Ang Kamatuoran Parte sa Krismas

INTERESADO ka bala nga mahibaluan ang kamatuoran? Kon amo, mahimo namangkot ka: (1) Natawo gid man bala si Jesus sang Disiembre 25? (2) Sin-o ang mga “hari,” kag tatlo gid man bala sila? (3) Ano nga sahi sang “bituon” ang nagdul-ong sa ila kay Jesus? (4) Ano ang kaangtanan ni Santa Claus kay Jesus kag sa iya pagkabun-ag? (5) Ano ang pagtamod sang Dios sa tradisyon nga paghatag ukon pagbayluhanay sing regalo kon Krismas?

Binagbinagon naton ini nga mga pamangkot base sa Biblia kag sa kasaysayan.

(1) Natawo Gid Man Bala si Jesus sang Disiembre 25?

Kinabatasan: Suno sa tradisyon, natawo si Jesus sang Disiembre 25. Gani sa sini nga petsa ginaselebrar ang Krismas. Suno sa Encyclopedia of Religion, “ang Krismas . . . nagakahulugan ‘Misa ni Cristo,’ ukon misa para selebrahon ang pagkabun-ag ni Kristo.”

Ginhalinan: “Ang pagpili sa petsa nga Disiembre 25 wala naghalin sa Biblia,” siling sang The Christmas Encyclopedia, “kundi naghalin sa pagano nga mga kapiestahan sang mga Romano sa katapusan sang tuig,” sa panahon sang winter solstice, nga mas malawig ang adlaw sangsa gab-i sa Aminhan nga Hemisperio. Ang isa sini nga kapiestahan amo ang Saturnalia nga nagapadungog kay Saturn, ang dios sang agrikultura. Upod man diri “ang gintingob nga piesta sang duha ka dios nga adlaw nga si Sol sang Roma kag si Mithra sang Persia,” siling sini nga ensiklopedia. Ang birthday sining duha, ginaselebrar kon Disiembre 25, ang winter solstice sa Julian nga kalendaryo.

Ining pagano nga mga kapiestahan ginapatihan nga “ginhimo nga Cristiano” sang tuig 350, sang gindeklarar ni Papa Julio I ang Disiembre 25 nga birthday ni Cristo. “Ang [Krismas] amat-amat nga nagsunod ukon nagbulos sa tanan nga mga ritwal sang solstice,” siling sang Encyclopedia of Religion. “Amat-amat nga gingamit ang adlaw subong simbulo sang nabanhaw nga Cristo (nga ginatawag man Sol Invictus) kag ang [adlaw] . . . nangin halo sang Cristiano nga mga santo.”

Ang ginasiling sang Biblia: Wala ginasugid sang Biblia kon ano nga petsa natawo si Jesus. Pero makasiling gid kita nga indi Disiembre 25. Ngaa? Suno sa Biblia, sang natawo si Jesus may mga manugbantay sang karnero “nga nagapuyo sa latagon” kag nagabantay sang ila mga panong sa bug-os nga gab-i sa Betlehem. (Lucas 2:8) Ang matugnaw nga tig-ululan masami nga nagaumpisa kon Oktubre. Sa sini nga tion, ginadala sang mga manugbantay ang ila karnero sa mga toril kon gab-i, ilabi na kon ara sila sa matag-as nga lugar pareho sang Betlehem. Ang pinakamatugnaw nga bulan amo ang Disiembre, nga kon kaisa may mga snow. *

Ang mga Cristiano sang una, nga madamo sa ila nangin kaupod ni Jesus sa iya ministeryo,  wala gid nagselebrar sang iya birthday. Kundi ang ginselebrar lamang nila amo ang iya kamatayon, suno sa ginsugo niya. (Lucas 22:17-20; 1 Corinto 11:23-26) Pero mahimo magsiling ang iban, ‘Malain gid bala kon naghalin ini sa mga pagano?’ Huo, kay indi ini gusto sang Dios. Nagsiling si Jesucristo: “Ang matuod nga mga sumilimba magasimba sa Amay sa espiritu kag kamatuoran.”—Juan 4:23.

(2) Mga “Hari”—Sin-o Sila? Pila Gid Bala Sila?

Kinabatasan: Ang tatlo ka hari nga gingiyahan sang “bituon” nga halin sa sidlangan, nagdala sang mga regalo kay Jesus nga ara sa pasungan sang kuadra. Kon kaisa, may upod man sila nga mga manugbantay sang karnero.

Ginhalinan: Magluwas sa ginasiling sang Biblia, “ang tanan nga nasulat parte sa Maalam nga mga Tawo [ukon mga hari] uluistorya lang,” siling sang The Christmas Encyclopedia.

