Ano nga Pagpati ang Mas Rasonable?
Ano nga Pagpati ang Mas Rasonable?
WALA sing tawo nga nakakita sang nagsugod ang kabuhi sa duta, ukon may nakakita nga nangin mamalya ang reptilya. * Gani dapat kita magbase sa mga ebidensia para mahibaluan naton ang ginsuguran sang kabuhi. Tugutan naton ang ebidensia nga magpamatuod, indi nga patikuon naton ini suno sa aton ginapatihan.
Pero, madamo nga ateista ang nagapati sa materyalismo—isa ka pilosopiya nga nagatudlo nga ang kabuhi nagsugod paagi lang sa mga butang sa palibot. “Nagapati na kami nga daan . . . sa materyalismo,” siling sang ebolusyonista nga si Richard C. Lewontin. “Indi na mabag-o ang amon pagpati tuhoy sa materyalismo, bangod indi namon mabaton nga may Dios.” Gani, ebolusyon na lang ang ila ginpatihan.
Ang relihioso nga mga tawo mahimo nga may mga pagpati man nga nagasupak sa siensia. Halimbawa, subong sang ginsambit kaina, ang pila sa nagapati sa pagpanuga nagsiling nga sang nagligad nga linibo ka tuig, gintuga sang Dios ang duta sa sulod lang sang anom ka literal nga adlaw. Bangod amo na sini ang ila pagpati, ginapilit nila ang mga ebidensia nga magsanto sa ila tama ka literal nga interpretasyon sa Biblia. (Tan-awa ang kahon nga “Daw Ano Kalawig ang Isa ka ‘Adlaw’?” sa pahina 9.) Ining mga tawo nga nagapasobra sang ila interpretasyon sa Biblia kag siensia wala makakita sing husto nga sabat.
Pagpati nga Nahisanto sa Tanan nga Pamatuod
Parte sa ginhalinan sang masibod nga mga molekula nga ara sa buhi nga mga organismo, ang mga ebolusyonista nagapati sa masunod:
1. Ang panguna nga mga elemento nagtalalapik kag nangin simple nga molekula.
2. Ini nga mga molekula nag-alalangot sing pasunod gid para mangin DNA, RNA, ukon protina nga puede makatago sing mga impormasyon nga kinahanglanon para mabuhi kita.
3. Ang mga molekula daw nagpasunod gid para may ikasarang ini nga magdamo. Kay kon indi, wala sing ebolusyon nga matabo kag wala man sing kabuhi.
Paano naporma kag nagdamo ining mga molekula, nga kinahanglan para mabuhi, kon wala sing maalam nga nagdesinyo sini? Ang mga research parte sa ebolusyon wala makapaathag ukon makasabat sang mga pamangkot parte sa ginsuguran sang kabuhi. Ang nagapanghiwala nga may Manunuga nagasiling nga nahimo ini bangod sa mga molekula kag natural nga mga puersa.
Ano ang ginapakita sang mga ebidensia? Ginapakita sini nga sayop gid ang pagpati nila nga ang molekula amat-amat nga nangin buhi kag komplikado nga butang. Ang matuod, pagligad sang tion nagakaguba ang mga butang, pareho sang mga makina, balay, kag bisan ang buhi nga mga selula. * Pero suno sa mga ebolusyonista, mahimo mabaliskad ini nga proseso. Halimbawa, suno sa libro nga Evolution for Dummies, natabo ang ebolusyon bangod ang duta “nakabaton sing tama ka damo nga enerhiya halin sa adlaw, kag amo ini ang naghimo sa mga butang nga mas komplikado.”
Siempre, kinahanglan ang puersa para makahimo sing isa ka komplikado nga butang, pareho sang balay nga nagagamit sing hollow blocks, kahoy, kag lansang. Pero ini nga enerhiya kinahanglan nga kontrolon sing maayo kag gamiton sing husto. Kon indi ini makontrol, ang butang nga imo ginhimo madali maguba pareho sang isa ka bilding nga maapektuhan sang tuman nga kainit sang adlaw kag tuman nga kabaskog sang hangin kag ulan. * Ang mga nagapati sa ebolusyon indi makapaathag kon paano nakontrol kag nagamit sing maayo ini nga enerhiya.
Sa pihak nga bahin, kon magpati kita nga ang kabuhi kag uniberso ginhimo sang isa ka maalam nga Manunuga nga may ‘daku nga gahum,’ mapaathag naton indi lamang ang pagkasibod sang kabuhi, kundi pati na ang puersa nga nagakontrol sa aton masangkad nga galaksiya kag sa pinakagamay nga mga atomo. *—Isaias 40:26.
