NAGTINDOG si Sara sa iya ginaobra kag nagtulok sa malayo. Bangod maayo sia magdumala, malipayon kag masako nga nagaobra ang iya mga alagad. Nagaobra man ang mapisan nga si Sara. Imadyina nga ginamasahe niya ang iya mga kamot para maghaganhagan ang sakit. Mahimo nalingaw sia sa pagtukap sa nagisi nga bahin sang tolda nga ila puluy-an. Ang natais na nga tela nga human sa balahibo sang kanding bangod sa init kag ulan nagpahanumdom kay Sara kon daw ano na sila kadugay nga nagasulusaylo. Nagtunod na ang adlaw kag sirom na. Ginatan-aw niya si Abraham * sang naghalin ini sang aga, kag ginalaaw niya ini sa amo gihapon nga direksion. Napanan-aw na niya ang bayhon sang iya bana sa pukatod sa unhan, kag nakayuhum sia.

Napulo na ka tuig ang nagligad sang ginpangunahan ni Abraham ang iya daku nga pamilya sa pagtabok sa Suba Eufrates pakadto sa Canaan. Kinabubut-on nga ginsuportahan ni Sara ang iya bana sa sining malawig nga paglakbay pakadto sa lugar nga wala nila mahibaluan, bangod nakahibalo sia nga may importante nga papel si Abraham sa katuyuan ni Jehova nga magahalin sa iya ang isa ka kaliwat kag isa ka pungsod. Pero ano ayhan ang papel ni Sara sa sini? Baw-as sia, kag 75 anyos na sia subong. Mahimo nga nagapalibog sia, ‘Paano matuman ang promisa ni Jehova kon ako ang asawa ni Abraham?’ Mahangpan gid naton kon ngaa nabalaka sia ukon natak-an pa gani.

Kon kaisa nagapalibog man kita kon san-o matuman ang mga promisa sang Dios. Mahimo matak-an kita, ilabi na sa paghulat sang katumanan sang aton gid ginalauman. Ano ang matun-an naton sa pagtuo sining dalayawon nga babayi?

Bag-o lang nakabalik ang pamilya halin sa Egipto. (Genesis 13:1-4) Nagkampo sila sa kabukiran sa sidlangan sang Betel, ukon Luz, nga amo ang pagtawag sang mga Canaanhon. Sa sining mataas nga kapatagan, makita ni Sara ang daku nga bahin sang Ginsaad nga Duta. May mga komunidad sang mga Canaanhon, kag mga dalan nga ginaagyan sang mga manuglakbay pakadto sa malayo nga mga lugar. Pero sa iya nakita, indi gid ini pareho sa iya gindak-an. Nagdaku sia sa Ur, isa ka siudad sa Mesopotamia nga 1,900 ka kilometro ang kalayuon halin sa Betel. Ginbayaan niya didto ang madamo niya nga paryente, ang matawhay kag nagauswag nga siudad nga may mga tiendahan kag balaligyaan, kag ang iya komportable nga balay nga may mabakod nga atop kag dingding, nga mahimo may mga gripo pa! Pero, kon hunahunaon naton si Sara nga nagatulok sing masinulub-on sa sidlangan, nga pirme nagapamensar sang katawhay sang iya kabuhi sang una, wala naton makilala ining diosnon nga babayi.

Talupangda ang ginsulat ni apostol Pablo sang gintuytuyan sia sang Dios mga 2,000 ka tuig sang ulihi. Parte sa pagtuo nanday Sara kag Abraham, nagsiling sia: “Kon padayon gid nila nga gindumdom ang lugar nga ila ginhalinan, may kahigayunan sila kuntani nga magbalik.” (Hebreo 11:8, 11, 15) Wala nila ginhandum pa ang ila ginbayaan. Kon ginpamensar nila ini pirme, mahimo nga nagbalik sila. Kon nagbalik sila sa Ur, nadula nila ang dalayawon  nga pribilehiyo nga ginhatag ni Jehova sa ila. Kag sigurado nga nalipatan na sila imbes nga nangin maayo nga halimbawa sang pagtuo nga may daku nga epekto sa minilyon ka tawo.