Ang ginasiling sang Biblia: Indi mabasa sa Biblia kon pila ka “hari” ang nagbisita kay Jesus. Mahimo nga duha, tatlo, apat ukon mas madamo pa. Bisan pa ginatawag sila nga hari ukon “mangin-alamon” sa iban nga translation sang Biblia, ang orihinal nga tinaga nga gingamit amo ang magoi, nga nagakahulugan astrologo ukon salamangkero, nga suno sa Biblia “kangil-aran sa GINOO.” (Deuteronomio 18:10-12) Bangod malayo pa ang ila ginhalinan sa Sidlangan, wala na maabtan sang mga astrologo si Jesus sa kuadra. Kundi, pagkatapos sang mga pila ka bulan nga pagbiyahe “nagsulod sila sa balay” nga ginaistaran kanday Jesus. Didto nakita nila “ang bata upod sa iya iloy nga si Maria.”—Mateo 2:11.

(3) Ano nga Sahi sang Bituon ang Naggiya sa mga Astrologo?

Para mahibaluan naton, tan-awon naton kon ano gid ang ginhimo sini nga bituon. Una, ginpakadto sini nga bituon ang mga astrologo sa Jerusalem, kag indi sa Betlehem. Bangod sini, nabal-an ni Hari Herodes nga ginapangita nila si Jesus. Dayon, sekreto nga ginpatawag “ni Herodes ang mga astrologo,” kag ginsugiran nila sia parte sa bag-ong bun-ag nga “hari sang mga Judiyo.” Dayon nagsiling si Herodes: “Pangitaa gid sing maayo ang bata, kag kon makita ninyo sia, balitaan ninyo ako.” Pero indi maayo ang tuyo ni Herodes. Gusto gid sining tikalon kag mapintas nga hari nga patyon si Jesus!—Mateo 2:1-8, 16.

Katingalahan nga gingiyahan dayon sining “bituon” ang mga astrologo pabagatnan pakadto sa Betlehem. Didto, “nagdulog ini” sa ibabaw sang balay nga ginaistaran ni Jesus.—Mateo 2:9, 10.

Maathag nga indi ini ordinaryo nga bituon! Kag ngaa nga ang Dios nga naggamit sang una sang anghel para pahibal-on ang mga manugbantay sang karnero nga natawo si Jesus, magamit subong sang bituon para giyahan ang pagano nga mga astrologo, una sa kaaway ni Jesus dayon kay Jesus mismo? Gani rasonable lang nga magsiling kita nga ini nga bituon naghalin kay Satanas kay masarangan niya ini himuon. (2 Tesalonica 2:9, 10) Pero daw makahalam-ot nga ining bituon sang Betlehem ginadekorar pirme sa ibabaw sang Krismas tree.

(4) Ano ang Kaangtanan ni Santa Claus kay Jesus Ukon sa Pagkabun-ag Sini?

Kinabatasan: Sa madamo nga pungsod, kilala si Santa Claus nga nagapanghatag sing regalo sa kabataan. Ang mga kabataan masami nga nagasulat sa iya kag nagapangayo sing regalo. Suno sa tradisyon, ginabuligan sia sang mga duwende sa paghimo sing mga regalo sa iya headquarters sa North Pole.

Ginhalinan: Suno sa ginapatihan sang kalabanan, ang Santa Claus naghalin kay Saint Nicholas, ang Arsobispo sang Myra sa Asia Minor, nga Turkey karon. “Ang halos tanan nga sinulatan parte kay St. Nicholas nabase sa mga uluistorya,” siling sang The Christmas Encyclopedia. Ang “Santa Claus” mahimo naghalin sa tinaga nga Sinterklaas, isa ka gin-corrupt nga termino sang mga Dutch para kay “Saint Nicholas.” Base sa kasaysayan kag sa Biblia, si Santa Claus wala gid sing kaangtanan kay Jesucristo.

Ang ginasiling sang Biblia: “Karon nga ginsikway na ninyo ang kabutigan, maghambal sang kamatuoran ang kada isa sa inyo sa iya isigkatawo.”  Ang pinakasuod naton nga “isigkatawo” amo ang aton pamilya. (Efeso 4:25) Ang Biblia nagsiling nga dapat ‘higugmaon naton ang kamatuoran,’ nga “nagapamolong sing kamatooran sa [aton] tagiposoon.” (Zacarias 8:19; Salmo 15:2) Matuod daw wala man sing malain kon hambalon mo ang kabataan nga si Santa nagapanghatag sing regalo kon Krismas, pero bisan pa maayo ang imo intension husto bala nga intuon mo ang imo bata? Indi bala kalain nga ang okasyon nga magapadungog tani kay Jesus, gamiton sa pag-into sa kabataan?

(5) Ano ang Pagtamod sang Dios sa Paghatag sing Regalo kag Pagsinadya kon Krismas?

Kinabatasan: Ang paghatag kon Krismas pinasahi gid kay may pagbayluhanay sing regalo, kag masami nga may party, kinaonkaon, kag inom.

Ginhalinan: Ang dumaan nga kapiestahan sang Romano nga Saturnalia nagasugod sa Disiembre 17 kag nagatapos sa Disiembre 24 kon nagabinayluhanay na sing regalo. Magahod ang mga pamalay kag dalan bangod sa kinaonkaon, grabe nga ininom, kag kinagual. Ang Saturnalia ginasundan sang isa pa gid ka selebrasyon nga ginahiwat sa una nga adlaw sang Enero. May kapiestahan man ini kag sa masami nagadugay sing tatlo ka adlaw. Ang Saturnalia kag ang una nga adlaw sang Enero mahimo nga ginatingob na lang sa isa ka masadya nga kapiestahan.