Ang pagpati sa Manunuga nagahisanto man sa pagpati sang kalabanan subong nga may ginsuguran ang uniberso. Ang Genesis 1:1 nagsiling: “Sa ginsuguran gintuga sang Dios ang mga langit kag ang duta.”
Halin pa sang una, ang bag-o nga mga natukiban daw nagapaluya pa gid sa panudlo nga materyalismo, amo kon ngaa ginbag-o sang iban nga ateista ang ila pagpati. * Ang iban nga mga ateista anay nagapati na subong nga ang dalayawon nga uniberso nagapamatuod sang “di-makita nga mga kinaiya” kag “dayon nga gahom” sang aton Manunuga nga si Jehova nga Dios. (Roma 1:20) Indi bala maayo gid kon binagbinagon mo ini? Wala na sing may mas importante kag mapuslanon pa sa sini. *
[Mga Nota]
^ par. 2 Bisan pa nagapati gid sa ebolusyon ang biologo nga si Ernst Mayr, gin-aku niya nga “ang rekord sang nakita nga mga fossil may mga bal-ot” kay may mga bag-o nga organismo nga gulpi lang nagtuluhaw.
^ par. 11 Ini nga pagkaguba ginatawag sang mga sientipiko nga ikaduha nga kasuguan sang thermodynamics. Buot silingon, natural lang nga maguba gid sa ulihi ang mga butang.
^ par. 12 Mahimo magbag-o ang DNA paagi sa mutasyon, nga epekto sang pila ka butang pareho sang radiasyon kag mga kemikal. Pero wala ini makahimo sing bag-o nga mga espesyi.—Tan-awa ang artikulo nga “Ang Ebolusyon Bala Katunayan?” sa Septiembre 2006 nga Magmata!
^ par. 13 Tan-awa ang libro nga Is There a Creator Who Cares About You? nga ginhimo sang mga Saksi ni Jehova.
^ par. 15 Tan-awa ang artikulo nga “Ginpadaku Ako nga Ateista,” sa Nobiembre 2010 nga Magmata!
^ par. 15 Para sa dugang nga impormasyon parte sa pagpanuga kag ebolusyon, palihug basaha ang brosyur nga Gintuga Bala ang Kabuhi? kag The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, nga ginhimo sang mga Saksi ni Jehova.
[Kahon sa pahina 8]
MAGAUSWAG PA BALA ANG TAWO?
Ang pila ka sientipiko nagakabalaka gid kay ang DNA sang tawo nagaluya bangod sa mga pagbag-o sini ukon pagkadiperpekto. Kon husto ini, buot silingon indi matuod nga naga-evolve ukon nagauswag kita. Pero kon gintuga sang Dios ang DNA sang tawo, ngaa may mga diperensia ini? Indi ini masabat sang siensia, pero masabat ini sang Biblia. Suno sa Biblia, nangin indi perpekto ang tawo bangod sa sala kag pagrebelde sa Dios. Ang Roma 5:12 nagsiling, “Paagi sa isa ka tawo [si Adan] nagsulod ang sala sa kalibutan kag ang kamatayon paagi sa sala.” Ginapakita sini nga ang pagluya sang DNA nagasumpakil sa ebolusyon pero nagasuportar sa Biblia. Buot bala silingon nga magaluya na lang gid ini nga magaluya? Indi. Ang Dios nagpromisa nga buligan niya ang mga tawo kag dulaon ang tanan nga halit nga ginhimo sang aton una nga ginikanan. Ang aton Manunuga, indi ang ebolusyon, ang magahimo sang aton DNA nga perpekto.—Bugna 21:3, 4.
[Kahon sa pahina 9]
DAW ANO KALAWIG ANG ISA KA “ADLAW”?
Sa Biblia, ang tinaga nga “adlaw” mahimo magpatuhoy sa lainlain nga kalawigon sang tion. Halimbawa, sa Genesis 2:4 ang bilog nga anom ka “adlaw” sang pagpanuga gintawag, ang “adlaw nga ang GINOONG Dios naghimo sang duta kag mga langit.” Buot silingon, ang kada adlaw isa ka malawig nga tion. Talalupangdon man nga espesipiko nga ginsambit sang Biblia ang katapusan sang una nga anom ka “adlaw,” pero wala sini ginsambit kon san-o natapos ang ikapito nga adlaw. Ngaa? Kay wala pa ini matapos asta subong.—Genesis 2:3; Hebreo 4:4-6, 11.
[Retrato sa pahina 8]
Kon indi mamentinar ang mga butang, nagakaguba ini
[Retrato sa pahina 8, 9]
Ang gahom sang Dios kag ang iban pa niya nga kinaiya makita sa uniberso