Sa baylo nga handumon ang iya kabuhi sang una, nagtulok si Sara sa unahan. Gani padayon niya nga ginsuportahan ang iya bana sa ila pagtener sing malip-ot sa isa ka lugar, paghimos sang mga tolda, paglakbay upod sa ila kasapatan, kag pagplastar naman liwat sang mga tolda. Ginbatas pa gid niya ang mga hangkat kag mga pagbag-o. Ginsulit ni Jehova ang iya ginpromisa kay Abraham, pero wala gihapon ginsambit si Sara!—Genesis 13:14-17; 15:5-7.

Sang ulihi, nagdesisyon si Sara nga istoryahon si Abraham parte sa ginaplano niya. Imadyina ang iya hitsura, nga daw indi sia ka intiende sang iya ginabatyag samtang nagasiling: “Palihug pamatii ako! Wala gintugutan ni Jehova nga magpanganak ako.” Dayon ginpangabay niya ang iya bana nga magtigayon sing mga anak paagi sa iya alagad nga babayi nga si Hagar. Maimadyin mo bala kon daw ano kasakit kay Sara nga ipangabay ini sa iya bana? Mahimo nga masaw-ahan kita sa ginpangabay ni Sara, pero kinaandan na sadto nga tion nga ang lalaki may ikaduha nga asawa, ukon babayi, agod may manunubli sia. * Mahimo nakahunahuna si Sara nga sa sini nga paagi matuman ang katuyuan sang Dios nga magahalin kay Abraham ang isa ka pungsod. Bisan pa sini, handa sia nga magsakripisyo. Ano ang reaksion ni Abraham? Mabasa naton nga ‘ginpamatian niya si Sara.’—Genesis 16:1-3.

Ginapakita bala sini nga ginpahulag ni Jehova si Sara agod himuon yadto nga pangabay? Wala. Kundi ginapakita sini nga ang iya pangabay suno sa pagtamod sang tawo. Abi niya halin sa Dios ang iya kabudlayan, kag indi na ini pagsolusyonan sang Dios. Masakitan kag mabudlayan lang si Sara sang iya ginhimo nga solusyon. Pero, ginapakita sini nga indi sia maiyaiyahon. Sa kalibutan nga ginauna pirme sang mga tawo ang ila kaugalingon, indi bala nga dalayawon gid ang ginpakita ni Sara? Kon handa kita nga unahon ang katuyuan sang Dios sangsa aton gusto, mailog naton ang pagtuo ni Sara.

Wala madugay nagbusong si Hagar paagi kay Abraham. Gani mahimo naghunahuna sia nga mas importante na sia kay Sara, kag ginpakanubo niya ang iya agalon nga babayi. Masakit gid ini sa baw-as nga si Sara! Sa pahanugot ni Abraham kag sa bulig sang Dios, gindisiplina ni Sara si Hagar sing pribado. Nagbata si Hagar sang isa ka lalaki nga si Ismael, kag naglipas ang mga tinuig. (Genesis 16:4-9, 16) Sang nakabaton sila liwat sing mensahe halin kay Jehova, si Sara 89 anyos kag ang iya bana 99 anyos. Kag katahom gid sang mensahe nga ila nabaton!

 Nagpromisa liwat si Jehova sa iya abyan nga si Abraham nga padamuon ang iya kaliwat. Gin-islan man sang Dios ang iya ngalan. Antes sini, nakilal-an sia nga Abram. Pero ginhingalanan sia ni Jehova nga Abraham, nga nagakahulugan “Amay sang Kadam-an.” Kag sa sina nga tion, ginpakita ni Jehova kon ano ang mangin papel ni Sara. Gin-islan niya ang ngalan nga Sarai, nga mahimo buot silingon “Makiawayon,” sing Sara, ang ngalan nga pamilyar sa aton. Ano ang kahulugan sang Sara? “Prinsesa”! Ginpaathag ni Jehova kon ngaa amo ina ang ginhingalan niya sa sining ginkahamut-an niya nga babayi: “Pakamaayuhon ko sia kag hatagan ko man ikaw sing anak nga lalaki paagi sa iya; pakamaayuhon ko sia kag mangin iloy sia sang madamo nga pungsod; magahalin sa iya ang mga hari sang katawhan.”—Genesis 17:5, 15, 16.

