang Persia, pati na ang kasuguan nga nagadumili sa pagahimuon ni Ester. Sa sini nga kasuguan, ang bisan sin-o nga magkadto sa hari sang Persia nga wala niya ginpatawag, pagapatyon. Si Ester wala ginpatawag, pero makadto gihapon sia sa hari. Samtang nagapalapit sia sa nahamtangan sang trono, diin makita sia sang hari, mahimo nabatyagan niya nga nagapadulong sia sa iya kamatayon.—Basaha ang Ester 4:11; 5:1.

³ Ngaa ginrisgo niya ang iya kabuhi? Kag ano ang matun-an naton sa pagtuo sining tumalagsahon nga babayi? Antes sini, hibaluon anay naton kon paano si Ester nangin rayna sang Persia.

4. Ano ang ginhalinan ni Ester, kag ngaa sa pakaisa niya nga si Mardoqueo sia nag-istar?

⁴ Ilo na si Ester. Diutay lang ang nahibaluan naton sa iya mga ginikanan nga naghingalan sa iya nga Hadassa, ang Hebreo nga tinaga para sa “mirto,” isa ka matahom nga tanom nga may puti nga mga bulak. Sang napatay ang mga ginikanan ni Ester, gin-atipan sia sang iya mabuot nga paryente nga si Mardoqueo. Pakaisa niya si Mardoqueo, pero mas magulang ini sangsa iya. Ginsapupo ni Mardoqueo si Ester kag ginkabig nga iya bata.—Est. 2:5-7, 15.

5, 6. (a) Paano ginpadaku ni Mardoqueo si Ester? (b) Ano ang nangin kabuhi nanday Ester kag Mardoqueo sa Susan?

⁵ Sanday Mardoqueo kag Ester mga Judiyo nga tinapok sa Susan, ang kapital sang Persia, diin mahimo ginhingabot sila bangod sa ila relihion kag sa Kasuguan nga ila ginasunod. Pero nagsuod si Ester sa iya pakaisa kay gintudluan sia sini parte kay Jehova, ang maluluy-on nga Dios nga madamo na nga beses nga nagluwas sa Iya katawhan—kag himuon Niya ini liwat. (Lev. 26:44, 45) Maathag nga suod gid kag mainunungon sanday Ester kag Mardoqueo sa isa kag isa.

⁶ Si Mardoqueo mahimo nga isa ka opisyal sa palasyo sa Susan nga nagapungko pirme sa gawang upod sa iban nga alagad sang hari. (Est. 2:19, 21; 3:3) Wala kita nakahibalo sang kabuhi ni Ester sang pamatan-on pa sia, pero mahimo nga sia ang nagaatipan sa iya pakaisa kag sa gamay nga balay sini, nga nahamtang sa lugar sang mga imol sa tabok sang suba halin sa palasyo. Mahimo nga pirme sia nagakadto sa merkado sa Susan, diin ang mga platero sang bulawan kag pilak kag ang iban pa nga negosyante nagabaligya sang ila mga produkto. Wala gid napamensaran ni Ester nga sa ulihi, ordinaryo na lang sa iya ini nga mga butang; wala gid sia sing ideya sa iya palaabuton.

7. Ngaa ginpahalin si Vasti sa pagkarayna, kag ano ang natabo pagkatapos?

⁷ Isa ka adlaw, naglapnag ang balita parte sa kinagamo sa panimalay sang hari. Sa isa ka daku nga sinalusalo, naghanda si  Asuero sing manamit nga pagkaon kag alak para sa iya dungganon nga mga bisita. Ginpatawag niya ang iya matahom nga rayna nga si Vasti, nga naghiwat man sing sinalusalo upod sa mga babayi. Pero wala nagkadto si Vasti. Nahuy-an kag naakig ang hari, gani ginpamangkot niya ang iya mga manuglaygay kon ano ang isilot kay Vasti. Ano ang desisyon? Ginpahalin si Vasti sa pagkarayna. Ang mga alagad sang hari nangita sa bilog nga pungsod sang matahom kag lamharon nga mga dalaga; kag gikan sa ila mapili ang hari sang bag-o nga rayna.—Est. 1:1–2:4.

8. (a) Ngaa mahimo nabalaka si Mardoqueo sang dalaga na si Ester? (b) Paano naton maaplikar ang balanse nga pagtamod sang Biblia sa pisikal nga katahom? (Tan-awa man ang Hulubaton 31:30.)

