“Ginsinggitan ko ang akon magulang kag ginpalagpok ko sing todo ang puertahan kag naglapos gid ang kaw-it sini sa dingding. Ang buho sa dingding pirme nagapahanumdom sang akon pagbinatabata.”—Diane. *

“Nagsinggit ako, ‘Wala ka gid pulos nga tatay!’ dayon ginsira ko sing todo ang puertahan. Pero antes ko ini ginsira, nakita ko nga nasaklaw gid si Tatay, kag daw luyag ko ibalik ang tion kag bawion ang akon ginsiling.”—Lauren.

Mahangpan mo bala si Lauren kag si Diane? Kon amo, makabulig sa imo ini nga artikulo.

Maguba ang imo reputasyon kon indi mo pagpunggan ang imo kaakig. “Sang una ginasiling ko sa akon kaugalingon nga dapat batunon sang iban nga madali ako maakig,” siling ni Briana, 21 anyos na subong. “Apang natalupangdan ko nga daw buangbuang gali ang mga tawo nga wala nagakontrol sang ila kaugalingon, kag bangod sini narealisar ko nga amo gali ako sini sa iban!”

Ang Biblia nagasiling: “Ang madali maakig magahisayo sing binuang.”—Hulubaton 14:17.

Mahimo ka likawan sang mga tawo bangod sang imo kaakig. “Kon indi mo makontrol ang imo kaakig,” siling sang 18 anyos nga si Daniel, “madula mo man ang imo dignidad kag ang respeto sang iban.” Nagaugyon man sa sini ang 18 anyos nga si Elaine. “Wala sing manamian sa imo kon palaakig ka,” siling niya. “Mahadlok gid sila sa imo.”

Ang Biblia nagasiling: “Dili ka makig-abyan sa tawong maakigon, kag dili ka magbuylog sa tawong masingkal.”—Hulubaton 22:24.

Mahimo ka mag-uswag. “Indi mo pirme makontrol ang sitwasyon,” siling sang 15 anyos nga si Sara, “pero makontrol mo ang imo kaugalingon. Indi ka dapat magpadala sa imo kaakig.”

Ang Biblia nagasiling: “Ang makuli sa pagpangakig maayo pa sa gamhanan, kag ang nagagahum sang iya espiritu sang sa nagaagaw sing banwa.”—Hulubaton 16:32.

Magpahamtang sing tulumuron. Sa baylo nga magsiling, “Amo gid ako sina,” tinguhai nga magbag-o ka sa sulod sang isa ka espesipiko nga kalawigon sang tion—ayhan anom ka bulan. Sa sulod sina nga tion, irekord ang imo pag-uswag. Sa kada tion nga indi mo makontrol ang imo kaakig, isulat (1) kon ano ang natabo, (2) kon ano ang imo reaksion, kag (3) kon ano tani ang imo ginhimo—kag kon ngaa. Dayon amo sini ang himuon mo kon daw maakig ka liwat. Panugda: Talupangda man ang imo pag-uswag sa sini nga butang! Isulat kon daw ano kaayo ang pamatyag mo sang ginkontrol mo ang imo kaakig.—Prinsipio sa Biblia: Colosas 3:8.

Indi magpahinali. Kon may magpaakig sa imo, indi dayon pag-ihambal ang una nga mapensaran mo. Sa baylo, maghulathulat ka anay. Magginhawa ka sing madalom kon kinahanglanon. “Kon magginhawa ako sing madalom,” siling sang 15 anyos nga si Erik, “may tion ako nga mamensar anay antes ko himuon ukon ihambal ang isa ka butang nga hinulsulan ko lang sa ulihi.”—Prinsipio sa Biblia: Hulubaton 21:23.

Pasangkara ang imo pagtamod. Kon kaisa mahimo ka maakig bangod isa lang ka bahin sang isyu ang nahibaluan mo—ang bahin nga nagaapektar sa imo. Binagbinaga man ang pihak nga bahin sang natabo. “Bisan pa daw wala gid modo ang mga tawo,” siling sang pamatan-on nga si Jessica, “masami gid nga may kabangdanan ini nga makabulig sa akon nga hangpon sila.”—Prinsipio sa Biblia: Hulubaton 19:11.

Kon kinahanglanon, maglakat ka na lang. Ang Biblia nagasiling: “Bayai ang sinuay sa wala pa sing inaway.” (Hulubaton 17:14) Subong ginapakita sini nga kasulatan, kon kaisa mas maayo nga maglakat ka na lang kon ang sitwasyon daw indi na makontrol. Dayon, sa baylo nga pamensaron ang nagakatabo nga labi pa nga magpaakig sa imo, maghimo ka sing iban nga butang. “Natalupangdan ko nga nagahaganhagan ang ginabatyag ko kon mag-ehersisyo ako kag nakabulig ini sa akon nga kontrolon ang akon kaakig,” siling sang pamatan-on nga si Danielle.

Magpaumod ka. Ang Biblia nagasiling: “Magtindug nga may kahangawa, kag indi magpakasala; magpamalandong kamo sa inyo kaugalingon nga tagiposoon, . . . kag magpahimonong.” (Salmo 4:4) Talupangda nga wala sing malain kon magbatyag ka sing kaakig. Ang pamangkot amo, Ano ang madason nga matabo? “Kon tugutan mo ang iban nga paakigon ka,” siling sang pamatan-on nga si Richard, “nagahatag ini sa ila sing gahom sa imo. Ngaa indi ka magpakahamtong kag magpaumod na lang?” Kon himuon mo ini, ginakontrol mo ang imo kaakig sa baylo nga ikaw ang kontrolon sang imo kaakig.