Ang katipan ni Jehova nga magapatubas sang isa ka kaliwat nga magapakamaayo sa tanan nga pungsod matuman paagi sa anak nga lalaki ni Sara! Ang ngalan nga ginpili sang Dios sa sini nga bata, Isaac, nga nagakahulugan “Pagkadlaw.” Sang nahibaluan ni Abraham ang katuyuan ni Jehova nga mabata si Sara, “nagyaub si Abraham, kag nagkadlaw.” (Genesis 17:17) Daw indi sia makapati kag nalipay gid sia. (Roma 4:19, 20) Pero ano ang reaksion ni Sara?

Wala madugay, tatlo ka estranghero nga lalaki ang nagkadto sa tolda ni Abraham. Natabo ini samtang nagatagiti ang init sang adlaw, pero dalidali nga gin-abiabi sining tigulang nga mag-asawa ang ila mga bisita. Nagsiling si Abraham kay Sara: “Dali! Magkuha ka sing tatlo ka sukob sang pino nga harina, masaha ini kag maghimo ka sing tinapay.” Ang pagkamaabiabihon nagakinahanglan sang pangabudlay sadto nga tion. Wala ginpabay-an ni Abraham kay Sara ang tanan nga obra, nagdalidali sia kag nag-ihaw sang torite nga baka kag naghanda sang dugang nga pagkaon kag ilimnon. (Genesis 18:1-8) Yadto nga mga “lalaki” mga anghel gali ni Jehova! Mahimo nga amo sini ang ginahunahuna ni apostol Pablo sang nagsulat sia: “Indi ninyo pagkalimti ang pagkamaabiabihon, kay sa paghimo sini wala mahibaluan sang iban nga gin-amuma nila ang mga anghel.” (Hebreo 13:2) Mailog mo bala ang pagkamaabiabihon nanday Abraham kag Sara?

Sang ginsulit sang isa sa mga anghel kay Abraham ang promisa sang Dios nga magabata si Sara sang isa ka lalaki, ara si Sara sa sulod sang tolda nga nagapamati. Daw naham-ot sia sa ideya nga magabata sia kay tigulang na sia, gani nagkadlaw sia sa iya kaugalingon nga nagasiling: “Magakalipay pa bala ako, karon nga tigulang na ako, kag tigulang naman ang akon ginuo?” Gintadlong sang anghel si Sara paagi sa pagpamangkot sa iya, “May imposible bala kay Jehova?” Hinadlukan si Sara, gani ginpanghiwala niya ini, kag normal lang ini nga reaksion. Nagsabat sia: “Wala ako magkadlaw!” Nagsabat ang anghel: “Nagkadlaw gid ikaw.”—Genesis 18:9-15.

Maluya bala ang pagtuo ni Sara kay nagkadlaw sia? Indi. Ang Biblia nagasiling: “Bangod man sa pagtuo si Sara nakapanamkon pa, bisan lampas na sia sa edad, kay ginkabig niya nga matutom ang Isa nga nagsaad.” (Hebreo 11:11) Kilala ni Sara si Jehova; kabalo sia nga matuman ni Jehova ang bisan ano nga iya ginpromisa. Sin-o bala sa aton ang wala nagakinahanglan sina nga sahi sang pagtuo? Dapat man naton kilalahon sing maayo ang Dios sang Biblia. Kon himuon naton ini, mahangpan naton nga husto ang pagtuo ni Sara. Matutom gid si Jehova kag ginatuman niya ang tagsa niya ka promisa kag kon kaisa, ginahimo niya ini sa paagi nga makibot kita ukon makakadlaw pa gani!

Sang 90 anyos si Sara, naeksperiensiahan niya ang madugay na niya nga ginahandum. Nagbata sia sing isa ka lalaki paagi sa iya pinalangga nga bana nga 100 anyos na! Ginngalanan ni Abraham ang lapsag nga Isaac, buot silingon “Pagkadlaw,” subong sang ginsiling sang Dios. Maimadyin naton ang kapoy nga si Sara pero nagayuhum samtang nagasiling: “Ginpakadlaw ako sang Dios sa kalipay; ang tanan nga makabati sini magakadlaw upod sa akon.”  (Genesis 21:6) Ining regalo ni Jehova paagi sa isa ka milagro sigurado gid nga nagpahalipay sa iya asta sa iya kamatayon. Pero, naghatag man ini sa iya sang daku nga mga responsibilidad.