⁸ Sini nga tion, dalaga na si Ester. Mahimo nga nagsamo ang bugal kag kabalaka ni Mardoqueo kay ang iya pakaisa nagdaku nga tuman kaguapa. Aton mabasa, “Ang dalaga matahum kag maayoayo.” (Est. 2:7) Ginapakita sang Biblia nga maayo gid ang pisikal nga katahom, pero dapat ini updan sang kaalam kag pagkamapainubuson. Kay kon indi, mahimo magtubo ang bugal kag iban pa nga malain nga batasan. (Basaha ang Hulubaton 11:22.) Indi bala nga matuod gid ina? Sa bahin ni Ester, ang iya bala katahom makabulig sa iya ukon makapalain? Tion lang ang makasugid.

9. (a) Ano ang natabo sang natalupangdan si Ester sang mga alagad sang hari, kag ngaa masakit gid ang ila pagbulagay ni Mardoqueo? (b) Ngaa nagpasugot si Mardoqueo nga mamana si Ester sang isa ka pagano? (Ilakip ang kahon.)

⁹ Natalupangdan sang mga alagad sang hari si Ester. Gani ginkuha nila sia kay Mardoqueo kag gindala sa palasyo sa tabok sang suba. (Est. 2:8) Masakit gid para sa ila nga magbulagay kay daw mag-amay na sila. Indi gid gusto ni Mardoqueo nga mamana sang indi sumilimba ni Jehova ang iya gin-adoptar nga bata, bisan pa sang isa ka hari, pero indi niya kontrolado ang mga hitabo. * Sigurado nga ginpamatian ni Ester ang mga laygay ni Mardoqueo antes sia ginkuha sang mga alagad sang hari! Samtang ginadala sia pakadto sa palasyo sa Susan, madamo sia sing ginapamensar. Ano ayhan ang mangin kabuhi niya didto?

10, 11. (a) Paano mahimo makaapektar kay Ester ang bag-o niya nga palibot? (b) Paano ginpakita ni Mardoqueo nga nabalaka gid sia sa kahimtangan ni Ester?

¹⁰ Nagbag-o sing bug-os ang kabuhi ni Ester. Nalakip sia sa “madamu nga mga dalaga” nga gintipon halin sa lainlain nga lugar sa Emperyo sang Persia. Pat-od gid nga lainlain ang ila kinabatasan, lenguahe, kag mga kinaiya. Paagi sa pagdumala sang  opisyal nga si Hegai, ini nga mga dalaga ginpaidalom sa isa ka tuig nga programa sang pagpatahom nga nagalakip sang pagmasahe nga nagagamit sing mahumot nga mga lana. (Est. 2:8, 12) Bangod sini, mahimo mangin prioridad sini nga mga babayi ang ila hitsura kag magatubo ang ila bugal kag magapaindisanay sila. Makaapektar ayhan ini kay Ester?

¹¹ Sigurado nga nabalaka gid si Mardoqueo kay Ester. Suno sa Biblia, ginatinguhaan niya kada adlaw nga makapalapit sa balay sang mga babayi para mahibaluan ang kahimtangan ni Ester. (Est. 2:11) Kon may mabalitaan sia parte kay Ester, ayhan paagi sa mabinuligon nga mga alagad sa panimalay, nalipay gid sia. Ngaa?

12, 13. (a) Ngaa nahamuot ang mga nakakita kay Ester? (b) Ngaa nalipay si Mardoqueo sang nahibaluan niya nga wala nanugid si Ester nga Judiyo sia?

¹² Nahamuot gid si Hegai kay Ester, gani ginhatagan niya ini sing pito ka alagad nga babayi kag sang pinakamaayo nga lugar sa  balay sang mga babayi. Ang Biblia nagasiling: “Karon si Ester nakaagum sing kahamuut sa itololok sang tanan nga nakakita sa iya.” (Est. 2:9, 15) Ang iya lang bala katahom ang nakapahamuot sa mga tawo? Indi, may iban pa nga rason.

