MAKITA ang matahom nga mga kolor sa kagulangan sang maglupad ang panong sang mga pispis! Ining matahom nga talan-awon nagpadayaw gid sa mga manuglagulad nga taga-Europa nga nagkadto sa Sentral kag Bagatnan nga Amerika sang ulihi nga bahin sang ika-15 nga siglo. Ang ila nakita amo ang mga macaw—mga pikoy nga malaba sing ikog kag makita sa tropikal nga mga rehiyon sang Amerika. Wala madugay, ang laragway sining matahom nga mga pispis makita sa mga mapa sang rehiyon subong simbulo sang bag-o nga natukiban nga paraiso.

Ang sulog kag munga nga macaw pareho nga masili ang kolor, nga pinasahi gid sa iban nga maduagon nga pispis. Maalam man ang mga macaw, pirme nagaupdanay, kag may matingil kag matagsing nga iyagak. Nagapanong sila asta 30, kag aga pa sila nagahalin sa ila ginaistaran agod mangita sing matuka, pareho sang tropikal nga mga bunga, kag iban pa nga pagkaon. Kinaandan sa mga pikoy nga gamiton ang ila mga kuko para kaptan ang ila pagkaon, kag ginakagat nila ini paagi sa ila daku kag nagakurba nga tuktok. Mabuka pa gani nila ang matig-a nga mga nut! Sa tapos sila makakaon, kinaandan na nga nagapanong sila sa mga pil-as ukon pangpang para manukatuka sang daga, nga nagabulig para makontra ang hilo sa ila ginkaon kag madugangan ang kinahanglanon nila nga sustansia.

 Kinaandan na nga isa lang ang pares sang mga macaw sa bilog nila nga kabuhi, kag nagabuligay sila sa pag-atipan sang ila boto. Ang lainlain nga sahi sini nagaistar sa mga guab sang kahoy, buho sa pangpang, kag sa mga bungsod sang anay ukon sa mga gikab sa pil-as diin makita mo nga nagtinluanay ang mag-asawa nga macaw. Bisan pa daku na ini sa sulod sang anom ka bulan, ang mga boto nagaupod sa ila mga ginikanan sing mga tatlo pa ka tuig. Sa kagulangan, ang mga macaw nagakabuhi sing 30 asta 40 ka tuig, pero ang mga hinuptanan nagakabuhi sing sobra 60 ka tuig. May mga 18 ka sahi sini, nga ang pila sa sini makita diri.