Sang lima ka tuig si Isaac, naghiwat ang pamilya sang isa ka sinalusalo agod saulugon ang paglutas sa bata. Pero may indi maayo nga natabo. Mabasa naton nga may “natalupangdan” si Sara nga indi maayo nga batasan. Pirme ginauligyat si Isaac sang 19 anyos nga bata ni Hagar nga si Ismael. Indi lang ini simple nga sunlog. Si apostol Pablo gintuytuyan sang ulihi sa pagsiling nga ang ginhimo ni Ismael isa na ka paghingabot. Nakita ni Sara nga ini nga pagpangdaugdaug may malain gid nga epekto sa iya bata. Nahibaluan gid ni Sara nga indi lang niya bata si Isaac, kundi may importante ini nga papel sa katuyuan ni Jehova. Gani nangisog sia kag prangka nga nag-istorya kay Abraham. Nangabay sia nga pahalinon sanday Hagar kag Ismael.—Genesis 21:8-10; Galacia 4:22, 23, 29.

Ano ang reaksion ni Abraham? Mabasa naton: “Ginkasubo ni Abraham ang ginsiling niya tuhoy sa iya anak.” Nanamian sia kay Ismael, kag nabudlayan gid sia nga himuon ini bilang isa ka amay. Pero, nakita ni Jehova ang kahimtangan, gani nagpasilabot sia. Mabasa naton: “Dayon nagsiling ang Dios kay Abraham: ‘Indi ka magkasubo sa ginasiling ni Sara sa imo tuhoy sa bata kag tuhoy sa imo ulipon nga babayi. Pamatii sia, bangod ang kaliwat nga ginsaad sa imo magahalin kay Isaac.’” Ginpasalig ni Jehova si Abraham nga indi niya pagpabay-an si Hagar kag ang iya bata. Nagtuman ang matutom nga si Abraham.—Genesis 21:11-14.

Maayo gid si Sara nga asawa kay Abraham, isa sia ka matuod nga kabulig. Wala lang niya ginsugiran ang iya bana sang luyag sini nga mabatian. Kon may problema, labi na kon parte sa pamilya kag sa ila palaabuton, prangka niya nga ginaistorya ang iya bana. Pero wala ini nagapakita nga wala sia sing pagtahod. Ang matuod, si apostol Pedro nga isa man ka bana, naggamit sang ulihi sang maayo nga halimbawa ni Sara bilang asawa nga nagpakita sing tudok nga pagtahod sa iya bana. (1 Corinto 9:5; 1 Pedro 3:5, 6) Kay kon naghipos lang si Sara parte sa natabo, wala niya gintahod si Abraham, bangod mahimo may malain gid ini nga epekto kay Abraham kag sa bilog nga pamilya. Mahigugmaon nga ginhambal ni Sara ang dapat niya ihambal.

Madamo nga asawa ang nanamian gid sa halimbawa ni Sara. Natun-an nila sa iya kon paano mangin prangka kag matinahuron kon nagapakig-istorya sa ila mga bana. Ang iban nga asawa mahimo maglaum kon kaisa, nga kuntani magpasilabot man si Jehova sa ila pareho sang ginhimo niya kay Sara. Bisan wala, nakatuon sila sa dalayawon nga pagtuo, gugma, kag pagkamapinasensiahon ni Sara.

Bisan pa gintawag ni Jehova si Sara nga “Prinsesa,” wala sia nagpaabot nga mangin espesyal ang pagtamod sa iya. Gani indi kita matingala nga sang napatay sia sa edad nga 127, “naglalaw kag naghibi si Abraham tungod kay Sara.” * (Genesis 23:1, 2) Nahidlaw gid sia sa iya pinalangga nga “Prinsesa.” Wala sing duhaduha nga nahidlaw man si Jehova nga Dios sa sining matutom nga babayi, kag luyag niya buhion sia liwat sa paraiso nga duta. Dayon kag matuod nga kalipay ang nagahulat kay Sara sa palaabuton, kag sa tanan nga nagailog sa iya pagtuo.—Juan 5:28, 29.