¹³ Halimbawa, ang Biblia nagsiling: “Si Ester wala magpakilala sang iya katawohan ukon sang iya himata, kay si Mardoqueo nagtugon sa iya nga indi niya pag-ipakilala ini.” (Est. 2:10) Ginsilingan sia ni Mardoqueo nga indi sia manugid nga Judiyo sia kay manubo katama ang pagtan-aw sang Emperyo sang Persia sa mga Judiyo. Nalipay gid si Mardoqueo sang nahibaluan niya nga maalamon kag matinumanon gihapon si Ester bisan indi na niya ini kaupod!

14. Paano mailog sang mga pamatan-on subong ang halimbawa ni Ester?

¹⁴ Mapahalipay man sang mga pamatan-on subong ang ila mga ginikanan ukon ang mga nagaatipan sa ila. Bisan indi nila  kaupod ang ila ginikanan kag napalibutan sila sang ignorante, imoral, ukon mapintas nga mga tawo, mahimo nila pamatukan ang malain nga mga impluwensia kag sundon ang husto nga mga talaksan. Kon himuon nila ini, pareho kay Ester, mapahalipay nila ang ila Amay sa langit.—Basaha ang Hulubaton 27:11.

15, 16. (a) Paano naangkon ni Ester ang paghigugma sang hari? (b) Ngaa mahimo mabudlay para kay Ester ang mga pagbag-o sa iya kabuhi?

¹⁵ Sang tion nga dalhon na si Ester sa hari, ginpagustuhan sia sa pagpili sang mga butang nga mahimo kinahanglan pa niya sa pagpatahom. Pero wala na sia nangayo sang iban pa nga butang luwas lang sa ginhambal ni Hegai sa iya. (Est. 2:15) Mahimo narealisar ni Ester nga indi lang katahom ang makaganyat sa hari; mas importante ang kaugdang kag pagkamapainubuson. Husto ayhan sia?

¹⁶ Ang Biblia nagasabat: “Ginhigugma sang hari si Ester labaw sa tanan nga babayi, kag nakaagum sia sing kahamuut kag kalolo sa itololok niya labi pa sa tanan nga ulay, sa bagay nga ginpahamtang niya ang purungpurung nga harianon sa iya olo kag ginhimo sia nga hara sa tal-us ni Vasti.” (Est. 2:17) Pat-od nga nabudlayan gid ining mapainubuson nga Judiyo nga babayi sa iya bag-o nga kabuhi bilang rayna kag asawa sang pinakagamhanan nga hari sadto! Nagdaku bala ang ulo ni Ester bangod sa iya bag-o nga posisyon? Wala gid!

17. (a) Sa ano nga mga paagi nagpabilin nga matinumanon si Ester sa ginakilala niya nga amay? (b) Ngaa importante para sa aton subong ang halimbawa ni Ester?

¹⁷ Nagpabilin nga matinumanon si Ester sa ginakilala niya nga amay nga si Mardoqueo. Wala sia gihapon nanugid nga Judiyo sia. Isa pa, sang nahibaluan ni Mardoqueo ang plano nga pagpatay kay Asuero, ginsilingan niya si Ester nga isugid ini sa hari. Nagtuman si Ester, gani napaslawan ang plano. (Est. 2:20-23) Ginpakita gihapon ni Ester ang pagtuo sa iya Dios paagi sa iya pagkamapainubuson kag pagkamatinumanon. Subong, daw wala na ginapabaloran ang pagkamatinumanon kag kinaandan na ang pagrebelde. Pero pareho ni Ester, ginapabaloran sang mga tawo nga may matuod nga pagtuo ang pagkamatinumanon.

18. (a) Ngaa wala nagyaub si Mardoqueo kay Haman? (Tan-awa man ang footnote.) (b) Paano ginailog sang matutom nga mga tawo subong ang halimbawa ni Mardoqueo?

¹⁸ Ang isa ka lalaki nga nagahingalan Haman, nangin prominente sa korte ni Asuero. Gintangdo sia sang hari nga primer ministro, nangin panguna nga manuglaygay, kag nagapangaduha sa  hari. Nagsugo pa gani ang hari nga dapat magyaub ang tanan nga makakita sa sini nga opisyal. (Est. 3:1-4) Ini nga sugo problema gid para kay Mardoqueo. Luyag niya tumanon ang hari basta indi lang niya malapas ang Dios. Si Haman isa ka Agagnon. Buot silingon, kaliwat sia ni Agag, ang hari sang mga Amaleknon nga ginpatay sang manalagna sang Dios nga si Samuel. (1 Sam. 15:33) Malaut katama ang mga Amaleknon, gani nangin kaaway sila ni Jehova kag sang Israel. Ang tanan nga Amaleknon ginhukman na sang Dios. * (Deut. 25:19) Mayaub ayhan ang isa ka matutom nga Judiyo sa isa ka Amaleknon? Indi gid ini mahimo ni Mardoqueo. Subong, may matutom gihapon nga mga tawo nga nagarisgo sang ila kabuhi para matuman ini nga prinsipio: “Dapat namon tumanon ang Dios subong manuggahom sa baylo sang mga tawo.”—Binu. 5:29.