Ang ginasiling sang Biblia: Ang matuod nga mga sumilimba kilala nga malipayon kag mahinatagon. “Magkasadya, O mga matarung, kag magsinggit sa kalipay,” siling sang Biblia. (Salmo 32:11) Ini nga kalipay masami nga resulta sang pagkamahinatagon. (Hulubaton 11:25) “May kapin nga kalipay sa paghatag sangsa pagbaton,” siling ni Jesucristo. (Binuhatan 20:35) Nagsiling man sia: “Ugalia ang paghatag,” ukon himua ini pirme.—Lucas 6:38.

Ini nga pagkamahinatagon indi pareho sa paghatag nga naandan ukon napilitan lang bangod sa tradisyon. Parte sa matuod nga pagkamahinatagon, ang Biblia nagasiling: “Ang kada isa dapat maghatag suno sa iya gusto nga ihatag. Indi nga may pagpugong ukon napilitan lang, kay ginahigugma sang Dios ang mga nagahatag nga malipayon.” (2 Corinto 9:7, Ang Pulong sang Dios, APD) Ang nagasunod sa sining  mga prinsipio sang Biblia nagahatag bangod ginapahulag sila sang ila tagipusuon, kag puede nila ini himuon bisan san-o. Ini nga sahi sang paghatag ginapakamaayo sang Dios kag indi makapabug-at.

Himuhimo Lang!

Kon usisaon naton ang Biblia, ang tanan nga bahin sang Krismas naghalin sa mga pagano ukon ginpatiko nga istorya sa Biblia. Mga pila ka tuig pagkatapos napatay si Cristo, nagdamo ang butig nga mga manunudlo subong ginsiling sang Biblia. (2 Timoteo 4:3, 4) Ining wala sing prinsipio nga mga tawo mas interesado pa nga himuon nga makagalanyat sa mga pagano ang Cristianismo sangsa itudlo ang kamatuoran. Amat-amat nila nga ginsunod ang popular nga relihioso nga mga kapiestahan sang mga pagano kag ginhimo ini nga “Cristiano.” Gani ang Krismas, Cristiano lang sa ngalan.

Ining “indi matuod nga mga manunudlo,” paandam sang Biblia, “magahimohimo sang mga sugilanon agod mapanguwartahan nila kamo. Wala sila kahibalo nga madugay na sila nga ginsentensyahan sang Dios, kag madali na lang sila mawala.” (2 Pedro 2:1-3, APD) Ang tanan nga sugo sang Biblia, pati na ini nga paandam, ginapamatian gid sang mga Saksi ni Jehova. Ngaa? Kay para sa ila ang Biblia amo ang nasulat nga Pulong sang Dios. (2 Timoteo 3:16) Gani, wala nila ginaselebrar ang butig nga relihioso nga mga tradisyon. Pero, malipayon man bala sila? Siempre! Subong sang makita naton, napamatud-an nila nga ang kamatuoran sa Biblia nagahatag sing kahilwayan.

[Nota]

[Kahon/Retrato sa pahina 8]

HILAMON ANG GINSAB-UG HILAMON ANG ANIHON

Sang una, ang mga nagadumala sa simbahan ‘nagpakigbato gid para indi sila maimpluwensiahan sang paganismo,’ siling sang libro nga Christmas Customs and Traditions—Their History and Significance. Pero sang ulihi, mas gusto pa nila nga mapuno ang simbahan sangsa itudlo ang kamatuoran. Gani sang primero, ginpabay-an lang anay nila ang pagano nga mga kinabatasan. Pero sang ulihi, ginbaton na nila ini.

‘Kon ano ang ginasab-ug mo, ini man ang imo anihon,’ siling sang Biblia. (Galacia 6:7) Bangod nagsab-ug sang binhi sang paganismo ang mga simbahan, indi sila matingala kon ngaa gulpi nagdamo ang “hilamon.” Ang selebrasyon nga dapat tani magpadungog sa pagkabun-ag ni Jesus nangin rason sa pagpahubog kag sobra nga pagpangalipay. Madamo pa ang nagakadto sa mga mall sangsa simbahan. Nagakalubong man sa utang ang mga pamilya bangod sa pagbakal sang mga regalo, kag indi na mabal-an sang mga kabataan kon sin-o gid ang matuod, si Santa Claus ukon si Jesucristo. Wala gid nagsala ang Dios sa pagsiling: “Untati ninyo ang pagtandog sa di-matinlo nga butang.”—2 Corinto 6:17.

[Mga Retrato sa pahina 7]

Pareho sang dumaan nga kapiestahan sang Saturnalia, ang Krismas masami nga may party, kinaonkaon, kag inom

[Credit Line]

© Mary Evans Picture Library