19. Ano ang gusto himuon ni Haman, kag ano ang iya ginhimo para kumbinsihon ang hari?

¹⁹ Naakig gid si Haman. Pero indi sia kontento nga si Mardoqueo lang ang patyon. Gusto niya nga pamatyon ang tanan nga katawhan ni Mardoqueo! Ginpakalain ni Haman sa hari ang mga Judiyo. Ginpagua niya nga wala sila sing pulos nga mga tawo nga “nag-aplaag kag naglapta sa mga katawohan.” Ang mas malain pa, nagsiling sia nga wala sila nagtuman sa mga sugo sang hari kag makatalagam sila nga mga rebelde. Nagtanyag sia sing daku nga kantidad sa bahandian sang hari para gamiton sa pagpatay sa tanan nga Judiyo sa emperyo. * Ginhatag ni Asuero kay Haman ang iya singsing nga pangmarka para aprobahan ang tanan nga sugo nga gusto ni Haman.—Est. 3:5-10.

20, 21. (a) Ano ang epekto sang proklamasyon ni Haman sa mga Judiyo sa bug-os nga Emperyo sang Persia, lakip kay Mardoqueo? (b) Ano ang ginpangabay ni Mardoqueo kay Ester?

²⁰ Wala madugay, ang mga mensahero nga nagasakay sa kabayo nagdalidali sa bilog nga emperyo sa pagdala sing mensahe nga pamatyon ang mga Judiyo. Handurawa ang reaksion sang mga Judiyo sang nakalab-ot ini nga mensahe sa Jerusalem, diin ang nagkalabilin sa ila nga nagbalik halin sa pagkabihag sa Babilonia nagapangabudlay sa pagpatindog liwat sang siudad nga wala pa sing pader nga makadepensa sa ila. Sang nabatian ni Mardoqueo ining makahaladlok nga balita, mahimo nga nabalaka gid  sia sa ila kag sa iya mga abyan kag paryente sa Susan. Nasubuan gid sia, gani gingisi niya ang iya bayo, nagsuksok sing sako, nagbutang sing abo sa iya ulo, kag naghilibion sa tunga sang siudad. Pero si Haman, nga nagainom sang alak upod sa hari, wala sing labot sa pagpangasubo sang mga Judiyo kag sang ila mga abyan sa Susan.—Basaha ang Ester 3:12–4:1.

²¹ Nahibaluan ni Mardoqueo nga dapat sia maghulag. Pero ano ang iya himuon? Nabalitaan ni Ester ang pagpangasubo ni Mardoqueo, gani ginpadalhan niya sia sang mga bayo, pero wala ini ginbaton ni Mardoqueo. Mahimo nga sadto, indi niya mahangpan kon ngaa gintugutan sang iya Dios nga si Jehova nga kuhaon sa iya si Ester para mangin rayna sang pagano nga hari. Subong, daw nahibaluan na niya ang rason. Gani, nagpadala sia sing mensahe kay Rayna Ester nga nagapangabay sa iya nga makitluoy sa hari “tungud sa iya katawohan.”—Est. 4:4-8.

22. Ngaa nahadlok magkadto si Ester sa iya bana nga hari? (Tan-awa man ang footnote.)

²² Kinulbaan gid si Ester sang nabatian niya ina nga mensahe. Daku gid ini nga pagtilaw sa iya pagtuo. Makita sa iya sabat kay Mardoqueo nga nahadlok gid sia. Ginpahanumdom niya kay Mardoqueo ang sugo sang hari nga ang bisan sin-o nga magkadto  sa hari nga wala ginapatawag pagapatyon. Maluwas lang ang naghimo sini kon untayon sang hari ang iya setro nga bulawan. Mapaabot ayhan ni Ester nga kaluuyan sia sang hari, kay si Vasti gani wala ginkaluuyan sang wala niya ginsapak ang pagpatawag sa iya sang hari? Ginsugiran niya si Mardoqueo nga 30 na ka adlaw nga wala sia ginpatawag sang hari! Bangod sini, naghunahuna sia nga basi wala na nahamuot sa iya ang hari nga pirme nagabag-obag-o ang pensar. *—Est. 4:9-11.

23. (a) Ano ang ginsiling ni Mardoqueo para pabakuron ang pagtuo ni Ester? (b) Ngaa takus ilugon si Mardoqueo?

²³ Ginpabakod ni Mardoqueo ang pagtuo ni Ester. Ginsilingan niya si Ester nga kon indi sia maghulag, pat-od nga may iban nga mabulig para maluwas ang mga Judiyo. Kag indi man mapat-od ni Ester nga makaluwas sia kon grabe na ang paghingabot. Ginpakita diri ni Mardoqueo ang daku niya nga pagtuo kay Jehova, nga indi magtugot nga mapapas ang Iya katawhan kag mapaslawan ang Iya mga saad. (Jos. 23:14) Dayon ginpamangkot ni Mardoqueo si Ester: “Wala ka bala makahibalo nga basi amo ini ang rason nga nangin rayna ka?” (Est. 4:12-14, New World Translation of the Holy Scriptures) Takus gid nga ilugon si Mardoqueo. Nagsalig sia sing bug-os sa iya Dios nga si Jehova. Kita man bala?—Hulu. 3:5, 6.

24. Paano nagpakita si Ester sang pagtuo kag kaisog?

²⁴ Para kay Ester, tion na nga magdesisyon. Ginpangabay niya si Mardoqueo nga tipunon ang iya mga kasimanwa kag magpuasa  upod sa iya sing tatlo ka adlaw. Dayon ginsiling niya ining indi malipatan nga mensahe nga nagapakita sang iya pagtuo kag kaisog: “Kon mawala ako, mawala ako.” (Est. 4:15-17) Sa sulod sang tatlo ka adlaw, hanuot katama ang iya pangamuyo, nga amo pa lang niya nahimo sa bilog niya nga kabuhi. Sa katapusan, tion na nga magkadto sia sa hari. Ginsuksok niya ang iya pinakamatahom nga bayo kag ginhimo ang tanan para kahamut-an sia sang hari. Dayon nagkadto sia sa hari.

25. Ilaragway ang mga natabo sang nagapakadto na si Ester sa iya bana.

²⁵ Subong sang ginsambit sa umpisa sini nga kapitulo, nagapakadto na si Ester sa korte sang hari. Mahanduraw naton ang iya kahadlok kag hanuot nga pagpangamuyo. Nagsulod sia sa luwang, diin makita niya si Asuero sa trono. Mahimo gintinguhaan niya nga hibaluon ang ekspresyon sang nawong ni Asuero nga may kulong nga buhok kag kuadrado nga bungot. Kon maghulat lang sia, mahimo nga wala sia sing paabuton. Sang ulihi, nakita sia sang iya bana. Nakibot gid ang hari, pero wala sia naakig. Dayon, gin-untay sang hari ang iya bulawan nga setro!—Est. 5:1, 2.

26. Ngaa ang matuod nga mga Cristiano nagakinahanglan sing kaisog kaangay ni Ester, kag ano pa ang dapat niya himuon?

²⁶ Ginpamatian sang hari si Ester. Ginpangapinan ni Ester ang iya Dios kag ang iya katawhan, nga isa ka maayo nga halimbawa sang pagtuo para sa tanan nga alagad sang Dios. Ginapabaloran gid sang matuod nga mga Cristiano ang kaangay sini nga mga halimbawa. Si Jesus nagsiling nga ang tanda sang iya matuod nga mga sumulunod amo ang masinakripisyuhon nga gugma. (Basaha ang Juan 13:34, 35.) Ang pagpakita sing kaangay sini nga gugma nagakinahanglan sing kaisog kaangay ni Ester. Pero bisan pa sang ginpangapinan na ni Ester ang katawhan sang Dios sina nga adlaw, may dapat pa sia himuon. Paano niya kumbinsihon ang hari nga ang paborito sini nga manuglaygay nga si Haman, malain nga tawo? Paano niya maluwas ang iya katawhan? Ini nga mga pamangkot binagbinagon sa masunod nga kapitulo.